เจาะลึก ‘บุ๋น-บู๊’ สิ่งกำหนดความเป็นชายจีน 👨🇨🇳
เรามักจะได้ยินคำว่า บุ๋น-บู๊ ในหนังจีนโบราณอยู่บ่อยครั้ง
เมื่อก่อนเราเข้าใจผิวเผินว่า บุ๋น คือสิ่งที่เกี่ยวกับการใช้สมอง ส่วน บู๊ คือการใช้กำลังหรือต่อสู้
แต่ลึกลงไปกว่านั้น
บุ๋น-บู๊ยังเกี่ยวข้องกับความเป็นชาย ’จีน’ อีกด้วย
บุ๋น-บู๊ มาจากคำภาษาจีน คือ เหวิน-อู่ (文武 wénwǔ)
หากแปลความหมายตามตัวอักษรแล้ว หมายถึง ด้านวรรณกรรม-ด้านสงคราม
ทักษะทั้งสองด้านเป็นสิ่งที่ชายจีนตามอุดมคติต้องมีพร้อมทั้งด้านวัฒนธรรมและด้านร่างกาย
สมัยก่อนชายจีนที่ดีต้องเข้าสอบจอหงวนหรือสอบเข้ารับราชการและเข้าเกณฑ์ทหาร ซึ่งก็คือการทดสอบความสามารถด้านบุ๋นและบู๊นั่นเอง
แม้ว่าบุ๋นและบู๊เป็นสิ่งที่เอาไว้ใช้กับมนุษย์เพศชายจีนเท่านั้น
แต่ในประวัติศาสตร์ก็มี ’ผู้หญิง’ ที่เชี่ยวชาญทั้งสองด้านเช่นกัน ไม่ว่าจะเป็น...
จู้อิงไถ หญิงสาวผู้ปลอมตัวเป็นชายเพื่อไปเรียนหนังสือ (กิจกรรมที่ผู้ชายจีนเท่านั้น) และแอบหลงรักเพื่อนสนิทอย่างเหลียงซานป๋อ
จู้อิงไถ จากเรื่องม่านประเพณี
หรือ ฮวามู่หลาน หญิงสาวที่ปลอมตัวเป็นทหารแทนพ่อ และขยันฝึกจนสามารถสู้รบได้อย่างทหารจริงๆ
ฮวามู่หลาน
แต่เมื่อหญิงสาวกลับมาแต่งกายแบบผู้หญิงอีกครั้ง ความเป็นบุ๋นและบู๊ก็มลายหายไป
ดังนั้นในอีกแง่หนึ่ง การที่เรื่องเล่าหรือตำนานตามประวัติศาสตร์ต่างๆ พรรณาถึงผู้หญิงจีนที่มีความสามารถเพรียบพร้อมทั้งในด้านการศึกษาและด้านการสู้รบ แต่กลับได้แสดงความสามารถก็ต่อเมื่อเธอแต่งกายเป็นผู้ชายเท่านั้น
นั่นเท่ากับว่า บุ๋นและบู๊ ไม่เพียงสร้างกรอบของเพศ แต่ยังสร้างกรอบของ ‘คนที่มีความสามารถ กล้าหาญและสมบูรณ์’ ว่าจำกัดเพียงสำหรับเพศชายเท่านั้น
มาถึงตรงนี้อยากให้ทุกคนลองคิดเล่นๆ ว่า
ถ้าการที่บุ๋นและบู๊ทดสอบได้ด้วยการสอบจอหงวนและการเกณฑ์ทหาร ซึ่งมีเพียงชายจีนแท้ๆ เท่านั้นที่ทำได้ (เพราะระบบสังคม) เท่ากับว่าเป็นการกำหนดแบบอ้อมๆ หรือไม่คะว่าคนต่างชาตินั้นไม่มีคุณสมบัติการเป็นชายที่เพรียบพร้อมเหมือนชายจีน?
