Novelty Seeking กลไกดาบ 2 คม
.
คำว่า novelty seeking หมายถึงพฤติกรรมการค้นหาสิ่งใหม่ ๆ โดยเฉพาะรางวัลที่เป็นประโยชน์ต่อชีวิตและเผ่าพันธุ์ของเรา มันเป็นพฤติกรรมที่ทำให้สมองของเราเกิดการหลั่งโดปามีน และโดปามีนที่หลั่งออกมาก็ผลักดันให้เราทำพฤติกรรมนี้ด้วยเช่นกัน ทั้งโดปามีนและพฤติกรรมนี้ต่างทำงานเสริมแรงกันและกันและช่วยให้บรรพบุรุษของเราสามารถเอาชีวิตรอดจนให้กำเนิดพวกเราในวันนี้
.
ในอดีต การค้นหาสิ่งใหม่ ๆ มีประโยชน์ต่อการอยู่รอดของเรามาก มันทำให้เกิดการพัฒนาและได้มาซึ่งสิ่งที่จำเป็น เช่น แหล่งอาหารใหม่ ๆ , ที่อยู่อาศัยใหม่ ๆ , ดินแดนใหม่ ๆ และแม่พันธุ์คนใหม่ ๆ วิวัฒนาการได้เล็งเห็นความสำคัญตรงนี้และได้วางให้มันเป็นดั่งกลไกหลักในการดำรงชีวิต
.
หากไม่มีแรงผลักดันให้เราออกไปค้นหาสิ่งใหม่ ๆ ชีวิตก็จะอยู่อย่างยากลำบาก อาหารเก่าก็จะเน่าเสียหรือหมดไป, ที่อยู่อาศัยก็จะแออัดยัดเยียด, เขตุแดนที่เราอยู่ก็จะเต็มไปด้วยผู้คนและเกิดการแย่งกันใช้ทรัพยากรจนขาดแคลน ไม่ว่าจะเป็นน้ำ, อาหาร, ที่อยู่อาศัย และพ่อพันธุ์แม่พันธุ์
.
เมื่อถึงจุด ๆ หนึ่ง วิวัฒนาการจึงสั่งให้เราออกไปค้นหาสิ่งใหม่ ๆ โดยการฝังคำสั่งนี้ไว้ในสมองของเราอย่างถาวร กลไกการค้นหาสิ่งใหม่ ๆ นี้ถูกผูกโยงเอาไว้จนกลายเป็นสัญชาตญาณอย่างหนึ่งของเรา มันเกิดขึ้นโดยอัตโนมัติ เพื่อให้เราทำสิ่งที่ทำให้เราอยู่รอดโดยไม่ต้องเสียเวลามานั่งคิด
.
แต่กลไกอัตโนมัติที่คอยช่วยชีวิตเราก็สามารถกลับกลายเป็นสิ่งที่ให้โทษได้เช่นกัน กลไกนี้ถูกปั่นหัวและหลอกล่อให้ไขว้เขวไปด้วยพลังอันเหนือชั้นกว่าของสิ่งเร้ายิ่งยวด
.
สิ่งเร้ายิ่งยวดหลายชนิดสามารถเปลี่ยนกลไกที่มีประโยชน์นี้ให้กลายเป็นต้นเหตุของการเสพติดและก่อให้เกิดผลเสียต่าง ๆ ได้อย่างมากมาย โดยเฉพาะการเสพติดสื่อโป๊ของผู้คนทั่วโลกในวันนี้