Blockdit Logo (Mobile)
หมอสมองประจำบ้าน
•
9 พ.ย. 2019 เวลา 01:00 • สุขภาพ
หลักฐานใหม่-ยารักษาความดัน ทานตอนก่อนนอนอาจลด stroke ดีที่สุด 🖼 vs 🎑
ท่านที่รักษาโรคความดันสูง เคยสงสัยไหมคะว่าทำไมต้องทานยาตอนหลังอาหารเช้า?..แต่ความรู้เรื่อง 'ความดันสูงขณะหลับ' ทำให้การทานยาก่อนนอน อาจป้องกันโรคหลอดเลือดสมองและหัวใจ ได้ดีกว่า
ภาพประยุกต์จาก www.gedgoodlife.com
🌻 ความเป็นมาของการให้ทานยาความดันตอนเช้า
แท้จริงแล้วในแนวทางเวชปฎิบัติไม่ได้ระบุช่วงเวลาทานยา เพียงขอให้ทานในช่วงเวลาเดียวกันสม่ำเสมอ..
แต่การปฎิบัติที่สืบๆ กันมา(รวมทั้งข้าพเจ้า) ที่ให้ทานยาความดันตอนเช้านั้น มาจากข้อเท็จจริงว่า เส้นเลือดตีบแตกตันนั้นมักเกิดตอนเช้าหลังตื่นนอน..
ซึ่งสนับสนุนด้วยหลักฐานว่า ความดันโลหิตวัดที่บ้าน(ใช้เครื่อง Omron) ตอนเช้าหลังตื่นนอน 1 ชั่วโมง หากสูงกว่า 135/85 มีความเสี่ยงต่อเส้นเลือดสมองกว่าคนที่ปกติราว 3 เท่า และเสี่ยงมากกว่าคนที่ความดันสูงขึ้นแต่ช่วงเย็น (1)
3
ดังนั้นการให้ยาความดัน ทานตอนเช้า ก็ดูเหมาะสมดี..จนกระทั่ง...
🌻 การค้นพบ "ความดันช่วงนอนหลับผิดปกติ" ความเสี่ยงที่ถูกซ่อนเร้น
1
ต่อมามีข้อสังเกตว่า แม้เราพยายามลดความดันโลหิตช่วงเช้าดีแล้ว ก็ยังมีผู้เส้นเลือดตีบแตกตันอยู่ จึงมีนักวิจัยใช้เครื่องมือติดตามความดัน 24 ชั่วโมงดู แล้วพบว่ารูปแบบความดันที่ผิดปกติ ในช่วงนอนหลับมีผลต่อการเกิดโรคหลอดเลือดด้วย
1
ในคนสุขภาพดี การทำงานของนาฬิกาชีวิต (circadian rhythm) ปกติ ขณะหลับ ความดันควรตก (dipping) จากความดันช่วงกลางวัน 10-20% เป็นการถนอมรักษาเส้นเลือดในร่างกาย
การขึ้นลงของความดันของคนปกติ (3)
ภาพแสดงลักษณะความดันตอนกลางคืน 4 กลุ่ม คือ ปกคิ-dipper,nondipper,riser และ ext dipper ( 4 )
คนที่เกิดโรคหลอดเลือด จะมีความดันตอนหลับ ผิดปกติ สามแบบคือ
1.มีความดันเฉลี่ยตั้งแต่เข้านอนจนตื่น มากกว่า 110/65 เรียกว่า nocturnal hypertension
2.ไม่มีการลด (non dipping) หรือเพิ่ม (raiser) คนที่มีภาวะหายใจอุดกั้นตอนกลางคืน อาจมีความดันพุ่งสูง (night surge) ซึ่งเสี่ยงต่อ stroke ขณะหลับ
3.มีการลดมากแล้วสวิงกลับขึ้นสูงมากช่วงเช้า (exess dipping with morning surge) ในกลุ่มนี้มักมีหน้ามืดตอนลุกเร็วๆ ร่วมด้วย
🌻 การทดลองในคนหลักหมื่น
จากการค้นพบดังกล่าว จึงเกิดสมมติฐานว่า ควรเปลี่ยนมาทานยาความดันก่อนนอน เพื่อให้ออกฤทธิครอบคลุมไปถึงช่วงหลับกลางคืน
เริ่มต้นจากการทดลองเปรียบเทียบ ระหว่างทานยาความดันตอนเช้า กับตอนก่อนนอน ใน 600 คน ก็พบว่ากลุ่มกินก่อนนอน ลดการเกิดโรคหลอดเลือดดีกว่า (5)
มีการทดลองซ้ำ คราวนี้มีจำนวนผู้ป่วยถึง 19,000 คนจากหลายโรงพยาบาลในสเปน แบ่งสองกลุ่ม ทานยาความดันตอนเช้า กับ ก่อนนอน
ภาพจาก (4)
ผลคือ หลังติดตามไป 5 ปี เกิดเหตุการณ์หลอดเลือดทั้งหัวใจและสมองตีบแตกตันทั้งหมด 1700 คน พบว่ากลุ่มทานยาก่อนนอนเกิดเหตุน้อยกว่ากลุ่มทานยาตอนเช้า ราว 44%
กราฟอัตราการเกิดโรคหัวใจและสมอง สีน้ำเงินคือทานยาตอนเช้า สีแดงทานยาก่อนนอน ภาพจาก (4)
ข้อสังเกต : กลุ่มคนไข้ที่เข้าการศึกษานี้ไม่มีอาสาสมัครอายุเกิน 80 ปี ไม่มีคนตั้งครรภ์ คนโรคตับวายไตวาย หรือโรคร่วมที่หนักๆ ค่ะ
🌻 ความเห็นส่วนตัว
การวัดความดันโลหิต ตอนเช้าหลังตื่นนอน ยังเป็นตัวแทนใช้ในการปรับยาได้เหมาะสมค่ะ (จนกว่าจะหาวิธีวัดความดันช่วงนอนหลับง่ายๆ ได้)
การทานยาความดันก่อนนอน อาจเหมาะกับท่านที่อายุน้อยรีบไปทำงานตอนเช้าจนมักลืมทานยา ในท่านที่อายุมากเกิน 80 หรือมีโรคร่วมเยอะๆ คงต้องระวัง เพราะหากเป็นแบบ exess dipping อาจทำให้ลุกเจ้าห้องน้ำแล้วหน้ามืดล้มได้ค่ะ
1
🍀อรุณสวัสดิ์ยามเช้า ขอให้ทุกคนแข็งแรง
ขอบคุณ คุณเภสัช VATE ที่แนะนำหัวข้อค่ะ🍀
1

ดูเพิ่มเติมในซีรีส์

โฆษณา