จากที่เขียนๆ อ่านๆ มาด้านบนเหมือนบุ๋นและบู๊จะมีบทบาทมากในอดีต
แล้วปัจจุบันยังมีแนวคิดเหล่านี้อีกไหม?
ในปัจจุบันแนวคิดพวกนี้ก็ยังมีหลงเหลืออยู่ค่ะ
ยิ่งไปกว่านั้นความเชื่อและแนวคิดเหล่านี้ ยังแพร่อิทธิพลไปทั่วเอเชียตะวันออกด้วย
แต่เมื่อบริบททางสังคมเปลี่ยนไป บุ๋นและบู๊ก็ไม่ใช่การสอบจอหงวนและออกรบกับศัตรูอีก
ถ้าอย่างนั้นบุ๋นและบู๊ในปัจจุบันคืออะไร?
การศึกษา คือ ภาพของทักษะบุ๋นที่สำคัญมากๆ ในปัจจุบันนั่นเอง
อย่างการเลือกตั้งของไต้หวัน สะท้อนความเชื่อเรื่องบุ๋นได้อย่างชัดเจนผ่านการแสดงประวัติการศึกษาของผู้ลงเลือกตั้งผ่านทีวีและเว็บไซต์
ซึ่งการมีประวัติการศึกษาที่สูงๆ ก็ดูจะช่วยเพิ่มความน่าเชื่อถือ เผลอๆ อาจช่วยให้ผู้มีสิทธิ์เลือกตั้งในการตัดสินใจเลือกด้วยนะคะ
หรือในประเทศจีนเองที่ให้ความสำคัญกับการศึกษามากๆ เราเห็นได้จากข่าวการสอบเข้ามหา’ลัยของเด็กจีนที่เรียนหนักและทุ่มเทมาก เพื่อเข้ามหา’ลัย คณะที่ดี และได้ประกอบอาชีพเพื่อชีวิตที่มั่งคง เป็นที่ยอมรับของสังคม
ดังนั้น การมีความรู้ มีการศึกษา จึงเป็นสัญลักษณ์กลายๆ ของการมีสิทธิ์ที่จะมีอำนาจในสังคม
ส่วนบู๊ หรือความเพรียบพร้อมทางการด้านการทหารหรือการใช้ร่างกาย
ในปัจจุบันเราจะเห็นแนวคิดด้านนี้สะท้อนมาจากกิจกรรมทางการทหารต่างๆ เช่น การแสดงอุปกรณ์สงครามในวันชาติ หรือ แม้แต่การแสดงกายกรรมของจีน ก็ถือเป็นภาพของทักษะบู๊
สิ่งเหล่านี้ล้วนเป็นผลที่ตกตะกอนมาจากแนวคิดบุ๋น-บู๊ในสมัยก่อนต่อปัจจุบัน
สำหรับเรามองว่า
แนวคิดบุ๋นและบู๊ แม้ในอดีตจะครอบคลุมเพียงเพศชาย แต่ในปัจจุบันเมื่อบริบทสังคมเปลี่ยนไป กลายเป็นความเพรียบพร้อมที่ทั้งหญิงและชายต่างก็ถวิลหา
เพราะสิ่งที่แนวคิดนี้มีมาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน คือ กรอบกำหนดความเพรียบพร้อมเพื่อให้ได้มาซึ่งการยอมรับและได้มีอำนาจในสังคม
ทุกคนคิดว่าสังคมไทยเราได้รับอิทธิพลจากแนวคิดหรือความเชื่อบุ๋นและบู๊ไหมคะ?
ลองคอมเม้นท์ด้านล่างแลกเปลี่ยนกันได้ค่ะ :)
ขอบคุณข้อมูลจากเปเปอร์
- Chinese, Japanese and Global masculine identities
โดยผู้เขียน Kam Louie
ขอบคุณรูปภาพจากกูเกิ้ลค่ะ
- 11
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
