ทางเลือกที่สามของบัณฑูร ล่ำซำ
มีผู้ใหญ่ท่านหนึ่งที่เก่งกล้าสามารถ โด่งดังในวงการธุรกิจ เคยเล่าเรื่องอคิลลิส (Achilles) ที่โด่งดังของตำนานกรีกโบราณที่มีโอกาสเลือกทางเดินแห่งชีวิตจากผู้ทำนายแห่งซูส (oracle of Zeus) ว่า ทางเลือกแรกถ้าเขาเลือกนั้นจะมีชีวิตที่สงบสุขมากๆ จะมีอายุยืนจนแก่เฒ่า มีลูกหลานเต็มเมือง ทรัพย์สินเงินทองมากมาย แต่ตายไปแล้วก็จะไม่มีคนจดจำอะไร
หรือทางเลือกที่สองคืออคิลลิสจะโดดเด่น เก่งฉกาจกว่านักรบคนใดในหล้า จะพิชิตอาณาจักรมากมาย มีชื่อเสียงน่าเกรงขาม แต่จะอายุสั้น มีความรักได้เพียงช่วงสั้นๆ แต่จะเป็นตำนานที่โลกจดจำไปนานแสนนาน…
แน่นอนว่าอคิลลิสเลือกแบบที่สอง ก็เลยกลายเป็นตำนานนักรบจนปัจจุบัน
ฟังเรื่องนี้ครั้งแรกผมก็คิดสนุกตามแล้วเอาไปถามคนอื่นต่อว่าคิดอย่างไร ถ้าต้องเลือก เราจะเลือกแบบไหนดี คนที่ถูกถามก็มีความคิดเห็นต่างกันไป ถกเถียงเชิงความคิดไปซักพักก็ไม่ได้คิดอะไรต่อ และก็ไม่คิดว่าจะมีทางเลือกที่สามที่น่าถกเถียงต่ออีก
จนผมได้มาฟังเรื่องราวของคุณบัณฑูร ล่ำซำ…
ผมรู้จักคุณบัณฑูร ล่ำซำ ในมุมของนายธนาคารผู้ปฏิวัติวงการธนาคารผ่านเรื่องราว reengineering สมัยผมเด็กๆและได้ยินแต่เรื่องราวของความเก่งระดับตำนานในวงธุรกิจและการธนาคารตลอดระยะเวลาหลายสิบปี ผมน่าจะเคยเจอตัวเป็นๆของคุณบัณฑูรอยู่ครั้งสองครั้ง
ด้วยความเป็นผู้ใหญ่และตำแหน่งหน้าที่การงานในระดับที่ไกลผมมาก ผมก็ได้แต่รู้จักผ่านจากสื่อและคำบอกเล่าของคนใกล้ชิดอยู่เท่านั้น ข่าวช่วงหลังก็คือคุณบัณฑูรวางมือจากการบริหารกิจการธนาคารแล้วมาหลงเสน่ห์เมืองน่าน มีโรงแรม และเริ่มทำกิจกรรมเพื่อสังคมผ่านมูลนิธิรักษ์ป่าน่าน แต่ก็ได้ยินแค่ผิวเผิน ไม่ได้ลึกซึ้งอะไร
จนเมื่อเดือนที่แล้ว ผมได้มีโอกาสฟังบรรยายจากคุณบัณฑูรเรื่องภารกิจน่านในรายละเอียดและทึ่งจนต้องเอามาเล่าผ่านบทความไปรอบหนึ่งถึงความตั้งใจในการแก้ปัญหาป่าต้นน้ำที่น่าน
ซึ่งเป็นป่าต้นน้ำของประเทศด้วย ปัญหาจากการเผาป่าจนป่าสมบูรณ์ค่อยหายไปและกำลังจะเป็นหายนะภัยครั้งใหญ่ ความตั้งใจของคุณบัณฑูรนั้นถึงขั้นสุดที่เอาตัวเองไปตามพื้นที่ต่างๆ ไปทุกตำบล ทุกสาธารณสุข ไปฟังปัญหาในมุมของชาวบ้าน ซ้ำแล้วซ้ำอีกเป็นเวลาหลายปีอย่างไม่รู้จักเหน็ดเหนื่อย ในวันที่วัยเจ็ดสิบกว่าและมีทรัพย์สมบัติ มีชื่อเสียง มีคนนับหน้าถือตาทั่วประเทศที่สมบูรณ์พร้อมแบบนี้
