พาย้อนอดีต EP1 : วิกฤตเศรษฐกิจครั้งสำคัญของโลก มีสาเหตุมาจากอะไรบ้าง ?
5 วิกฤตทางเศรษฐกิจที่ส่งผลกระทบครั้งยิ่งใหญ่ที่สุดกับโลกในรอบ 100 ปีที่ผ่านมา ! เราสรุปให้คุณอ่านแบบรายละเอียดครบถ้วน
ขอบคุณภาพจาก https://www.pinterest.com
1. The Great Depression วิกฤตการเงินในสหรัฐอเมริกา (1929)
หลังสิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่ 1 ปี ค.ศ.1918 สหรัฐอเมริกากลายเป็นประเทศที่ร่ำรวยเเละเป็นหนึ่งในมหาอำนาจของโลก ธุรกิจต่างๆ เติบโตอย่างรวดเร็ว มีโรงงานอุตสาหกรรมเกิดขึ้นมากมาย ผู้คนอเมริกาก็มีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดี
คนอเมริกันนับแสนอดอยาก และต้องเข้าคิวรอรับอาหารและของแจกฟรีจากหน่วยงานการกุศล
เป็นช่วงเวลาที่การซื้อขายสินค้าแบบใหม่ เริ่มได้รับความนิยม นั่นคือการซื้อเป็น "เครดิต" หรือซื้อ "เงินผ่อน" ซึ่งนโยบายของธนาคารกลางตอนนั้นสนับสนุนให้เกิดการขยายตัวของเศรษฐกิจ ผู้คนจึงพากันไปกู้เงินและนำมาลงทุนในตลาดหุ้นจนหมดตัว เพราะหวังจะรวยทางลัด
ระหว่างนั้นก็เกิดภาวะเก็งกำไรขึ้น ส่งผลให้ราคาหุ้นของหลายบริษัทสูงเกินความเป็นจริงหลายเท่าตัว เป็นช่วงหลังจากเศรษฐกิจอเมริกาผ่านจุดสูงสุดและกำลังเข้าสู่ภาวะถดถอย
เมื่อถึงเดือนกันยายนในปี 1929 เริ่มมีข่าวลือว่าหลาย ๆ บริษัทมีการขาดสภาพคล่องทางการเงินอย่างรุนแรง จนถึงวันที่ 29 ตุลาคม ค.ศ. 1929 ซึ่งเป็นที่รู้จักในชื่อ “Black Tuesday” ตลาดหุ้น Wall Street เกิดการระดมเทขายอย่างหนั ซึ่งดาวโจนส์นั้นปรับลดลงถึง 30 % หุ้นทิ้งดิ่งจนถึงขีดสุด จนเกิดความเสียหายเป็นวงกว้าง
ความพินาศของตลาดหุ้นส่งผลให้คนขาดความเชื่อมั่นในธนาคาร มีคนจำนวนมากแห่กันไปถอนเงินออกจากธนาคารพร้อม ๆ กันจำนวนมหาศาล เหตุการณ์นี้ยิ่งทำให้ดัชนี Dow Jones ร่วงลงไปกว่า 70 %
Black Tuesday เป็นฝันร้ายที่สุดในประวัติศาสตร์ของอเมริกา ส่งผลกระทบเป็นลูกโซ่ทั้งตัวผู้ลงลงทุนเองที่ถูก "บังคับขาย" จนหมด และยังต้องหาเงินมาจ่ายดอกเบี้ยของ Broker อีก ด้านโบรคเกอร์เองก็เกิดหนี้สูญมากมายเพราะลูกค้าไม่สามารถชำระเงินได้
หุ้นที่ประชาชนถืออยู่ในมือกลายเป็นแค่กระดาษไปในพริบตา ธนาคารล้มละลายหลายสิบ หลายร้อยแห่ง เพราะประชาชนไม่สามารถคืนเงินกู้ได้ คนที่ฝากเงินไว้กับธนาคารที่ล้มละลายก็ต้องสูญเงินทั้งหมดไปในทันที เศรษฐกิจของอเมริกาในเวลานั้นอยู่ในภาวะเลวร้ายอย่างมาก ผู้คนต่างก็ตื่นตระหนก
