25 ก.พ. 2020 เวลา 11:49 • การศึกษา
ความหมายของคำ 3 ระดับในภาษาจีนกลาง
“คำ” เป็นองค์ประกอบพื้นฐานที่สำคัญที่สุดที่ประกอบกันขึ้นเป็นระบบข้อความ เหมือนการสร้างบ้านที่เราต้องใช้วัสดุ เช่น ก้อนอิฐ ไม้ พลาสติก ที่เปรียบประหนึ่งเป็น “คำในภาษา” และมีสิ่งยึดเหนี่ยววัสดุนั้นไว้ เช่น ปูน กาว ตะปู ซึ่งเปรียบไปก็คือ “ไวยากรณ์” นั่นเอง แต่วันนี้จะชวนทุกคนมาโฟกัสเรื่องความหมายของคำกัน
จากการใช้คำในชีวิตประจำวัน เราอาจแบ่งความหมายของคำได้ 3 ระดับ ดังนี้
1. ความหมายพื้นฐานประจำคำ (基本义 jīběnyì)
基本义 ถือเป็นกลุ่มความหมายที่สำคัญที่สุดเพราะเป็นความหมายแรกที่เมื่อเราเห็นคำนั้นแล้วจะสามารถผูกโยงความหมายได้ในทันที มักเป็นคำที่ใ้ช้แสดงการกระทำ หรือใช้เรียกสิ่งต่างๆ โดยทั่วไป ยกตัวอย่างเช่น
走 (zǒu) เดิน = 人或动物用脚前行 rén huò dòngwù yòng jiǎo qián xíng ที่หมายถึงการที่คนหรือสัตว์เคลื่อนที่ไปข้างหน้าโดยการใช้เท้า
日本 (rìběn) ประเทศญี่ปุ่น = 中国东边,四边都是海的国家 zhōngguó dōngbiān sìbiān dōu shì hǎi de guójiā ประเทศที่สี่ด้านล้อมรอบด้วยทะเล อยู่ทิศตะวันออกของจีน
2. ความหมายเชิงเครือข่าย (引申义 yǐnshēnyì)
引申义 เป็นกลุ่มทางความหมายที่แยกออกมาจาก 基本义 ที่เป็นความหมายอื่นๆ ตามมาเป็นความหมายตั้งแต่ความหมายที่ 2, 3, 4 ไปเรื่อยๆ ซึ่งโดยปกติมักมีความหมายโยงถึงความหมายแรก ยกตัวอย่างเช่น
深 (shēn) ลึก = 从上到下或从外到里的距离大 cóngshàng dàoxià huò cóngwài dàolǐ de jùlí dà ระยะจากบนลงล่างหรือนอกถึงในมีความกว้างห่างมาก (คำนิยามของ 基本义)
一口深井
yī kǒu shēnjǐng
บ่อน้ำลึก
สำหรับความหมาย 引申义 ของ 深 สามารถกินความไปถึงหลายสิ่ง ตามบริบททางความหมายที่แตกต่างกัน เช่น
这本书对孩子们来说太深了。(ความยาก)
zhè běn shū duì háizimen lái shuō tài shēn le.
หนังสือนี้ลึก(ยาก)เกินไปสำหรับเด็ก
功夫下得深。(การออกแรง)
Gōngfu xià de shēn
ใส่ความพยายามลงไปอย่างลึก(มาก)
他们之间的感情很深。(ความสัมพันธ์)
Tāmen zhījiān de gǎnqíng yǐjing hěn shēn le.
ความรักของพวกเขาที่มีต่อกันลึก(แนบแน่น)มาก
夜深了。(เวลา)
Yèshēn le.
กลางคืนที่ลึก(ดึก)แล้ว
3. ความหมายเชิงอุปลักษณ์ (比喻义 bǐyùyì)
ความหมายระดับที่สามของคำคือ ความหมายที่เปรียบสิ่งหนึ่งให้เป็นอีกสิ่งหนึ่ง ถือเป็นวัจนลีลาหรือกลวิธีในการใช้ภาษาที่สร้างสรรค์ส่งผลถึงการเข้าใจถึงความหมายของคำได้ลึกซึ้งเกิดมโนทัศน์กว้างไกลยิ่งขึ้น ยกตัวอย่างคำเช่น
梦话 (mènghuà) ที่ 基本义 หมายถึง 睡梦中说的话 shuìmèng zhōng shuōde huà หรือคำพูดตอนนอนละเมอ เมื่อเรานำมาใช้ในทางอุปลักษณ์ก็จะเปรียบถึง “สิ่งที่พูดไม่มีทางเกิดขึ้นได้จริง” อย่างในประโยคด้านล่างนี้
说什么一个月就能学会汉语,那是梦话。Shuō shénme yīgè yuè jiù néng xuéhuì hànyǔ, nà shì mènghuà.
ที่พูดว่าเดือนเดียวก็เรียนเก่งภาษาจีน นั่นเป็นเพียงคำพูดฝันละเมอ(ไม่มีทางเกิดขึ้นได้จริง)
การเข้าใจการมีอยู่ของความหมายทั้ง 3 ระดับของคำจะช่วยให้เราตระหนักถึงการจัดเรียงพื้นที่ทางความหมายในภาษาได้ดียิ่งขึ้น เพราะการเรียนภาษาที่ดีไม่ได้หมายถึงเพียงแค่การเรียนรู้ความหมายเพื่อการสื่อสารเท่านั้น แต่ยังหมายถึง การที่เราสามารถคิดวิเคราะห์และเข้าใจถึงระบบของภาษาที่เรียนอย่างมีหลักวิชาอีกด้วย
ขอให้ทุกคนสนุกกับการเรียนภาษาจีนครับ^^
Ref:汉语词汇教程,北京语言大学出版社
โฆษณา