1 ธ.ค. 2018 เวลา 10:06 • ธุรกิจ
=== The Big Four by Ian Gow & Stuart Kells ===
เล่มนี้ได้มาจากการไถๆไอแพดเวบร้านหนังสือไปเรื่อยๆ เข้าไปส่อง แล้วดูน่าสนใจดีแฮะ เป็นเรื่องเกี่ยวกับ auditing firms ยักษ์ใหญ่ 4 แห่ง อันได้แก่ Deloitte, PwC, EY และ KPMG ... เล่าตั้งแต่ประวัติศาตร์ว่าบัญชีกับคนตรวจสอบบัญชีเกิดขึ้นมาได้ยังไงไปจนถึงเล่าดราม่าการล้มละลายของ Lehman brothers ว่าด้วยเกี่ยวกับความบกพร่องของการตรวจสอบบัญชี รวมไปถึงการเข้าไปวางระบบตรวจสอบบัญชีในจีนตอนที่เปิดประเทศใหม่ จนกระทั่งกำลังจะโดนจีนเตะออกมา หลังจากที่ดูดความรู้ไปหมดแล้ว คนเขียนเป็นออสเตรเลีย
***เนื้อหามันจะปนดราม่านิดๆ เพราะฉะนั้น..please do not kill the messenger นะคะ อันนี้ว่าไปตามหนังสือ >< เราเล่าไปเรื่อยๆตามที่จำได้นะคะ ไม่ได้เรียงตามหนังสือเช่นเคย และไม่ใช่ทั้งหมดของหนังสือค่ะ ในหนังสือเคสเยอะ ใช้ศัพท์ยาก (สังเกตจากตัวเองเปิด dict บ่อย ถ้าเล่มอื่นปกติไม่เปิด) ถ้าสนใจลองไปหาอ่านเพิ่มดูค่ะ ***
.
เรื่องสถาบันการเงินและระบบบัญชีมันเริ่มมาจาก Medici bank ก่อตั้งในเมืองฟลอเรนซ์ (ประเทศอิตาลี ในปัจจุบัน) แบงก์นี้เค้าสนับสนุนการเงินให้พระคารดินัลไต่เต้าตำแหน่งขึ้นไป ทำให้แบงค์นี้กลายเป็นแบงก์ที่ได้รับความเชื่อถือและขยายไปมากที่สุดในยุโรป และสนิทกับพระสันตปาปา พระคาร์ดินัล ถือว่ากุมอำนาจระดับนึง พอขยายสาขามากๆเริ่มมีการทุจริต เลยต้องเริ่มระบบการทำบัญชี และการตรวจสอบขึ้นมา และแบงก์นี้แหละที่เป็นคนคิดเรื่องการบันทึกบัญชี 2 ขา พวก debit, credit
.
แต่หลังจากที่ James Watt คิดเครื่องจักรไอน้ำได้แล้ว เกิดการปฎิวัติอุสาหกรรมในอังกฤษ ทำให้ระบบบัญชีไปเติบโตที่นั่น เกิดการขนส่งระบบรางขึ้นมา เกิดบริษัท railways หลายแห่งในอังกฤษ และมีธุรกิจรายรอบกิจการเดินรถรางด้วย รวมไปถึงเกิดบริษัทที่ล้มละลายจำนวนมากด้วย ทำให้ช่วงนั้นทนายความและนักกฎหมายมีเยอะ และเป็นอาชีพที่มีเกียรติมาก พอคนล้มละลายเป็นคดีความเยอะ ทำให้มีการต้องตรวจสอบการรับจ่าย