สินค้าต่างๆ กลายเป็นสินค้าที่ขายไม่ออกเนื่องจากคนไม่มีเงิน คนที่มีเงินก็ไม่กล้าใช้เงิน โรงงานหลายแห่งต้องปิดกิจการ และทำให้ 1 ใน 4 ของคนในอเมริกาว่างงาน คนผิวสีกว่าครึ่งไม่สามารถหางานได้ เหล่าผู้คนต่างก็อดอยาก ไม่มีแม้แต่เงินจะซื้ออาหาร
สาเหตุหลักที่นำมาสู่ความหายนะทางเศรษฐกิจครั้งใหญ่ในปี ค.ศ.1929 คือ การที่มูลค่าของธุรกิจถูกเพิ่มขึ้นจากการเก็งกำไร แทนที่จะเพิ่มจากความสามารถในการผลิตที่แท้จริง (Productivity)
2. Oil Crisis วิกฤตน้ำมัน (1970)
ในช่วงปี 1970-1980 อุตสาหกรรมน้ำมันเป็นอุตสาหกรรมที่รุ่งเรืองที่สุด โดยกลุ่มประเทศที่มีอิทธิพลที่สุด ได้แก่ กลุ่มประเทศชาติมุสลิมที่ส่งออกน้ำมัน หรือ OPEC ซึ่งอยู่ในภูมิภาค "ตะวันออกกลาง" มีส่วนสำคัญในการกำหนดปริมาณการผลิต และราคาน้ำมันโลก ประชากรส่วนใหญ่ในตะวันออกกลางมีเชื้อสายอาหรับ และนับถือศาสนาอิสลาม
รายได้จากการขายน้ำมันของ OPEC ภายใต้อัตราดอกเบี้ยต่ำ จะถูกนำไปลงทุนในโปรเจคต์ที่มีผลตอบแทนสูง โดยเฉพาะอย่างยิ่งผ่านสถาบันการเงินละตินอเมริกาที่ตอนนั้นให้ผลตอบแทนสูงมาก
หลังสิ้นสุดของสงครามโลกครั้งที่สอง การถือกำเนิดของประเทศ “อิสราเอล” ซึ่งประชากรส่วนใหญ่เป็นชาว "ยิว" สร้างความไม่พอใจให้กับกลุ่มประเทศอาหรับ จนเกิดความขัดแย้งหลายต่อหลายครั้ง โดยอิสราเอล มีอเมริกาเป็นพันธมิตรที่สำคัญ
ในช่วงเวลาเดียวกันนั้น ก็เกิดวิกฤตหนี้ในละตินอเมริกา ซึ่งประเทศ OPEC เป็นผู้ปล่อยกู้เงินโดยการนำเงินกำไรจากธุรกิจน้ำมันมาหมุนเวียน ทำให้เกิดการเบี้ยวหนี้กับกลุ่ม OPEC มากขึ้นเรื่อย ๆ
เกิดสงครามระหว่างอาหรับและอิสราเอล ทำให้การส่งออกน้ำมันจากชาติอาหรับหยุดชะงัก ความแตกตื่นครั้งนี้ทำให้ประชาชนพากันแห่ซื้อน้ำมันมากักตุนไว้อย่างบ้าคลั่ง
คนทั่วโลกแห่กักตุนน้ำมันกันอย่างบ้าคลั่ง
กลุ่มประเทศ OPEC รวมทั้งอียิปต์และซีเรีย ประกาศงดการส่งออกน้ำมันให้กับอเมริกาโดยสิ้นเชิง (Oil embargo) รวมถึงลดกำลังการผลิต และประกาศขึ้นราคาน้ำมัน ส่งผลให้ราคาน้ำมันในตลาดโลกสูงขึ้นถึง 4 เท่า จนเกิดภาวะเงินเฟ้อสูง
กลุ่ม OPEC ได้รับชัยชนะและได้แย่งชิงอำนาจการกำหนดราคาน้ำมันมาจากบริษัทยักษ์ใหญ่ในอเมริกาและ EU เป็นการสลับขั้วอำนาจที่สำคัญมาก ระบบเศรษฐกิจทั่วโลกเกิดการเปลี่ยนแปลง
ในขณะนั้นกำลังการผลิตน้ำมันของอเมริกาถึงจุดสูงสุดไปแล้ว ไม่สามารถเพิ่มกำลังการผลิตได้อีก ทำให้เกิดภาวะขาดแคลนน้ำมันทั่วโลก
น้ำมันขาดแคลนทั่วโลก
อุตสาหกรรมที่ต้องพึ่งพิงพลังงานในการผลิตอย่างมาก เช่น อุตสาหกรรมเหล็ก ก็เกิดวิกฤติอย่างหนัก เรื่องนี้นำมาสู่วิกฤติเศรษฐกิจในปี 1973 เมื่อตลาดหุ้นทั่วโลกต่างพากันปรับตัวลดลง ดัชนี Dow Jones ของอเมริกาลดลงกว่า 45%