แล้วไม่ใช่แค่เข้าใจปัญหาอย่างลึกซึ้ง แต่คุณบัณฑูรยังพยายามแก้ปัญหาแบบจริงจังด้วยการใช้วิธีการย้อนทางของทุนนิยมที่สร้างปัญหาขึ้นมาเพราะชาวบ้านต้องการรายได้จากข้าวโพดโดยการเผาป่า
คุณบัณฑูรจึงพยายามจะหาอาชีพใหม่ให้ชาวบ้านทดแทนรายได้เดิม ต้องลงทุน ลงทรัพยากรเพื่อหาทางให้ชาวบ้านปลูกป่าและพืชเศรษฐกิจไปพร้อมกันให้ได้ คุณบัณฑูรและทีมงานจึงต้องพัฒนา “หญ้ายา” ที่สามารถปลูกร่วมกับป่าได้ และนำไปทำยา ถึงตรงนี้ยังต้องฝ่าฟันให้ยาได้รับการยอมรับจากวงการแพทย์ ต้องสร้างแบรนด์เพื่อส่งออก และฝันฝ่าอุปสรรคอีกมากมาย
นอกจากนั้น คุณบัณฑูรยังพยายามพัฒนาจังหวัดน่านที่ถูกทอดทิ้งจากภาครัฐ เป็นจังหวัดท้ายๆที่จะได้รับการสนับสนุนใดๆ คุณบัณฑูรหางบมาสร้างโรงพยาบาลที่มีเครื่องไม้เครื่องมือเทียบเท่าโรงพยาบาลเอกชนกรุงเทพ แต่เป็นโรงพยาบาลรัฐที่ใครจะรักษาก็ได้
และกำลังสร้างศูนย์การเรียนรู้ขึ้นมาซึ่งจะเสร็จอีกสองปีข้างหน้าเพื่อให้เด็กรุ่นใหม่ของน่านได้เรียนรู้ในเรื่องต่างๆเพื่อที่จะมีปัญญาต่อสู้ในโลกแห่งทุนนิยมได้โดยมีสี่ด้านสำคัญก็คือด้านภาษาที่ต้องรู้ภาษาหลักทั้งสามและภาษาล้านนา ด้านดนตรีที่เป็นหลักของอารยธรรม การทำมาหากินเพื่อตอบโจทย์ทุนนิยมและด้านอื่นๆที่จะทำให้สังคมเกิดสันติสุข มีทั้ง digital lab และ wet lab
คุณบัณฑูรคิดครบและเข้าใจปัญหาอย่างลึกซึ้งถึงขนาดที่คิดถึงเด็กชาวเขาว่าจะลงมาเรียนได้อย่างไร ต้องมีรถไปรับ มีหอพักให้ ไม่เช่นนั้นเด็กชาวเขาก็จะขาดโอกาสอีก
เมื่อวานนี้ ผมได้มีโอกาสมาที่น่านเพื่อมาดูสิ่งต่างๆที่คุณบัณฑูรเล่าด้วยตาตัวเอง และได้เห็นสภาพเขาหัวโล้นที่น่ากลัวอยู่ชัดเจนไม่ว่าจะมองจากมุมไหนในน่าน หมอกควันที่ปกคลุมจนไม่เห็นวิวทิวทัศน์ใดๆในเดือนเมษายนซึ่งเป็นเดือนเผาป่าก่อนฝนตก ได้ไปดูโรงพยาบาลใหม่ที่สร้างเสร็จบางส่วน ได้พูดคุยกับคุณหมอที่ดูมีความสุขเล่าถึงสภาพโรงพยาบาลที่เปลี่ยนไปในทางดีขึ้นอย่างมาก หมอมีขวัญและกำลังใจมากขึ้น สามารถรักษาคนไข้ได้ในระดับมาตรฐานกรุงเทพ
และที่สำคัญที่สุด ผมได้มีโอกาสสนทนากับคุณบัณฑูร หลังจากรอบที่แล้วได้แต่ฟังการบรรยาย และได้ฟังเรื่องราวรายละเอียดของการต่อสู้ของคุณบัณฑูรในการพยายามสร้างศูนย์การเรียนรู้ที่จะเกิดประโยชน์กับจังหวัดและเยาวชนรุ่นใหม่ของจังหวัดแน่ๆ แต่ไปขวางทางผลประโยชน์ของใครหลายคน โดนกลั่นแกล้ง โดนปล่อยข่าวในทางไม่ดี โดนสกัด
