ชื่อเดียวในโลก
บ่อยครั้งที่เพื่อน ๆ เรา ชอบเรียนฉายาของเรามากกว่า ชื่อที่บุพากรีตั้งให้
โดยส่วนใหญ่มักจะเรียก หรือตั้งชื่อฉายาเราตามคำคุณศัพท์ที่ปรากฏบนร่างกายของเราครับ เช่น อ้วน เตี้ย ถึก ดำ โอโม่ หรือยังเป็นคุณศัพท์อยู่แต่เป็นคำที่นำชื่อสิ่งมีชีวิตอื่นมาเปรียบเทียบ ยีราฟ กระบือ แ..ด เ..ี้ย ดี ๆทั้งนั้น (ขออภัยในบางคำที่ไม่สุภาพครับ) นี่ยังไม่นับรวมที่นำไปเปรียบเทียบกับวัตถุสิ่งของต่าง ๆ อีกนะครับ
ลำพังชื่อก็ซ้ำกันจะแย่อยู่แล้ว นับฉายาเข้าไปด้วย โอ้โห มึนกันสิครับทีนี้เวลาพูดอ้างอิงขึ้นมา ยกตัวอย่างเช่น
"เห็นแอนป่ะ"
"แอนไหน"
"แอนอ่ะ แอนที่ ผอม ๆ ผมยาวๆ ขาวๆ "
"อ้อ แอน ที่ชื่อ พรประภา น่ะเหรอ อยู่โรงอาหารแน่ะ"
กว่าจะรู้ว่าเป็นใครเล่นกันหลายนาทีครับ
มันจะดีไหมครับถ้าโลกนี้มีแค่เราเพียงคนเดียวเท่านั้นที่ชื่อ แอน พรประภา อ้างปุ๊บ ก็รู้จักปั๊บทันที
งั้นเข้าเรื่องกันเลยครับ มารู้จักชื่อที่มีหนึ่งเดียวในโลกกันดีกว่า และชื่อนั้นก็คือ
จริง ๆ ถ้าจะเรียกกันเต็มๆ น่าจะเป็น ระบบชื่อวิทยาศาสตร์ ครับ แต่ว่าครั้นจะเล่าไปถึงระบบการตั้งชื่อกันตามหลักเกณฑ์แบบเต็ม ๆ แล้วดูจะเครียดไปครับ เพราะเนื่องจาก หากสิ่งมีชีวิตใดในโลกเมื่อโดนตั้งชื่อวิทยาศาสตร์ขึ้นแล้ว ชื่อนั้นจะติดตัวไปไม่ใช่แค่ตลอดชีวิตนะครับ แต่จะติดตัวไปทุก ๆ รุ่น และไม่ว่าเผ่าพันธุ์จะอยู่ที่ไหนในโลกนี้ ก็จะต้องใช้ชื่อนี้ ทุกต้น ทุกตัว และ ทุกเซลล์ ครับ เริ่มได้กลิ่นอายของความยืนหนึ่งที่แท้จริงมาแล้วใช่มั้ยครับ
เรื่องของเรื่อง นี่ต้องย้อนกลับไปเมื่อประมาณปี พ.ศ. 2139 สองพี่น้องตระกูล เบาฮีน คือ โยฮันน์ เบาฮีน และ คัสพาร์ เบาฮีน พยายามรวมรวบพืชและตั้งชื่อให้กับพืชเหล่านั้น ซึ่งแรก ๆ ก็ตั้งชื่อแบบคนนั่นแหละครับ คือ มีชื่อ กับ นามสกุล เรียกการตั้งชื่อนี้ว่า "ระบบชื่อทวินาม" เรียกให้หรู ๆ แบบภาษาลาตินโบราณ คือ Binomaial nomenclature (ไบ โน เมียน โน เมน เคล เจอร์) แต่ก็ยังไม่เป็นที่นิยมมากครับ
ต่อมาในปี พ.ศ. 2278 คาร์โรลัส ลินเนียส นักพฤกษศาสตร์ชาวสวีเดน ได้นำระบบทวินามของพี่น้องเบาฮีนมาปัดฝุ่นอีกครั้ง แต่ยังไม่พอครับ ลินเนียสยังริเริ่มระบบการจัดหมวดหมู่สิ่งมีชีวิตขึ้นมา เพื่อให้การจัดจำแนกและตั้งชื่อสิ่งมีชีวิตนั้นง่ายขึ้นและอ้างอิงสะดวกมากขึ้นครับ เรียกระบบนี้แบบรวม ๆว่า ระบบอนุกรมวิธาน หรือ Taxonomy ที่เด็กเรียนวิทย์หลายคนคุ้นเคย(แต่ไม่ชอบ) กันดีครับ
ในโลกนี้มีสิ่งมีชีวิตมากถึง 2 ล้านชนิดพันธุ์ แต่ละชนิดพันธุ์ก็มีจำนวนสมาชิกประชากรมหาศาล อย่างชนิดพันธุ์มนุษย์เราก็ปาเข้าไปแล้วถึง 7000 กว่าล้านคนครับ มีคนกล่าวว่า จำนวนสิ่งมีชีวิตทั้งหมดในโลกมาก พอๆ กับจำนวนดวงดาวทั้งกาแล็กซี่ทางช้างเผือกเลยทีเดียว
ด้วยความมหาศาลนี่เองครับหากนักชีววิทยาไม่จัดจำแนกและตั้งชื่อให้ การอ้างอิงก็ยาก และเสียเวลามาก ดูตัวอย่างง่าย ๆ อย่างเช่น สิ่งมีชีวิตในภาพข้างล่างนี้ครับ สรุปแล้วเรียกว่าอะไรกันแน่ อย่างในประเทศไทยก็เรียกแมว บางคนก็เรียกว่า "เจ้านาย" ครับ