ขอบคุณภาพจาก https://www.investors.com
3. The Lost Decades วิกฤตฟองสบู่แตกในสินทรัพย์ของญี่ปุ่น (1986)
ญี่ปุ่นเป็นชนชาติที่มีระเบียบวินัยในการออมเงินที่สูงมาก นับตั้งแต่สงครามโลกครั้งที่ 2 สิ้นสุด จึงทำให้ธนาคารและสถาบันทางการเงินของญี่ปุ่นมีเงินจำนวนมากอยู่ในระบบ ทำให้ญี่ปุ่นมีแนวคิดที่จะขยายการเติบโตทางธุรกิจด้วยการลงทุนในภาคอสังหาริมทรัพย์ จากการปล่อยกู้ให้เอกชนและประชาชน
ช่วงพีคที่สุดของเศรษฐกิจญี่ปุ่นนั้นอยู่ในช่วงปี 1986–1991 ที่เรียกว่าเป็นยุคฟองสบู่ของชาวญี่ปุ่น ยุคนั้นประเทศญี่ปุ่นเติบโตอย่างมหาศาล ดัชนีหุ้น Nikkei พุ่งสูงขึ้นถึง 4 เท่าติดเพดานตลาดหลักทรัพย์ จนทำให้ญี่ปุ่นกลายมาเป็นประเทศที่มีขนาดเศรษฐกิจอันดับสองของโลก แต่ภายหลังจากนั้นประเทศญี่ปุ่นก็เเทบไม่เติบโตอีกเลยในอีกกว่า 20 ปีต่อมา
ช่วงกว่า 20 ปีที่เศรษฐกิจญี่ปุ่นซบเซา
ช่วงกว่า 20 ปีที่เศรษฐกิจญี่ปุ่นแทบหยุดนิ่ง เป็นที่มาของชื่อเรียกวิกฤตในครั้งนี้ "The lost Decades" ที่แปลเป็นไทยได้ว่า "หลายทศวรรษที่หายไป"
หลังจากที่สงครามโลกครั้งที่ 2 จบลง อเมริกาได้เริ่มเข้ามาเเทรกเเซง เทคโนโลยีต่าง ๆ จากตะวันตก เริ่มไหลเข้ามาสู่ญี่ปุ่นมากขึ้น
คนญี่ปุ่นไม่ได้เป็นเพียงแค่ "ผู้บริโภค", การ Copy & Development (คล้าย ๆ กับจีนในปัจจุบัน) ถือเป็นกลยุทธ์สำคัญของญี่ปุ่นในยุคนั้น โดยเฉพาะสินค้าประเภท "เทคโนโลยี" คนญี่ปุ่นสามารถพัฒนาสิ่งที่ดีอยู่แล้วให้ดีกว่าเดิมได้ และมีราคาถูกกว่า ซึ่งเป็นผลพลอยได้จากสงครามโลกครั้งที่ 2 เพราะค่าเงินเยนเมื่อเทียบกับค่าเงินอื่นในตอนนั้นถือว่าอ่อนค่ามาก ทำให้ต้นทุนถูกกว่าประเทศอื่น
ถือเป็นยุคทองของสินค้าอิเล็กทรอนิกส์และยานยนต์ บริษัทของญี่ปุ่นในยุคนั้นร่ำรวยมากถึงขนาดที่ว่า Mitsubishi ซื้อตึก Rockefeller Center ด้วยเงินจำนวน 846 ล้านดอลลาร์ หรือประมาณ 220,000 ล้านเยน และยังมีการกว้านซื้อบริษัทใหญ่ๆ อีกหลายแห่งโดยบริษัทจากญี่ปุ่น
หายนะเริ่มขึ้น เมื่อสหรัฐฯ เดือดร้อนเพราะสินค้าญี่ปุ่นขายดีมากเกินไป จนมีหลายประเทศรู้สึกว่าญี่ปุ่นกำลังเอาเปรียบคู่ค้า จากผลของค่างเงินเยนที่อ่อนค่ามาก ในปี 1985 อเมริกาจึงได้จัดประชุมที่โรงแรม Plaza ในนครนิวยอร์ก (การประชุมนี้จึงมีชื่อว่า Plaza Accord)
โดยมีกลุ่ม G5 หรือประเทศมหาอำนาจทางเศรษฐกิจในขณะนั้น ได้แก่ ฝรั่งเศส, เยอรมนี ญี่ปุ่น, สหราชอาณาจักร และสหรัฐ เพื่อบังคับให้ญี่ปุ่นและเยอรมนีเพิ่มค่าเงินของตัวเองเมื่อเทียบกับ US Dollar รัฐบาลทั้งห้าประเทศได้ลงนามข้อตกลงนี้ในวันที่ 22 กันยายน ค.ศ. 1985
