Blockdit Logo (Mobile)
China Geek
•
20 เม.ย. 2019 เวลา 02:16 • ธุรกิจ
พอกันที 996?
…
นี่คือชีวิตการทำงานของคุณหรือไม่?
เข้างาน 9 โมงเช้า (9 AM) เลิกงานอย่างน้อยสามทุ่ม (9 PM) และต้องทำงาน 6 วันต่อสัปดาห์
นี่คือวิถีการทำงานที่เรียกว่า 996
ซึ่งคนจีนใช้อธิบายวงจรชีวิตของแรงงานในอุตสาหกรรมบริษัทอินเตอร์เน็ตและเทคโนโลยี อย่าง บริษัทอีคอมเมิร์ซ Alibaba, บริษัท JD.com, บริษัท เสิร์ชเอนจิ้น Baidu, บริษัทเทคโนโลยี Tencent ไปจนถึงบริษัทอุปกรณ์โทรคมนาคมอย่าง Huawei
เนื่องจากอุตสาหกรรมอินเตอร์เน็ตและเทคโนโลยีของจีนเติบโตอย่างรวดเร็ว มาพร้อมกับการแข่งขันสูง
จึงกดดันให้วงจรการทำงานหนักแบบ 996 กลายเป็นวัฒนธรรมที่เกิดขึ้นมานาน
แต่เหตุใดจึงเริ่มเกิดกระแสต่อต้านและวิพากษ์แนวคิดนี้อย่างร้อนแรงในช่วงสองสัปดาห์ที่ผ่านมา
โดยเฉพาะเมื่อ Jack Ma พูดว่า “การได้มีโอกาสทำงานแบบ 996 ถือว่าคุณโชคดี”
และเมื่อ Richard Liu ผู้ก่อตั้ง JD.com โพสต์ข้อความใน WeiBo (Twitter ของจีน) ว่า “ไม่ได้บังคับให้ 996 แต่หากไม่ทำงานเต็มที่ก็ไม่ถือว่าเป็นพี่น้องกัน”
China Geek ชวนผู้ประกอบการไทยมาเรียนรู้จากตลาดจีนไปพร้อมๆ กัน
“กลุ่มแรงงานหลักเปลี่ยนไป แนวคิดในการทำงานจึงเปลี่ยนแปลง”
คุณโจวจ่างกุ้ย ที่ปรึกษาชื่อดังด้านกลยุทธ์ของหลายบริษัทและคอลัมนิสต์ของ Financial Times ฉบับภาษาจีน ได้วิเคราะห์ไว้ว่า
ปัจจุบันแรงงานหลักในบริษัทเทคโนโลยีขนาดใหญ่คือคนรุ่นใหม่ที่เกิดหลังปี 1990 หรือปี 1995 ซึ่งมีแนวคิดในการทำงานและการดำเนินชีวิตแตกต่างจากคนรุ่นก่อนหรือคนรุ่นผู้ก่อตั้งบริษัท
สำหรับคนรุ่นใหม่
การทำงาน คือการพัฒนาตนเอง การสร้างชีวิตให้ดีขึ้น และให้ความสำคัญกับความสมดุลระหว่างชีวิตส่วนตัวและชีวิตทำงาน
ปฏิเสธการทำงานที่ทำให้ “สุดเสียดายตายแล้วยังไม่ได้ใช้เงิน”
ไม่ต้องการแลกงานกับสุขภาพที่ทรุดโทรม การสูญเสียชีวิตส่วนตัวและความสัมพันธ์กับครอบครัว
เป็นแนวคิดที่ต่างกับคนรุ่นที่เกิดหลังปี 1970 และ ปี 1980 ซึ่งเป็นกลุ่มผู้สร้างกิจการ ที่เน้นขยันทำงานแบบสู้ไม่ถอย แม้ไม่เห็นเดือนเห็นตะวัน
อีกหนึ่งสาเหตุที่ทำให้แนวคิดการทำงานแตกต่าง
เป็นเพราะลักษณะงานที่ต่างกันของคนสองรุ่น
การทำงานในยุคก่อนหรือในช่วงที่อุตสาหกรรมกำลังเติบโต
ยิ่งทำมาก บริษัทก็ยิ่งเติบโตมาก
งานของคนรุ่นก่อนซึ่งเป็นกลุ่มผู้สร้าง จึงเป็นงานที่ท้าทาย เป็นงานที่สร้างการเปลี่ยนแปลง
และการแข่งขันที่รุนแรงในสภาวะตลาดที่กำลังเติบโต ได้สร้างให้พนักงานกลายเป็นกองทัพ 996
แต่ปัจจุบัน บริษัทเทคโนโลยีที่เติบโตกลายเป็นบริษัทขนาดใหญ่ ที่มีหลายแผนก และแบ่งงานกันทำชัดเจน
มีงานบางส่วนที่ไม่ซับซ้อน ไม่ท้าทาย พนักงานจึงไม่เห็นความจำเป็นที่จะต้องทำงานล่วงเวลา