และแม้แต่โดนขู่ปองร้ายสารพัด ฟังแล้วยังนึกในใจว่าพลังมืดที่ปกคลุมผ่านระบบอันล้าหลังและคอร์รับชั่นเมืองไทยนั้นน่ากลัวเหลือเกิน แต่คุณบัณฑูรก็สู้จนสามารถขึ้นโครงการได้แบบเจียนอยู่เจียนไปอยู่หลายครั้ง ซึ่งวันที่ผมไปเป็นวันก่อนวันวางศิลาฤกษ์อยู่สองวัน
ผมถามคุณบัณฑูรว่าถึงขนาดโดนกลั่นแกล้ง โดนขู่ขนาดนี้แล้วคุณบัณฑูรทำไมถึงจะยังสู้อยู่ ผมคาดหวังถึงคำตอบอะไรเพื่อตำนานเพื่อความยิ่งใหญ่ส่วนตัว อยากให้คนจำ แต่คุณบัณฑูรกลับตอบว่า ที่ต้องเอาชนะและสร้างศูนย์การเรียนรู้ให้ได้นั้น เพราะนี่คือหมุดหมายสำคัญที่จะพลิก mindset พลิกเกมเดิมทำให้คนน่านที่พ่ายแพ้ต่อทุนนิยมสมัยใหม่ ไม่มีอะไรที่จะไปแข่งกับโลกได้ เริ่มมีความภูมิใจ มีของมาตรฐานสากลให้เรียนรู้
คนบนดอยก็ลงมาเรียนได้ มีโอกาสให้กับคนรุ่นใหม่ทุกคนของน่าน คุณบัณฑูรก็เลยไม่ยอมแพ้แม้จะต้องเอาตัวเองเข้าไปเสี่ยง เพื่ออนาคตของน่าน รวมถึงโครงการโรงพยาบาลรัฐที่ทำให้ระบบสาธารณสุขน่านกลายเป็นมาตรฐานที่ดีสำหรับคนทุกคน
คุณบัณฑูรบอกว่าอีกสองปี ภาพน่านจะเปลี่ยนไปในทางที่ดีขึ้นอย่างแน่นอน แล้วก็หันมาเล่าถึงการต่อสู้ครั้งสำคัญอันต่อไปในเรื่องพัฒนาหญ้ายาเพื่อหารายได้เพื่อชาวบ้านจะได้ไม่ต้องเผาป่าต่อ…
แต่ก็ทิ้งท้ายไว้นิดนึงว่า ระยะยาวจะเป็นอย่างไรก็ต้องขึ้นกับคนรุ่นต่อไป ส่วนผมถึงตรงนั้นก็คงไม่อยู่แล้ว….
เรื่องราวของคุณบัณฑูรนั้น ทำให้ผมคิดถึงว่าคนเรานั้นไม่ได้มีทางเลือกแค่สองทาง ระหว่างชีวิตที่สุขสงบหรือชีวิตที่เกรียงไกรเป็นตำนาน แต่ยังมีทางเลือกที่สามอยู่อีก เป็นทางเลือกที่ไม่ได้สนใจถึงความสะดวกสบายของตัวเอง หรือชื่อเสียงอันเกรียงไกรของตัวเอง แต่เป็นทางเลือกเพื่อผู้อื่นในยามที่ตัวเองไม่จำเป็นต้องเลือกก็ได้ ผมไม่รู้ว่าจะเรียกทางเลือกนี้ว่าอย่างไร
แต่ตอนที่เดินออกจากบ้านหลังบทสนทนากับคุณบัณฑูรนั้น มีเสียงเพลงความฝันอันสูงสุดท่อนหนึ่งแว่วมาพอดีโดยบังเอิญเป็นที่สุด ซึ่งน่าจะอธิบายทางเลือกที่สามของคุณบัณฑูรไว้ได้ดี…
ท่อนหนึ่งท่อนนั้นที่ลอยตามสายลมมา มีใจความว่า …จะแน่วแน่แก้ไขในสิ่งผิด จะรักชาติจนชีวิตเป็นผุยผง จะยอมตายหมายให้เกียรติดำรง
จะปิดทองหลังองค์พระปฏิมา…
ทางเลือกที่จะปิดทองหลังพระ ทางเลือกที่สามของคุณบัณฑูร ล่ำซำ ในความเห็นของผมนะครับ…
- 9
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