เหตุการณ์นี้เป็นการแทรกแซงอัตราแลกเปลี่ยนเงินครั้งแรกของโลก โดยอเมริกาบังคับให้ญี่ปุ่นต้องแข็งค่าเงินจาก 250 YEN/USD เป็น 150 YEN/USD ซึ่งหมายถึงแข็งค่าขึ้นกว่า 70% ภายในเวลาเพียง 10 เดือน
ค่าเงินญี่ปุ่นแข็งค่าขึ้นทุกปี จนกระทั่งอยู่ที่ระดับ 80 YEN/USD คือแข็งค่าขึ้นประมาณ 300 % !! ผลจากข้อตกลงพลาซ่าในครั้งนั้น ทำให้เศรษฐกิจของญี่ปุ่นเข้าสู่ช่วง “ฟองสบู่” ในช่วงปี 1986–1991
บริษัทภาคการผลิตหลายแห่งในญี่ปุ่นเริ่มขาดทุน โดยเฉพาะธุรกิจส่งออกขาดทุนยับเยิน ธนาคารญี่ปุ่นไม่อยากปล่อยกู้ให้กับธุรกิจส่งออกที่เคยเป็นเสาหลักของเศรษฐกิจในยุคก่อน จึงหันมาปล่อยกู้กับธุรกิจเก็งกำไรอสังหาริมทรัพย์ และธุรกิจเก็งกำไรในตลาดหุ้น
ตลาดหุ้นและอสังหาริมทรัพย์ต่างมีราคาสูงลิบลิ่วจากการเก็งกำไร โดยมูลค่าเพิ่มถึงเกือบ 4 เท่าในเวลาเพียงแค่ 5 ปี ดัชนี NIKKEI ของญี่ปุ่นทำจุดสูงสุดที่เกือบ 39,000 จุด จนตลาดหุ้นญี่ปุ่นมีมูลค่าสูงที่สุดในโลก ซึ่งสาเหตุมาจากสภาวะเงินล้นประเทศ
แบงก์ชาติญี่ปุ่นตอนนั้นก็มีนโยบายแบบผ่อนคลาย ธนาคารก็ปล่อยกู้เพื่อไปเก็งกำไรในอสังหาริมทรัพย์และตลาดหุ้นอย่างมหาศาล สภาพคล่องล้นเหลือนี้ ทำให้ฟองสบู่ยิ่งใหญ่ขึ้น ใหญ่ขึ้น
สุดท้ายตลาดหุ้นพัง ญี่ปุ่นต้องสูญเสียความมั่งคั่งกว่า 2 ล้านล้านเหรียญ ตลาดหุ้นที่ปรับตัวลดลงกว่า 50% ภาคอสังหาริมทรัพย์ อสังหาทำเลทองย่าน Ginza มีราคาเหลือเพียงแค่ 1% เมื่อเทียบกับช่วงพีค
และเศรษฐกิจญี่ปุ่นก็ซบเซาต่อเนื่องไปกว่า 20 ปี จนเป็นที่มาของ The Lost Decade แม้แต่ดัชนี NIKKEI ก็ยังกลับไปจุดเดิมไม่ได้จนถึงทุกวันนี้ (1991 เกือบ 40,000 จุด แต่ปัจจุบันอยู่เเค่ประมาณ 20,000 นิด ๆ)
4. Tom yum Goong crisis วิกฤตต้มยำกุ้ง (1997)
วิกฤตเศรษฐกิจครั้งร้ายแรงสุดในประวัติศาสตร์ชาติไทย หายนะที่คนไทยอยากให้เป็นแค่ฝันร้าย เหตุการณ์ที่ทำให้ไทยต้องสูญเสียเอกราชทางเศรษฐกิจให้แก่ IMF อย่างสิ้นเชิงเพื่อแลกกับเงินกู้ 1.72 หมื่นล้านดอลลาร์สหรัฐฯ และนำไปสู่การ “ลอยตัว” ค่าเงินบาท
ขอบคุณภาพจาก https://www.thansettakij.com
เหตุการณ์เริ่มเมื่อ ค.ศ. 1997-1999 ประเทศในอาเซียนได้รับความสนใจจากนักลงทุนต่างประเทศ บวกกับนโยบายทางการเงินของไทยช่วงนั้นซึ่งส่งเสริมให้มีการลงทุนทั้งจากภายในและภายนอกประเทศ
เมื่อมีปัจจัยบวกจากภายในและภายนอก เศรษฐกิจประเทศไทยจึงเข้าสู่ระบบการเก็งกำไร ธุรกิจขนาดใหญ่และสถาบันการเงินแห่กู้เงินระยะสั้น ดอกเบี้ยต่ำจากต่างประเทศมาแสวงหาผลตอบแทน พูดง่าย ๆ คือ "กู้มาลงทุน” โดยหวังทำกำไรจากส่วนต่างของดอกเบี้ยระหว่างประเทศนั่นเอง