จึงทำให้นักบัญชีและการตรวจสอบบัญชีเป็นที่ต้องการ แต่สมัยนั้นยังไม่มีการ qualified คุณสมบัติของนักบัญชีและผู้ตรวจสอบ ใครก้อได้ที่ไม่ประสบความสำเร็จในอาชีพอื่น (เช่นช่างทำหมวก ช่างทำรองเท้า) ก้อมาเป็นนักบัญชี ทำให้คนอื่นค่อนข้างดูถูก จนกระทั่ง 1880 เริ่มมีการก่อตั้งสมาคมนักบัญชี ICAEW (Institute of Chartered Accountants in England and Wales) และสร้างมาตรฐานบัญชีขึ้นมา เมื่อมีการลงทุนก่อสร้างรางรถไฟมากขึ้นทำให้รัฐบาลระดมเงินไม่ทัน มีการระดมทุนกันเองของบริษัท railways มีผู้ถือหุ้น มีการออกตราสารหนี้ มีปันผล เมื่อไม่มีระบบจัดการที่ดีทำให้เกิดการโกง ปลอมเอกสารได้ง่ายซึ่งส่วนใหญ่โกงโดยนักบัญชี จนเสื่อมเสียไปทั้งวงการ แต่ทีนี้ก้อเริ่มมีนักบัญชีบางคนที่ไม่โกง และเปิดโปงการทุจริต ยกตัวอย่าง William Deloitte ที่เปิดโปงการโกงทะเบียนหุ้นของ Great Northern Railway (GNR) โดยนาย Leopold Redpath แก้ชื่อหุ้นให้เป็นของตัวเอง และนาย Redpath โดนขับไล่ออกจากอังกฤษในสุด บริษัทเดินรถไฟอื่นๆเลยมาจ้าง Deloitte ให้มาตรวจสอบบริษัทตัวเองบ้าง จนเป็นที่มาของการชำระล้างการโกงในอุตสาหกรรมการรถไฟ รัฐบาลเลยให้มาช่วยร่างกฎหมายควมคุมบริษัทรถไฟ รวมไปถึงกำหนดให้บริษัทรถไฟบันทึกบัญชีแบบ 2 ขาด้วย สมัยนั้น Deloitte และ Waterhouse เลยเป็นบริษัทตรวจสอบบัญชีที่ทรงอิทธิพลมาก
ช่วงครึ่งหลังของทศวรรษที่ 20 จัดเป็นยุคทองของการบัญชีและขยายไปอเมริกา Deloitte ไปเปิดออฟฟิศในอเมริกาปี 1893 ตรวจสอบบัญชีให้กับ บริษัทที่ทำสบู่กับเทียน ซึ่งต่อมาคือ Procter & Gamble หลังจากเกิดcrash ใน Wall Street ปี 1929 มีการออก พรบ. หลักทรัพย์ออกมา โดยกำหนดให้บัญชีของบริษัทจดทะเบียนต้องถูกตรวจสอบโดยผู้ตรวจสอบอิสระ Price Waterhouse มีการเข้าไปช่วยร่าง GAAP (Generally Accepted Accounting Principles) ให้กับ กลต. รวมไปถึงช่วยร่างอะไรหลายๆอย่างที่เป็นประโยชน์ต่อนักบัญชี รวมไปถึงการลด uncapped liability ที่นักบัญชีต้องรับผิดชอบผลจากการตรวจสอบบัญชีด้วย
.
