⏳ย้อนอดีต...ท่องประวัติศาสตร์พระพุทธศาสนา (ตอนที่ ๒๐)⌛️
ตอนที่ ๒๐ : รูปแบบคณะกรรมการบริหาร (Executive Board) ในสมัยพุทธกาล
ภายหลังจากที่พระพุทธองค์ได้ทรงปักหลักพระพุทธศาสนาลงในแคว้นมคธเป็นที่เรียบร้อยแล้ว ได้มีกุลบุตรผู้มีศรัทธาเข้ามาศึกษาพระพุทธศาสนากันเป็นจำนวนมาก บ้างฟังธรรมแล้วบังเกิดศรัทธา ขอถึงพระรัตนตรัยว่าเป็นสรณะตลอดชีวิต บ้างขอบรรพชาอุปสมบทในพระพุทธศาสนา เป็นเหตุให้พระศาสนาของพระชินสีห์ขจรขจายไปทั่วแผ่นดินอินเดียในยุคนั้น
เกี่ยวข้องกับการบรรพชาอุปสมบท ทำให้เราได้เห็นถึงวิวัฒนาการการโอนถ่ายอำนาจ การตัดสินใจจากตัวบุคคลไปสู่รูปแบบของคณะกรรมการบริหาร (Executive Board) ซึ่งเป็นหนึ่งในเหตุผลสำคัญที่ทำให้พระพุทธศาสนาสืบทอดมาถึงปัจจุบันนานกว่า ๒,๖๐๐ ปี โดยมีวิวัฒนาการดังกล่าว ดังต่อไปนี้
รูปแบบที่ ๑
การบวชแบบ “เอหิภิกขุอุปสัมปทา” ซึ่งเป็นวิธีการที่พระพุทธเจ้าทรงให้การบวชแก่กุลบุตรด้วยพระองค์เอง ดังเช่นการบวชของพระปัญจวัคคีย์ พระยสะและสหาย พระกัสสปะ ๓ พี่น้องและบริวารผู้เป็นอดีตชฎิล รวมถึงพระสารีบุตรและพระโมคคัลลานะผู้เป็นอัครสาวก
(ดูรายละเอียดได้ใน วิ.มหา. ๔/๑๘/๒๕, ๔/๒๘/๓๖, ๔/๓๐-๓๑/๓๘-๔๐, ๔/๕๑-๕๓/๖๑-๖๓, ๔/๖๒/๗๗ แปล.มจร)
รูปแบบที่ ๒
การบวชแบบ “ติสรณคมนูปสัมปทา” ซึ่งเป็นวิธีการที่พระพุทธเจ้าทรงอนุญาตให้พระอรหันตสาวกทำการบวชให้แก่กุลบุตรผู้มีศรัทธา โดยไม่ต้องรอนแรมเดินทางมาเข้าเฝ้าพระพุทธองค์จากแดนไกล
(ดูรายละเอียดได้ใน วิ.มหา. ๔/๓๔/๔๒-๔๓ แปล.มจร)
รูปแบบที่ ๓
การบวชแบบ “ญัตติจตุตถกรรมวาจา” ซึ่งเป็นวิธีการบวชให้แก่กุลบุตร โดยพระพุทธองค์ได้ทรงยกเลิกการบวชแบบ “ติสรณคมนูปสัมปทา” แล้วทรงให้อำนาจการตัดสินใจแก่คณะสงฆ์ในรปูแบบของ “คณะกรรมการบรหิาร” นั่นเอง
(ดรูายละเอียดได้ใน วิ.มหา. ๔/๖๙-๗๐/๙๗-๙๙ แปล.มจร)
ดังจะเห็นได้ว่า ในระยะเริ่มต้นของการประกาศพระศาสนา อำนาจในการตัดสินใจทั้งหมดจะอยู่ที่พระพุทธองค์เอง และต่อมาอำนาจการตัดสินใจได้ขยายออกไปสู่พระอรหันตสาวก ในระยะนี้เอง แม้จะมีการบวชแบบ “ติสรณคมนูปสัมปทา” (รูปแบบที่ ๒) แต่พระพุทธองค์ก็ยังประทานการบวชแบบ “เอหิภิกขุอุปสัมปทา” (รูปแบบที่ ๑) อยู่นั่นเอง
ครั้นเมื่อพระพุทธศาสนาเริ่มปักหลัก มีหมู่สงฆ์บังเกิดขึ้นมากมายพระพุทธองค์จึงทรงโอนถ่ายอำนาจการตัดสินใจในการรับกุลบุตรเข้ามาสู่พระธรรมวนิยัในรปูแบบของ “คณะกรรมการบริหาร” หรือที่เรียกว่า “ญัตติจตุตถกรรมวาจา” (รูปแบบ ที่ ๓) อันเป็นรูปแบบที่สืบต่อกันมาจนถึงปัจจุบัน
เรื่อง : พระมหาพงศ์ศักดิ์ ฐานิโย, ดร.
🌟รับธรรมะดี ๆ ที่เป็นประโยชน์และเป็นกำลังใจในการปฏิบัติธรรม เพื่อให้เข้าถึงความสุขภายในได้ที่นี่
⚡️Line
⚡️Facebook
⚡️YouTube
⚡️Instagram
⚡️Twitter
⚡️Pinterest
⚡️Spotify
⚡️Apple Podcasts
⚡️JOOX
⚡️TikTok
⚡️Blockdit
- 7
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