เกิดการเก็งกำไรราคาอสังหาริมทรัพย์ ที่ดิน และหุ้น อย่างมหาศาลโดยเงินที่กู้มา จนมูลค่าสูงเกินความเป็นจริงไปหลายสิบเท่าตัว จนเกิดฟองสบู่ก้อนโตขึ้น
ตอนนั้นระบบอัตราแลกเปลี่ยนเงินตราของไทยจะ “ตรึง” ค่าเงินบาทไว้ตายตัวที่ 25 บาท/ดอลลาร์สหรัฐ เพื่อเสถียรภาพทางการเงิน เมื่อตรึงค่าเงินบาทไว้ ทั้งการนำเข้าและส่งออกก็ขยายตัวอย่างต่อเนื่อง (ใครก็อยากทำธุรกิจเวลาที่คิดว่าไม่มีความเสี่ยงทางการเงิน)
ในขณะเดียวกัน ประเทศไทยก็เริ่มใช้นโยบายเสรีการเงินชื่อว่า BIBF (Bangkok International Banking Facilities) ที่ผ่อนคลายกฎหลายๆ อย่างเพื่อให้สถาบันการเงินกู้เงินจากต่างประเทศไปปล่อยกู้ต่อที่ประเทศอื่น ๆ ได้
ในความเป็นจริง กฎของการเงินระหว่างประเทศจะมีอยู่ 3 สิ่งที่ไม่สามารถเกิดขึ้นพร้อมกันได้ (ซึ่งไทยตอนนั้นทำหมดทั้ง 3 อย่าง) คือ
1. อัตราเเลกเปลี่ยนคงที่
2. นโยบายการเงินแบบเสรี
3. การเคลื่อนย้ายเงินข้ามประเทศแบบเสรี
เนื่องจากยุคสมัยนั้นอัตราดอกเบี้ยเงินกู้ต่างประเทศค่อนข้างต่ำ สวนทางกับดอกเบี้ยในประเทศที่สูงมาก(ระดับสองหลัก) สถาบันการเงินก็เลยคิดง่าย ๆ โดยการกู้เงินต่างประเทศมาปล่อยกู้ให้คนในประเทศ (แค่กินส่วนต่างดอกเบี้ยก็กำไรมหาศาลแล้ว)
อัตราแลกเปลี่ยนที่ตายตัว ทำให้วางแผนเรื่องการหมุนเงินง่ายมาก ไม่ต้องห่วงว่าอัตราแลกเปลี่ยนจะผันผวน ในช่วงแรกเหตุการณ์ยังปกติดีอยู่
แต่พอมีเงินไหลเข้ามาในประเทศมากขึ้นเรื่อย ๆ จนไม่รู้ว่าจะเอาเงินไปปล่อยกู้ให้กับใคร สถาบันการเงินจึงเริ่มปล่อยกู้แบบไม่เลือกหน้า และเริ่มให้เงินกับภาคเก็งกำไร แทนที่จะปล่อยกู้ให้กับภาคธุรกิจจริงๆ (Real sector)
ส่วนภาคธุรกิจจริง ๆ บริษัทที่อยากกู้เงินมาทำธุรกิจ มีจำนวนไม่น้อยที่ไม่อาจสู้ดอกเบี้ยแสนโหดในประเทศไหว บริษัทเหล่านี้จึงเลือกไปกู้เงินต่างประเทศเองซะเลย ! ตอนนี้คนส่วนมากในไทยต่างก็เป็นหนี้ต่างประเทศกันหมด
ต่อมาในช่วงปี 1996 เศรษฐกิจสหรัฐกลับฟื้นตัว รัฐบาลสหรัฐเริ่มขึ้นดอกเบี้ย เงินดอลลาร์จึงแข็งค่าขึ้น ทำให้ค่าเงินบาทของไทยที่ผูกติดอยู่กับเงินดอลลาร์สหรัฐแข็งค่าตามไปด้วย จึงทำให้ไทยเริ่มขายของไม่ออก ในขณะที่ภาคธุรกิจต่าง ๆ ยังกู้เงินกันอย่างเมามัน แต่ไม่มีเงินมาจ่ายคืนหนี้เหล่านี้ ทำให้หายนะเริ่มคืบคลานเข้ามาช้า ๆ
เมื่อไทยค้าขายไม่ดีเหมือนเดิม เจ้าหนี้ก็เริ่มกลัว เงินบาทของไทยเริ่มเป็นที่น่าหวั่นเกรงในสายตาคนนอก จึงไม่มีใครที่อยากได้เงินบาทเท่าไหร่นัก
จนมาถึงตอนนี้ เหล่าผู้กู้ในไทยก็ได้ทำการ แลกเงินดอลลาร์กับธนาคารแห่งประเทศไทยจนเงินทุนสำรองประเทศร่อยหรอ