แต่ด้วยวัฒนธรรม 996 ทำให้การทำงานล่วงเวลากลายเป็นเรื่องปกติและเป็นสัญลักษณ์ของพนักงานที่ดี
การเลิกงานตามเวลากลายเป็นเรื่องแปลก
ดังนั้น การใช้วิธีการแบบเก่ากระตุ้นพนักงานรุ่นใหม่ ในสถานการณ์ แนวคิด และเนื้องานที่แตกต่าง
นอกจากจะกระตุ้นไม่ได้ผลแล้ว ยังสร้างกระแสต่อต้านในองค์กร
“อาจถึงเวลาที่ต้องทบทวนวิธีการวัดผลงานและการสื่อสารในองค์กร”
ปัจจุบัน บริษัทในอุตสาหกรรมอินเตอร์เน็ตของจีนกำลังเข้าสู่ยุคใกล้อิ่มตัว และการเติบโตชะลอตัวลง
ในไตรมาสที่ 4 ปี 2018 รายได้ของ Alibaba เติบโต 41% ลดลงจากอัตราการเติบโต 54% ของไตรมาสที่ 3 ในปีเดียวกัน และน้อยกว่า 56% ในไตรมาสที่ 4 ของปี 2017
สำหรับอีคอมเมิร์ซเบอร์สองอย่าง JD
ในปี 2018 อัตราการเพิ่มขึ้นของจำนวนผู้ซื้อลดลงต่อเนื่อง จาก 28% ในไตรมาสที่ 1 ลดลงเหลือเติบโตเพียง 4% ในไตรมาสที่ 4
หลายบริษัทจึงเริ่มปรับทั้งกลยุทธ์ ปรับโครงสร้างองค์กร และเปลี่ยนนโยบายผลตอบแทนเพื่อลดต้นทุน
เดือนกุมภาพันธ์ปี 2019 บริษัท JD ประกาศการวัดผลงานแบบเข้มข้นมากขึ้น จะปลดพนักงานที่มีผลงานรั้งท้ายออก 10% ไม่เว้นแม้แต่ผู้บริหารระดับสูง
และล่าสุด เมื่อต้นเดือนเมษายน JD ได้ปลดผู้บริหารระดับ CTO ออกจากบริษัท
บริษัท Didi แอพเรียกแท็กซี่รายใหญ่ที่สุดในจีน ประกาศจะปลดพนักงานออก 15% และลดโบนัสลง 50%
ผู้บริหารของบริษัท Meituan (แพลตฟอร์มขนาดใหญ่สำหรับสั่งซื้ออาหาร ของใช้ในชีวิตประจำวันและอื่นๆ ออนไลน์)
พูดติดตลกแต่ตลกไม่ออกว่า
“ปี 2019 จะเป็นปีที่การเติบโตแย่ที่สุดในรอบ 10 ปีที่ผ่านมาสำหรับบริษัทในวงการอินเตอร์เน็ต แต่จะเป็นปีที่ดีที่สุด หากมองไปข้างหน้าอีก 10 ปี”
นักลงทุนหลายรายวิเคราะห์ว่า
อุตสาหกรรมอินเตอร์เน็ตของจีนเริ่มเข้าสู่ยุคที่ต้องเน้นเพิ่มประสิทธิภาพ
และต้องกระตุ้นให้เกิดความคิดสร้างสรรค์ เพื่อสร้างบริการแบบใหม่ มาดึงดูดผู้บริโภค
ในยุคที่ "ทำมาก เท่ากับ เติบโตมาก" อาจไม่ใช่สมการที่ถูกต้อง
การเอาแรงเข้าสู้ หรือการวัดคุณภาพพนักงานที่การทำงานล่วงเวลา คงไม่ใช่ดัชนีวัดผลงานที่เหมาะสมที่สุดในปัจจุบัน
…
เราเรียนรู้อะไรจากกระแสวิพากษ์วิถีชีวิตแบบ 996 ?
China Geek เรียนรู้ว่า
บริษัทจะต้องหมั่นทบทวนกลยุทธ์และปรับวิธีการบริหารคนที่มีความหลากหลายทั้งด้านอายุและแนวคิด ให้สอดคล้องกับการเปลี่ยนแปลงของสภาวะตลาดและทิศทางของบริษัท
และที่สำคัญ
คนจีนมีความขยันอดทนและสู้งานเป็นต้นทุนเดิม สิ่งที่อาจเพิ่มเติม คือ ความสุขในการทำงาน จากบรรยากาศที่กระตุ้นให้เกิดความคิดใหม่และการเปิดรับวิธีการทำงานที่แตกต่าง
เพราะความสุขในการทำงาน อาจเป็นสิ่งที่ทำให้พนักงานยินดีเป็นกองทัพที่ทำได้มากกว่า 996 โดยที่ไม่ต้องบอกหรือบังคับให้เป็น 996
อ้างอิงข้อมูลจาก:
财新
金融界
创业最前线
FT 中文网
โฆษณา