เกร็ดประวัติศาสตร์ที่เกี่ยวเนื่องในเทศกาลสงกรานต์
#ราชินิกุลบุนนาค ราชินิกุลที่พระเจ้าแผ่นดินทรงนับถือเป็นพิเศษ และพระราชทานบังสกุลในเวลาสงกรานต์ ณ บ้านสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาประยุรวงศ์ (ดิศ - สมเด็จเจ้าพระยาองค์ใหญ่) และบ้านสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาพิไชยญาติ (ทัต - สมเด็จเจ้าพระยาองค์น้อย) แม้แต่เจ้านายในสายวังหน้าก็ไม่มีพระองค์ใดได้รับพระราชทานสดับปกรณ์ (บังสุกุล) พระอัฐิในเวลาสงกรานต์สักพระองค์เดียว ซึ่งหากจะนับแล้วเจ้านายสายวังหน้านั้นเป็นพระประยูรญาติที่สนิทกว่าพวกราชินิกุลบุนนาคเสียอีก แต่ก็มิได้รับพระราชทานพระมหากรุณาดังกล่าวมาข้างต้น และเพื่อเป็นเครื่องยืนยันว่าที่ได้เล่ามานี้ไม่ออกจะเกินความเป็นจริงเลย จึงขออัญเชิญความบางตอนจากพระราชนิพนธ์เรื่องพระราชพิธีสิบสองเดือน ใน พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มาเป็นเครื่องยืนยันในเรื่องนี้ดังนี้
"อนึ่ง อัฐิเจ้าคุณอัยยิกาทั้งปวง ซึ่งอยู่บ้านสมเด็จเจ้าพระยาองค์ใหญ่บ้างองค์น้อยบ้าง จะได้พระราชทานบังสุกุลมาแต่ครั้งไหนไม่ทราบเลย แต่ท่านพวกนี้เมื่อมีชีวิตอยู่ได้พระราชทานรดน้ำมาแต่เดิม เพราะได้ยินพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวรับสั่งเล่าว่า เมื่อถึงหน้าสงกรานต์แล้วท่านพวกคุณย่าเหล่านี้มาประชุมกันที่ตำหนักกรมสมเด็จพระอมรินทรามาตย์ ขึ้นนั่งบนเตียงอันหนึ่งด้วยกันทั้งหมด เจ้านายที่เป็นหลาน ๆ พากันไปตักน้ำรด ท่านได้เสด็จไปรดน้ำ แลเห็นหลังคุณย่าทั้งปวงลายเหมือน ๆ กันเป็นประหลาด จึงได้รับสั่งถามว่าทำไมหลังคุณย่าทั้งปวงจึงลายเหมือนกันหมดเช่นนี้ คุณย่าทั้งนั้นทูลว่าขุนหลวงตากเฆี่ยน แล้วก็เล่าเรื่องแผ่นดินตากถวาย รับสั่งเล่าถึงเรื่องแผ่นดินตากต่อไปเป็นอันมาก เพราะเหตุที่ได้รับพระราชทานรดน้ำมาแต่ยังมีชีวิตอยู่เช่นนี้ จึงได้พระราชทานบังสุกุลแต่เฉพาะในเวลาสงกรานต์คราวเดียวสืบมา ครั้นพระราชทานชั้นเจ้าคุณอัยยิกาลงไว้แล้ว เมื่อตกลงมาถึงชั้นเจ้าคุณวังหลวง ซึ่งโปรดให้เรียกเจ้าคุณพระสัมพันธวงศ์ด้วยความที่ทรงนับถือสมเด็จเจ้าพระยาองค์ใหญ่องค์น้อยเป็นต้น ก็โปรดพระราชทานต่อลงมาอีกชั้นหนึ่ง และในตระกูลนี้ได้รับราชการเป็นผู้หลักผู้ใหญ่อยู่มาก เมื่อลงมาอีกชั้นหนึ่งก็เลยได้รับพระราชทานลงไปอีกชั้นหนึ่ง แต่ไม่ทั่วกัน เมื่อจะว่าทางสายราชินิกุล ตั้งแต่พระสัมพันธวงศ์ลงมา ที่เป็นชั้นเดียวกันไม่ได้พระราชทานรดน้ำมีโดยมาก ถ้าเปรียบกับเจ้านายวังหน้า คือพระเจ้าบวรวงศ์เธอชั้นที่ ๑ ที่ ๒ ที่ ๓ ที่ ๔ พระเจ้าบวรวงศ์เธอทั้งสิ้นนั้นยังสนิทกว่าพวกราชนิกุลเหล่านี้มาก แต่แต่ไม่มีพระองค์ใดได้รับพระราชทานสดับปกรณ์ในเวลาสงกรานต์แต่สักพระองค์เดียว เพราะฉะนั้นการที่พระราชทานบังสุกุลในบ้านสมเด็จเจ้าพระยาองค์ใหญ่องค์น้อยนั้น ต้องนับว่าพระราชทานโดยที่ทรงนับถือเป็นพิเศษหรือเป็นรางวัลความชอบ ไม่ได้โดยเนื่องในพระวงศ์โดยแท้..."
หมายเหตุ
เจ้าคุณอัยยิกาทั้งปวง : หมายถึงเจ้าคุณพระราชพันธุ์นวล และเจ้าคุณหญิงท่านอื่นๆ ที่เป็นพระขนิษฐา ใน สมเด็จพระอมินทราบรมราชินี เจ้าคุณพระราชพันธุ์นวลเป็นภริยาของเจ้าพระยาอรรคมหาเสนา (บุนนาค) สมุหกลาโหม ต้นราชินิกุลบุนนาค
กรมสมเด็จพระอมรินทรามาตย์ : สมเด็จพระอมรินทราบรมราชินี สมเด็จพระอัครมเหสี ใน พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก และพระบรมราชชนนี พันปีหลวง ใน พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย
เจ้าคุณวังหลวง : เจ้าคุณหญิงนุ่น เป็นธิดาของเจ้าพระยาอรรคมหาเสนา (บุนนาค) สมุหกลาโหม กับเจ้าคุณพระราชพันธุ์นวล เจ้าคุณหญิงนุ่นเป็นพี่สาวของร่วมมารดาสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาประยูรวงศ์และสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาพิไชยญาติ พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกโปรดเกล้าฯ ให้เป็นผู้สำเร็จราชการในพระบรมมหาราชวัง ในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย เรียกกันว่า "เจ้าคุณวังหลวง"
- 2
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