เมื่อเศรษฐกิจเริ่มชะลอตัว และยังมีเงินอยู่ในระบบมากเกิน ส่งผลให้เกิดภาวะเงินเฟ้อและค่าเงินบาทลดลงอย่างหนัก ทำให้หนี้ที่กู้ยืมจากต่างประเทศเพิ่มขึ้นแบบเท่าตัว
กลุ่ม Hedge Fund ต่างชาติ ดูออกแล้วว่าเศรษฐกิจไทยนั้นเติบโตแบบ "ไร้ภูมิคุ้มกัน" จึงเริ่มเข้ามาโจมตีค่าเงินบาท เพื่อหวังทำกำไรมหาศาลเมื่อเงินบาทลอยตัว
จอร์จ โซรอส เห็นช่องทางทำกำไร จากการที่เงินบาทมีมูลค่าสูงกว่าความเป็นจริงมาก จึงได้โจมตีค่าเงินบาทด้วยการเปิดสถานะขายเงินบาท (ขายก่อนเเล้วค่อยซื้อคืน)
ธนาคารแห่งประเทศไทยทำการป้องกันค่าเงินบาทด้วยการนำเงินทุนสำรองระหว่างประเทศไปซิ้อเงินบาทที่โซรอสขาย จนกระทั่งมูลค่าในเดือนกุมภาพันธ์และมีนาคม 1997 เพิ่มขึ้นเป็น 15,000 ล้านเหรียญสหรัฐ หรือคิดเป็น 40% ของเงินทุนสำรอง
การโจมตีของโซรอส ยังเป็นไปอย่างต่อเนื่องจนกระทั่งเดือนพฤษภาคม 1997 ประเทศไทยได้ขอความร่วมมือจากประเทศสิงคโปร์ มาเลเซีย และฮ่องกงในการเข้าป้องกันค่าเงินบาทอีกมูลค่ากว่า 10,000 ล้านเหรียญสหรัฐ จนสุดท้ายไทยแพ้ราบคาบ
2 กรกฎาคม 2540 คือวันที่ไทยประกาศลอยตัวค่าเงินบาท หลังจากธนาคารแห่งประทศไทย (ธปท.) พ่ายแพ้ต่อ นายจอร์จ โซรอส และพรรคพวก ที่เข้าโจมตีค่าเงินบาทตั้งแต่ต้นปี 2540 (ต่อสู้กันเป็นระยะเวลากว่า 6 เดือน)
ภายหลังจากการประกาศลอยตัวค่าเงินบาท ทำให้ค่าเงินบาทอ่อนค่าลงอย่างรุนแรง จาก 25 บาท/ดอลลาร์ ขยับขึ้นเป็น 56 บาท/ดอลลาร์ สถาบันการเงินและภาคธุรกิจต้องประสบกับปัญหาหนี้เพิ่มขึ้นเป็นเท่าตัว
นำไปสู่การล้มละลายของสถาบันการเงิน 58 แห่ง ธนาคารพาณิชย์หลายแห่งต้องปิดให้บริการ บริษัทอสังหาริมทรัพย์ล้มละลายและฉุดให้เศรษฐกิจตกตํ่าอย่างรุนแรง รัฐบาลไทยจึงต้องขอรับความช่วยเหลือจากกองทุนการเงินระหว่างประเทศ (IMF)
ผลจากความพ่ายแพ้อย่างหมดรูป ทำให้ประเทศไทยต้องสูญเสียเงินทุนสำรองระหว่างประเทศไปมากกว่า 3 หมื่นล้านดอลลาร์สหรัฐฯ จนเงินทุนสำรองร่อยหรอเหลือเพียงแค่ 2,850 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ
ภาพตึกร้างขนาดใหญ่ของธุรกิจอสังหาริมทรัพย์ที่ปิดตัวลงและเป็นหนี้อีกเท่าตัว ทั้ง ๆ ที่ยังสร้างไม่เสร็จ
ดัชนีตลาดหุ้นไทย ซึ่งทำจุดสูงสุดในปี 2537 ที่ระดับ 1,753.73 จุด ลดลงมาที่ระดับ 1,410.33 ในเดือนมกราคม 2540 และร่วงหล่นสู่ 457.97 จุดในเดือนมิถุนายนก่อนที่จะประกาศลอยตัวค่าเงิน และลงสู่จุดต่ำสุด 207 จุดในเดือนกันยายน 2541
ขอบคุณภาพจาก https://knowledge.bualuang.co.th
5. Hamburger Crisis วิกฤตซับไพรม์ (2000 - ปัจจุบัน)
