พระมหาอุปคุต ความงามทางพุทธศิลป์ ผ่านประติมากรรมรูปเคารพแบบต่างๆ
พระมหาอุปคุต หรือบางคนเรียกว่า พระอุปคุตบัวเข็ม เนื่องจากที่ใต้ฐานมีรูปสัตว์น้ำ กุ้งหอยปูปลาและดอกบัว พระมหาอุปคุตมีหลายปาง ถ้าเป็นปางพระอุปคุตบัวเข็ม จะมีใบบัวปกเกศ และมีเข็มหมุดหมายที่องค์พระ
พระมหาอุปคุตบัวเข็ม วัสดุทำจากไม้
ตามตำนานกล่าวว่า พระมหาอุปคุตเป็นพระอรหันต์พุทธสาวกหลังพุทธกาล นับถือกันว่า เป็นผู้เรืองฤทธิ์ สามารถดับเรื่องร้ายทั้งหลายให้กลายเป็นดีได้
พระมหาอุปคุต ปางจกบาตรหยุดตะวัน วัสดุทำจากไม้
มีเรื่องเล่าว่า พระอุปคุตมีทั้งหมด ๘ องค์ ปรินิพพานไปแล้ว ๗ องค์ คงเหลือจำพรรษาอยู่ในมหาสมุทร ๑ องค์ ในวันเพ็ญที่ตรงกับวันพุธ (วันเพ็ญพุธ) พระอุปคุตจะออกมาโปรดสัตว์ โดยการเนรมิตตนเป็นเณรน้อยมาบิณฑบาตตอนกลางคืน จึงมีประชาชนไปตักบาตร ในวันเพ็ญที่ตรงกับวันพุธ ระหว่างช่วงเวลา ๐๒.๐๐ น. - ๐๕.๐๐ น.
พระมหาอุปคุต บนฐานแบบซุ้มศิลปะพม่า ใช้วัสดุที่เป็นโลหะ และฉลุลาย
และเนื่องจากพระอุปคุต มีคุณสมบัติเป็นเลิศในทางป้องกันอันตราย ดังนั้น จึงมีการอัญเชิญพระอุปคุตจากแหล่งน้ำ มาสู่หอพระอุปคุตในบริเวณวัด เมื่อมีพิธีที่ต้องการความศักดิ์สิทธิ์ หรืองานฉลองต่างๆ ในวัด
พระมหาอุปคุตประทับในซุ้ม ใช้วัสดุทำจากดินเผา
การนิมนต์พระอุปคุตมาประจำในพิธีกรรมนั้น จะประกอบพิธีกรรมขึ้นในตอนเย็นก่อนวันงาน ๑ วัน โดยการมอบหมายให้ผู้อาวุโสซึ่งมีศีลมีธรรมน่าเคารพหนึ่งคน นำเอาพระอุปคุตสมมติคือ งมหินหนึ่งก้อนขึ้นมาจากแม่น้ำ แล้วอัญเชิญไปยังสถานที่ที่จัดเป็นหอพระอุปคุต และก็นำพระอุปคุตสมมติตั้งไว้ ต่อจากนั้น ก็ถวายอัฐบริขาร
พระมหาอุปคุตที่ใช้วัสดุทำจาก ไม้ ลงรักและปิดทอง
เมื่อเสร็จสิ้นการฉลองหรือพิธีการแล้ว ในวันรุ่งขึ้น มักจะทำการตักบาตรหรือถวายภัตตาหารแด่พระอุปคุต หลังจากนั้น ก็จะนำพระอุปคุตกลับไปส่งที่เดิม หรืออาจนำพระอุปคุตไปส่งในตอนเย็น ของวันที่ทำพิธีเสร็จแล้วก็ได้
พระมหาอุปคุตบัวเข็ม รูปแบบศิลปะชนเผ่า ใช้วัสดุทำด้วยสำริด
พระมหาอุปคุต ที่ใช้วัสดุทำจากหิน และประทับบนฐานเงิน
พระมหาอุปคุตประทับบนหลังเสือ และวัสดุทำด้วยไม้
ที่มาของข้อมูล : ผู้ช่วยศาสตราจารย์ วิลักษณ์ ศรีป่าซาง มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา ภาคพายัพเชียงใหม่ อ.เมือง จ.เชียงใหม่
ภาพ/เรียบเรียง : ออมศีล
- 1
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