ปัจจุบัน Big 4 มีพนักงานรวมกันมากกว่า 1 ล้านคนทั่วโลก (โดยไม่รวม outsource) ในปี 2017, มี 497 บริษัทที่อยู่ใน S&P 500 index ใช้บริการตรวจสอบบัญชีจาก 1 ใน Big 4 รวมไปถึงใช้บริการที่ปรึกษา ขนาด PwC เคลมว่าเค้าให้คำปรึกษากับ 422 บริษัทที่ติด Fortune Global 500 ในปี 2017 กันเลยทีเดียว มันบ่งบอกถึงความเกือบจะเป็น monopoly ของ audit firms เหล่านี้
** ตั้งเเต่สมัยก่อน ..มีการควบรวมกิจการกันเกิดขึ้นเรื่อยๆ ไล่มาจาก
>> Big 8 (1-Arthur Anderson, 2-Arthur Young McClelland Moores & Co, 3 -Coopers & Lybrand, 4 -Deloitte Haskins & Sells, 5 -Ernst & Whinney, 6 -Peat Marwick Mitchell, 7 -Price Waterhouse, 8 -Touche Ross Bailey & Smart )
>> Big 6 (1989 Ernst & Whinney รวมกับ Arthur Young เป็น Ernst & Young (EY), Deloitte, Haskins & Sells รวมกับ Touche Ross เป็น Deloitte & Touche)
>> Big 5 (1998 when Price Waterhouse รวมกับ Coopers & Lybrand เป็น PricewaterhouseCoopers -PwC) โดยมี Arthur Anderson เป็น audit firm ที่มีชื่อเสียงที่สุด เข้มสุด และเค้าเป็นผู้ตรวจสอบบัญชีให้กับ Enron ด้วย ... แต่พอ Anderson ตกนรกไปพร้อม Enron ก้อเหลือเป็น Big 4 (แต่จะมี Anderson Consulting ที่เหลือรอดออกมาได้ เพราะ split ตัวออกมาทันเวลาภายใต้แบรนด์ใหม่ ชื่อ Accenture นั่นเอง) ต่อมาปี 2005 มี KPMG แอบไปช่วยเรื่องเลี่ยงภาษีให้ลูกค้า โดน US of Justice จับได้ …. แต่ว่าโลกใบนี้ไม่สามารถจะปล่อยให้เหลือแค่ Big 3 ทำให้ KPMG รอดจากการล่มสลาย เหลือแค่โดนปรับไป US$ 456 million
ในหนังสือเค้าจะพูดถึงเคสการโกงของ Enron พอสมควร แต่หนังสือไม่ได้อธิบาย เคส Enron อย่างละเอียด แต่เราเคยโน้ตไว้แล้วจากหนังสือกลบัญชี, บัญชีศรีธนญชัย ของ อ. ดร. ภาพร ค่ะ (กราบขอบพระคุณ อ.ค่ะ).. เดี๋ยวลงแยกโพสให้ค่ะ
.
นอกจากการตรวจสอบบัญชีแล้ว Big 4 ยังรับเป็นที่ปรึกษา และช่วยยื่นเรื่องระบบภาษี รวมทั้งเป็นที่ปรึกษาให้บริษัทข้ามชาติเลี่ยงภาษี ซึ่งเหล่านี้เป็นธุรกิจที่มีมาร์จิ้นดีกว่าการตวจสอบบัญชี (ซึ่งเป็นธุรกิจที่ต้องใช้แรงงานเยอะ เสี่ยงติดคุก คดีความอีก เลยมีการจ้างเด็กๆเข้ามาฝึกเป็น auditors เพื่อ “leverage” ด้วยๆ เด็กๆที่จบใหม่ที่เข้ามาเป็นผู้ตรวจสอบบัญชี ก้อประหนึ่งแรงงานทาส ทำงานเยอะ กลับดึก (หรือกลับเช้า)ไม่มีโอที ตรวจผิดก้อซวย โดนไล่เบี้ยตลอด แต่ทุกคนที่เข้ามาทำเพราะต้องการปั้น resume เพื่อที่จะเป็นบันไดไปต่อ..ที่ไหนก้อได้ .. อะไรก้อได้สักที่ >//< **อันนี้หนังสือเขาว่านะคะ**