"ครั้งหนึ่ง ระบบทุนนิยมเคยเกือบล่มสลายไปจากโลกนี้"
"ฟองสบู่แตกครั้งใหญ่ที่สุดของมนุษยชาติ"
นี่คือคำนิยามของวิกฤตในครั้งนี้
ตามสามัญสำนึกของคนทั่วไปแล้ว "บ้าน" คือ "ทรัพย์สิน" ที่มีความปลอดภัยสูงเพราะเหตุผลหลายอย่าง เช่น บ้านเป็นที่อยู่อาศัย ตรงข้ามกับหุ้นที่เป็นแค่กระดาษใบเดียวหรือสัญญาในคอมพิวเตอร์ บ้านจึงกลายเป็นทางเลือกสามัญสำหรับใครก็ตามที่อยากลงทุนกับอะไรสักอย่างเป็นจำนวนเงินมากๆ
แต่แล้วก็เกิดวิกฤตครั้งใหญ่ในประวัติศาสตร์ ที่ "บ้าน" ทำให้ผู้คนสูญเสียความมั่งคั่งกว่า 10 ล้านล้านดอลลาร์ วิกฤตที่เกือบจะทำให้ระบบ "ทุนนิยม" หายไปจากโลกใบนี้ และนำไปสู่การล่มสลายของสถาบันการเงินยักษ์ใหญ่ของโลกอย่าง "Lehman Brother"
ขอบคุณภาพจาก http://www.investerest.co/
สาเหตุทั้งหมดมาจาก อสังหาริมทรัพย์ การปล่อยกู้ และการเก็งกำไร และความโลภของชาวอเมริกันทุกระดับ ทั้งประชาชน นักลงทุน สถาบันการเงิน และบริษัทต่าง ๆ
ช่วงเวลานั้นเศรษฐกิจกำลังดีขึ้นเรื่อย ๆ มีการสร้างและซื้อขายอสังหาริมทรัพย์จำนวนมาก ตลาดสินเชื่อเพื่อที่อยู่อาศัยมีขนาดใหญ่กว่า 60% ของเศรษฐกิจทั้งหมดของสหรัฐในตอนนั้น และมันกำลังขยายตัวอย่างต่อเนื่อง
ฝั่งรัฐบาลเองก็กำลังกระตุ้นเศรษฐกิจและสนับสนุนให้คนมีบ้าน และอัตราดอกเบี้ยของ FED (ธนาคารกลางสหรัฐ) ซึ่งถูกใช้อ้างอิงกับธนาคารทั่วประเทศอยู่ในระดับราว ๆ 2% ซึ่งถือว่าไม่สูงนัก
สถาบันการเงินต่าง ๆ จึงมีนโยบายปล่อยกู้มากขึ้นและผ่อนปรนขึ้น คนที่อยากเป็นเจ้าของบ้านก็สามารถกู้เงินมาซื้อบ้านได้ง่าย ๆ โดยแทบไม่ต้องใช้หลักประกันเลย ด้วยสินเชื่อ “Subprime Mortgages” หรือ “สินเชื่อที่ปล่อยให้กับลูกหนี้ที่มีความน่าเชื่อถือต่ำ" และภายหลังจึงกลายเป็นอีกชื่อเรียกหนึ่งของวิกฤตการเงินครั้งนี้ “วิกฤตซับไพร์ม” แปลว่า วิกฤตสินเชื่อด้อยคุณภาพ
ลูกหนี้กลุ่มนี้ถือได้ว่าเป็นลูกหนี้ ที่ประวัติไม่ดี มีโอกาสเบี้ยวหนี้สูง
สัดส่วนของสินเชื่อชั้นล่างในตลาดอสังหาริมทรัพย์พุ่งขึ้นอย่างรวดเร็ว จากเดิมไม่ถึง 15% ในปี 2003 กลายเป็น 46% ในปี 2006 และตัวเลขสถิติของ อัตราหนี้สินครัวเรือนต่อรายได้ เพิ่มเป็น 130% แปลว่าคนอเมริกันมีหนี้เฉลี่ยมากกว่ารายได้เสียอีก
บริษัทที่ทำธุรกิจเกี่ยวกับกา่รปล่อยสินเชื้อคุณภาพต่ำก้เพิ่มขึ้นอย่างมากในช่วงนั้น
ปัญหาเริ่มเด่นชัดขึ้นตั้งแต่ปี 2004 หลังจากที่ธนาคารกลางสหรัฐฯ (FED) เริ่มปรับขึ้นอัตราดอกเบี้ยนโยบาย จุดนี้เองที่การซื้อบ้านเริ่มชะลอตัวลงรอบแรก ด้วยอัตราดอกเบี้ยจาก 2.25% ในปี 2004 มาอยู่ที่ 5.25% ในปี 2006 ทำให้คนเริ่มไม่อยากซื้อบ้าน และเมื่อคนไม่อยากซื้อบ้าน ราคาก็ร่วง