จากภาพ ในแต่ละประเทศก็มีภาษาเรียกแตกต่างกันออกไป ใครอ่านออกว่าเป็นภาษาอะไรบ้าง ลองออกพิมพ์ออกเสียงใต้คอมเมนต์ได้เลยนะครับ
ด้วยเหตุนี้ การตั้งชื่อเพื่ออ้างอิงนั้น นักวิทยาศาสตร์จึงต้องหาชื่อกลางที่เป็นหนึ่งเดียวเท่านั้นในการตั้งชื่อให้กับสิ่งมีชีวิตในโลกนี้ครับ และนั่นก็คือ "ชื่อวิทยาศาสตร์" ซึ่งไม่ว่านักวิทยาศาสตร์ชาติใด พอพูดชื่อสิ่งมีชวิตนี้แล้วก็เข้าใจได้ รู้จัก ทันที
หลักเกณฑ์ของการตั้งชื่อค่อนข้างยุ่งยาก ใช้เวลา และซับซ้อนมากครับ แต่ผมขอเลือกหลักเกณฑ์การตั้งชื่อแบบสำคัญนำมาเล่าสักนิดหน่อย ดังนี้ครับ
หลักเกณฑ์ของชื่อวิทยาศาสตร์ที่สำคัญๆ
สิ่งมีชีวิตที่ถูกตั้งชื่อวิทยาศาสตร์ตามหลักเกณฑ์แล้ว ก็จะมีชื่อเดียว เป็นชื่อหนึ่งเดียวของโลก ไม่สามารถเอาไปใช้ซ้ำ หรือแม้แต่จะตั้งชื่ออื่นขึ้นมาเรียกใหม่ก็ต้องผ่านกระบวนการอย่างเข้มข้นให้ถูกต้องที่สุด (correct name) นี่แหละครับคุณค่า ของความเป็นหนึ่งเดียว ของการยืนหนึ่งที่แท้จริง
หากทุกคนพิจารณาชื่อวิทยาศาสตร์ให้ดีจะพบว่า มีชื่ออยู่สองชื่อครับ โดยในสองชื่อนั้น จะมีประเภทชื่อย่อยลงไปอีกครับ เช่น ชื่อวิทยาศาสตร์ของมนุษย์
ชื่อระบุชนิดพันธุ์ หรือ ชื่อเฉพาะ หรือชื่อ ระบุคุณศัพท์ ส่วนนี้มีการแต่งขึ้นมาเพื่อให้สอดคล้องกับคุณสมบัติของสิ่งมีชีวิตนั้นครับ เช่น สี รูปร่าง ที่อยู่ ขนาด ที่พบ ผู้พบ เราลองมาดูกันหน่อยนะครับ
เรียกว่าขยับปากกันเมื่อยกรามเลยทีเดียวครับกว่าจะอ่านชื่อวิทยาศาสตร์เหล่านี้ให้ถูกต้องและจบได้ แหม ก็ชื่อเดียวในโลกนี่ครับ มันก็ต้องพยายามกันหน่อย
ถ้าหากว่าชื่อเหล่านี้อ่านยากแล้ว คราวนี้เราลองมาดูชื่อวิทยาศาสตร์ที่สุด ๆ กันบ้างดีกว่า
1. ชื่อวิทยาศาสตร์ที่ยาวที่สุดในโลก
เท่าที่เคยบันทึกมาซึ่งปัจจุบันอาจเป็นชื่อที่ไม่ถูกต้อง(non valid) ก็เป็นได้ เป็นชื่อของกุ้งเต้น (ไอโซพอด) อ่านว่า
แกม มา รา คาน ธู สะ ไก โต เดอร์ โม แกม มา รัส ลอ ริ กา โต ไบ คา เลน ซิส
50 ตัวอักษรครับ มีใครให้มากกว่านี้มั้ยครับ เมนต์ใต้โพสต์ได้เลยครับ
2. ชื่อวิทยาศาสตร์ที่สั้นที่สุดในโลก
สั้นสุดตกเป็นของค้างคาว อีอา อีโอ 4 ตัวอักษรเท่านั้น สั้นจนนึกว่าเป็นคำอุทาน
3. ชื่อวิทยาศาสตร์ที่มาจากเทพ หรือ ซาตาน
4. ชื่อวิทยาศาสตร์โน้ตเพลง
เป็นชื่อวิทยาศาสตร์พวกเห็บครับ แหม ถ้ามี ลา ที โด ด้วยนี่คือตั้งวงดนตรีได้เลยนะครับ
5. ชื่อวิทยาศาสตร์ทับศัพท์
ขอเป็นคำทับศัพท์แบบคาราโอเกะ ภาษาไทยละกันนะครับ
บางชื่อก็อดขำไม่ได้
จะว่าไปแล้วชื่อวิทยาศาสตร์ก็มีความหลากหลาย มีความยืดหยุ่นของภาษาพอควร และนำมาใช้จากหลายภาษา(ที่แปลงเป็นลาตินแล้ว) ทั้งนี้ก็เพราะจำนวนชนิดพันธุ์ที่มากเป็นหลักล้าน นั่นเองครับ
ชื่อแต่ละชื่อ สามารถบ่งบอก ความเป็นสิ่งมีชีวิตได้หลายด้านครับ
รูปร่าง ถิ่นที่อยู่ บุคคล อาหารการกิน ความเชื่อ แนวคิด เป็นต้น
เรียกว่าชื่อวิทยาศาสตร์นี่ตั้งขึ้นมาเพื่อระบุความเป็นตัวตนของสิ่งมีชีวิตนั้นจริง ๆครับ
และนี่ก็คือชื่อเดียวในโลก ชื่อวิทยาศาสตร์
อ้างอิง:
- 1
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