**แต่หลังจากที่เกิดเรื่องราวของ Enron ที่ตอนนั้น Arthur Anderson รับเป็นทั้งบริษัทผู้ตรวจสอบบัญชีและที่ปรึกษาให้ ซึ่งทำให้นักกฎหมายเชื่อว่าผลประโยชน์จากการเป็นที่ปรึกษาให้กับ Enron ทำให้ขาด้านตรวจสอบบัญชีของ Arthur Anderson ทำงานอย่างไม่มีประสิทธิภาพ และไม่อิสระ ... หลังจากที่ Enron ล้มละลาย และเกิดมีการออก พรบ. Sarbox (Sarbanes-Oxley Act หรือเป็นที่รู้จักกันว่า "Public Company Accounting Reform and Investor Protection Act" (in the Senate ) และ "Corporate and Auditing Accountability, Responsibility, and Transparency Act" (in the House) เพื่อช่วยปกป้องนักลงทุน) ออกมา ทำให้ Big 4 บางเจ้าออกจากกิจการที่ปรึกษา อย่าง PwC ขายธุรกิจ consulting ให้กับ IBM, KPMG ขาย KPMG consulting ออก...แต่สุดท้ายแล้ว ต่างก้อกลับเข้ามาทำกันใหม่ (ก้อมาร์จิ้นมันดี)
**ช่วงปี 2008 Financial Crisis บริษัที่ตรวจสอบบัญชีของแบงก์ต่างๆรับเละ .. Deloitte ตรวจ Bear Sterns และ Fannie Mae, KPMG ตรวจ Citigroup, PwC ตรวจ AIG และ Goldman Sachs, EY ตรวจ Lehman Brothers แต่ดูเหมือนว่าเคสของ Lehman Brothers จะหนักที่สุดเพราะ EY ไปรับตรวจให้เค้าอยู่ 7 ปี..จนถึงปี 2007 ได้รับค่าจ้างตรวจไป US$ 185 million ในเคสของ Lehman เกิดจากไปทำ Repo 105 (Repurchase ด้วย level collateralization ที่ระดับ 105%) คือเหมือนไปทำ window dressing ทางการเงินด้วย การขายสินทรัพย์ที่มีมูลค่ากว่าหลายสิบ US$ bn ออกทุกๆสิ้นไตรมาส แล้วซื้อกลับในเวลาอันรวดเร็ว เงินที่ขายทรัพย์สินได้ เอาไปจ่ายหนี้ทำงบการเงินดูมีหนี้สิ้นน้อย ... ในขณะที่ผู้ตรวจสอบบัญชีของ EY รู้อยู่เต็มอกว่า Lehman มีการกระทำลักษณะนี้ แต่ยังรายงานงบการเงินว่าไม่มีอะไร (clean audit)
ที่อังกฤษ ปี 2012 PwC โดนปรับ £1.4 million เพราะไปรายงานว่า JP Morgan Securities ทำตามกฎเกี่ยวกับ Segregation and Separation ของเงินลูกค้าที่อยู่ในกองทุน..ทั้งๆที่ JP Morgan Securities ไม่ได้ทำตามนั้น
ปี 2014 ปู่ Buffett เสียเงิน US$750 million ขายหุ้น Tesco ทิ้งเพราะงบการเงินปี 2013 มีความน่าสงสัย แต่ audit firm ไม่ได้แสดงความเห็นและให้ clean audit
**ส่วนเรื่องการเป็นที่ปรึกษาให้บริษัทข้ามชาติเรื่องการทำภาษี ให้จ่ายภาษีน้อยลงเวลาไปทำกิจการที่ประเทศอื่น โดยช่วยในการหา defendable expense allocation (หาที่ลงให้ คชจ ต่างๆโดยไม่ต้องเสียภาษีและยังสามารถอธิบายได้ เวลาสรรพากรมาตรวจสอบ) จนเป็นที่มาของการรั่วไหลของ LuxLeak (Luxembourg Leak) ในปี 2014 (ซึ่งคล้ายกับ Panama paper ในปี 2015 และ Paradise paper ในปี 2017) เรื่องของเรื่องก้อประมาณว่า พนักงานของ PwC เอาเอกสาร 30,000 หน้าให้นักข่าว มันเป็นเอกสารเกี่ยวกับการที่บริษัทแบบ Accenture, Burberry, FedEx, Heinz, IKEA หรือ Pepsi รวม 343 บริษัท ใช้ประเทศอย่าง Luxembourg ในการจัดการกับ Corporate tax deals
===เอาประมาณนี้พอล่ะกันค่ะ ขี้เกียจพิมพ์ล่ะ===
โฆษณา