สังคมไร้ลูกหลาน
การก้าวเข้าสู่สังคมสูงอายุ กลายเป็นวาระวาระแห่งชาติ และหลายภาคส่วนเริ่มให้ความสนใจมากขึ้น แต่ยังคงมีอีกความท้าทายในมุมหนึ่งที่ยังไม่ได้รับความสนใจและความเข้าใจที่ถูกต้องมากนัก นั่นคือการก้าวเข้าสู่ “สังคมไร้ลูกหลาน”
โดย ผศ.ดร.ปิยะชาติ ภิรมย์สวัสดิ์, ศ.ดร.เกื้อ วงศ์บุญสิน, ศ.ดร.พัชราวลัย วงศ์บุญสิน | คอลัมน์บทความพิเศษ I กรุงเทพธุรกิจ
สังคมไร้ลูกหลาน I กราฟิกโดย ณัชชา พ่วงพี
ข้อมูลสำรวจภาวะการทำงานฃองประชากร โดยสำนักงานสถิติแห่งชาติ ตั้งแต่ปี 2549 ถึง 2561 พบว่า
โครงสร้างของครัวเรือนที่ “ไร้ลูกหลาน” ในปี 2561 นั้นมีสัดส่วนสูงถึง 37.4% ของครัวเรือนทั้งหมด (เพิ่มจาก 26.1% ในปี 2549) ซึ่งคิดเป็นอัตราการเติบโต (growth rate) ที่สูงถึง 43.3%
โดยโครงสร้างของครัวเรือนที่ไร้ลูกหลาน ประกอบด้วยครอบครัว DINK (Double Income No Kids) หรือครอบครัวที่สามีและภรรยาไม่มีลูก
และครอบครัว SINK (Single Income No Kids) หรือครอบครัวที่ผู้ชายหรือผู้หญิงอยู่คนเดียวและไม่มีลูก(โสด)
ซึ่งระหว่างครอบครัว DINK กับครอบครัว SINK จะพบว่าในช่วง 10 ปีที่ผ่าน ครอบครัว SINK หรือ “คนโสด” มีแนวโน้มที่เพิ่มขึ้นอย่างชัดเจน สอดคล้องกับงานวิจัยของ เกื้อ (2549) และ Wongboonsin และคณะ (2014) ถ้าคิดเป็นจำนวนจะพบว่า ประชากรไทยปัจจุบันกว่า 21 ล้านครัวเรือน เป็นครัวเรือน “ไร้ลูกหลาน” ซึ่งเป็นตัวเลขที่น่าตกใจ และที่น่าตกใจมากกว่านี้คือ ตัวเลขนี้มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นในอนาคต
สังคมไร้ลูกหลานนั้น เกิดจากสังคมไทยมีแนวโน้มมีบุตรลดลงเป็นอย่างมาก เห็นได้ชัดจากการลดลงของอัตราเจริญพันธุ์ (fertility rate) หรือจำนวนบุตรเฉลี่ยต่อผู้หญิงหนึ่งคน โดยในช่วงปี 2507-2508 (50 ปีที่แล้ว) อัตราเจริญพันธุ์ของไทยอยู่ที่ระดับ 6.3 คน แต่ในช่วงปี 2558-2563 อัตราฯ ดังกล่าวลดลงเหลือเพียง 1.45 คน
สาเหตุหลักการลดลงของอัตราเจริญพันธุ์
มาจากการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจและค่านิยมทางสังคม อาทิ การมีงานทำของผู้หญิงที่มีจำนวนและอัตราที่สูงขึ้น อายุแรกสมรสของคู่สมรสที่มีแนวโน้มสูงขึ้น การที่ผู้หญิงไทยมีบุตรคนแรกในวัยที่สูงกว่าในอดีต แนวโน้มของการเป็นโสดที่เพิ่มมากขึ้น และแนวโน้มการหย่าร้างที่เพิ่มสูงขึ้น
ด้วยผู้คนในปัจจุบันให้ความสำคัญกับการมีความพร้อมทางเศรษฐกิจและสังคมของตนเองเป็นลำดับต้นในการบรรลุเป้าหมายของชีวิต เห็นได้จากแบบแผนการดำเนินชีวิตของผู้คนในสังคมที่เน้นเลือกที่จะทำงานสร้างรายได้ก่อนแต่งงาน และเลือกที่จะมีบ้าน มีรถ เครื่องอำนวยความสะดวกภายในบ้าน ก่อนที่จะมีบุตร หรือเลือกที่จะเป็นโสดมากขึ้นเพื่อบรรลุเป้าหมายของชีวิตด้วยตนเองและไม่ต้องมีภาระรับผิดชอบอีกชีวิตหนึ่ง
ผลกระทบของสังคมไร้ลูกหลาน
การตอบคำถามนี้ เราจะอ้างอิงงานวิจัยทั้งในประเทศ-ต่างประเทศ โดยสามารถแบ่งได้เป็น 2 กลุ่มคือ
งานวิจัยในกลุ่มประเทศที่พัฒนาแล้ว อาทิ สหรัฐ และสหภาพยุโรป และอีกกลุ่มคือในกลุ่มประเทศที่กำลังพัฒนา อาทิ จีนและไทย จากงานวิจัยเหล่านี้ ชี้ว่า การไม่มีลูกหลานอาจจะส่งผลกระทบเชิงลบต่อผู้สูงอายุได้หลักๆ 2 ทาง
คือ 1.ทางการเงิน เนื่องจากผู้สูงอายุไม่มีลูกหลานมาช่วยเหลือปัญหาทางการเงินที่อาจจะเกิดขึ้นในวัยเกษียณ ซึ่งอาจมาจากเก็บเงินออมไม่เพียงพอ หรือเกิดจากปัญหาสุขภาพที่จำเป็นต้องใช้เงินในการรักษา
- 20
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