เมื่อดอกเบี้ยสูงขึ้น ลูกหนี้ไม่สามารถชำระหนี้ได้ จึงเกิดการยึดทรัพย์ไปทั่วประเทศสหรัฐอเมริกา จนกระทั่งวิกฤตลุกลามใหญ่โต
ดอกเบี้ยนโยบายของ FED ในตอนนั้น
และแล้วในปี 2006 ตลาดอสังหาริมทรัพย์ก็ถึงทางตัน ด้วยราคาบ้านที่สูงกว่าความจริงมานานแล้ว พร้อมกับที่ Supply ในตลาดอสังหาเพื่อการลงทุนเริ่มมีมาก ทำให้ต้องลดราคาลงแข่งกัน ประกอบกับเวลานั้นดอกเบี้ยของสหรัฐอยู่ในช่วงขาขึ้น (เนื่องจาก FED ต้องการลดความร้อนแรงของตลาดอสังหาฯ) และมีการปล่อยสินเชื่อคุณภาพต่ำมากเกินไป
ตั้งแต่แรกกลุ่มลูกหนี้ซับไพร์มได้เงินกู้มาซื้อบ้านแบบง่ายๆ แต่ก็แลกด้วยการจ่ายดอกเบี้ยแบบลอยตัว ถ้าอัตราดอกเบี้ยเป็นขาขึ้น พวกเขาก็จะแบกรับภาระดอกเบี้ยเพิ่ม วี่แววของหนี้เสียเริ่มชัดเจนขึ้นเมื่อพวกเขาต้องเลื่อนการจ่ายเงินออกไปเรื่อยๆ หลังจากที่ทรัพสินย์ของตนเองเริ่มขายไม่ออก
สุดท้ายแล้วการทิ้งภาระหนี้สินและสินทรัพย์อาจจะเป็นทางออกสุดท้ายที่ดีที่สุด เนื่องจากบางคนได้เงินกู้มาโดยไม่ต้องมีหลักประกัน พวกเขาจึงลอยตัวได้อย่างสบายใจ โดยถือคติว่า “ไม่มี ไม่หนี ไม่จ่าย"
ผลกระทบที่ธนาคารและสถาบันทางการเงินได้รับในเวลานั้นก็คือการขาดทุนอย่างย่อยยับ Lehman Brothers ไม่สามารถดำเนินกิจการได้อีกต่อไป เพราะมีภาระหนี้สินถึง 6.13 แสนล้านเหรียญสหรัฐ
15 กันยายน ปี 2008 Lehman Brothers ประกาศล้มละลาย ราคาหุ้นดิ่งเหวทันที 93 % ดัชนีเฉลี่ยอุตสาหกรรมดาวโจนส์ ตลาดหุ้นนิวยอร์ก ร่วงลงกว่า 350 จุด (เกือบ 50%) จากข่าวดังกล่าว นอกจากนี้ยังส่งแรงกระเพื่อมสะเทือนไปทั้งตลาดเงินทั่วโลก
ความพังพินาศครั้งนี้สร้างความปั่นป่วนไปทั่วอเมริกาและทั่วโลก การยึดบ้านเกิดขึ้นทั่วทุกพื้นที่ กองทุนที่ลงทุนต่าง ๆ ขาดทุนอย่างย่อยยับ ตัวเลขการจ้างงานลดลงน่าใจหาย ผู้บริหารระดับสูงหลายคนต้องถูกลดเงินเดือน
เงินทุนไหลออกไปยังที่ที่ปลอดภัย ส่งผลให้ราคาทองคำและน้ำมันปรับตัวเพิ่มขึ้นสูงมากจากช่วงเวลาก่อนหน้าวิกฤต
บทสรุปสั้น ๆ
หากมีใครอ่านมาถึงตรงนี้ ก็คงพอจะเห็นความเชื่องโยงของวิกฤตทั้ง 5 ครั้งนี้ ว่ามีสาเหตุหลัก ๆ อยู่ไม่กี่อย่าง ที่นำมาสู่ความหายนะทางเศรษฐกิจทุกครั้งคือ
1. ความโลภ
2. การกู้ยืม
3. การเก็งกำไร
4. หนี้สิน
5. นโยบายที่ผิดพลาดของสถาบันการเงิน
6. การที่มูลค่าของธุรกิจถูกเพิ่มขึ้นจากการเก็งกำไรมากเกินไป แทนที่จะท้อนมูลค่าที่แท้จริง
การกดไลค์ของคุณ เป็นกำลังใจเราในการพัฒนาผลงานต่อไป
Money Maker
- 296
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
