Blockdit Logo (Mobile)
Simple thing รวบรวมสิ่งที่คุณอยากรู้
•
10 มี.ค. 2020 เวลา 14:21 • วิทยาศาสตร์ & เทคโนโลยี
~พบวิธีหยุดแบคทีเรียไม่ให้กลายพันธุ์-ดื้อยาปฏิชีวนะ~
ภาพขยายของเชื้อแบคทีเรีย "สเตรปโตค็อกคัส นิวโมเนีย" (Streptococcus pneumoniae)
การที่เชื้อแบคทีเรียดื้อยาปฏิชีวนะหลายขนานที่ใช้กันอยู่ในปัจจุบัน เป็นเพราะว่าเกิดการกลายพันธุ์หรือมีวิวัฒนาการให้สามารถต้านทานยาได้นั่นเอง ซึ่งการปรับตัวให้มีชีวิตอยู่รอดได้แบบนี้ แบคทีเรียจะใช้วิธีจับเอาดีเอ็นเอที่มีความต้านทานยาปฏิชีวนะที่ปนเปื้อนอยู่ในสิ่งแวดล้อมเข้าสู่เซลล์โดยตรง
อย่างไรก็ตาม เชื้อแบคทีเรียจะทำเช่นนั้นได้ ต่อเมื่ออยู่ในภาวะ competent ที่พร้อมรับดีเอ็นเอจากภายนอกเข้าสู่เซลล์เสียก่อน ซึ่งภาวะนี้สามารถกระตุ้นให้เกิดขึ้นได้เมื่อเผชิญกับความเครียดหนักหน่วง เช่นการได้รับยาปฏิชีวนะเป็นเวลานานนั่นเอง
ในรายงานการวิจัยที่ตีพิมพ์ลงวารสาร Cell Host & Microbe ทีมนักวิทยาศาสตร์จากมหาวิทยาลัยโลซานน์ของสวิตเซอร์แลนด์ (UNIL) ระบุว่า สามารถยับยั้งไม่ให้เซลล์แบคทีเรีย "สเตรปโตค็อกคัส นิวโมเนีย" (Streptococcus pneumoniae) ซึ่งอยู่ในตัวหนูทดลอง เข้าสู่ภาวะที่สามารถรับดีเอ็นเอจากภายนอกจนเกิดการกลายพันธุ์ได้
ตามปกติแบคทีเรียชนิดนี้อาศัยอยู่ในจมูกและลำคอของคนเรา แต่จะทำให้เกิดการติดเชื้อรุนแรงได้หากเข้าสู่กระแสเลือด ปอด หรือเยื่อหุ้มสมอง ปัจจุบันเชื้อโรคนี้มีอัตราการดื้อยาปฏิชีวนะกว่า 30% ของกรณีการติดเชื้อทั้งหมด
ปัญหาเชื้อดื้อยาปฏิชีวนะทำให้คนไข้ที่เข้ารับการผ่าตัดธรรมดาต้องเสี่ยงอันตรายถึงชีวิตได้
ทีมผู้วิจัยตรวจสอบสูตรยากว่า 1,300 ชนิด และพบว่ามียาต้านอาการทางจิต รวมทั้งยาต้านจุลชีพและยารักษาโรคไข้มาลาเรียบางประเภทรวม 46 ชนิด สามารถป้องกันไม่ให้เซลล์แบคทีเรียเข้าสู่ภาวะ competent ที่จะนำไปสู่การกลายพันธุ์ในที่สุดได้
เมื่อเชื้อสเตรปโตค็อกคัส นิวโมเนีย ได้รับยาดังกล่าว กระบวนการในเซลล์ของมันที่ผลิตโปรตีน CSP ออกมาสะสมที่ด้านนอกเพื่อเตรียมจับดีเอ็นเอในสิ่งแวดล้อม จะไม่ทำงานอีกต่อไป โดยการใช้ยายับยั้งแม้ในปริมาณน้อย ก็สามารถหยุดการกลายพันธุ์ของเชื้อโรคได้ผล ทั้งในหนูทดลองและในเซลล์ของมนุษย์ที่เพาะเลี้ยงในห้องปฏิบัติการ
ในขั้นตอนต่อไป ทีมผู้วิจัยต้องการศึกษาเพิ่มเติมว่า ยาที่ยับยั้งการกลายพันธุ์ดังกล่าวสามารถใช้กับเชื้อแบคทีเรียชนิดอื่นด้วยได้หรือไม่ ทั้งจะต้องทดลองหาวิธีใช้ยานี้ร่วมกับยาปฏิชีวนะในมนุษย์ เนื่องจากตัวมันเองไม่ใช่ยาฆ่าเชื้อโดยตรง เพียงแต่ป้องกันการดื้อยาและทำให้ยาปฏิชีวนะแผนปัจจุบันใช้ได้ผลเท่านั้น

ดูเพิ่มเติมในซีรีส์

โฆษณา