จุดเปลี่ยนธุรกิจกาแฟเทรนด์ดื่มแบบ Homebrew โต
ปรากฎการณ์การระบาดของ COVID -19 ทำให้พฤติกรรมการเปลี่ยนแปลงการบริโภคกาแฟจากที่ร้าน ไปเป็นการ Take away หรือการชงกาแฟดื่มที่บ้านแทน ภาพของคนคลาคล่ำ ดื่มด่ำกลิ่นกาแฟ ชมบาริสต้า นั่งทำงานลักษณะ Co-workingspace ทำได้ยากชึ้น และหลังจากวิกฤตินี้ไม่แน่ว่าร้านกาแฟจะกลับมาเช่นเดิมหรือไม่
ก่อนหน้านี้ แนวโน้มวัฒนธรรมการบริโภค Specialty Coffee ของประเทศไทยโตขึ้น ถือว่าเติบโตได้เร็วมากเช่นกัน การปฎิบัติ Social distancing ทำให้ร้านรวงกาแฟซบเซาทันตาในช่วงที่ผ่านมา
สถานะของร้านกาแฟที่เคยเป็น Third place หรือ สถานที่พักผ่อนหย่อนใจหรือพื้นที่เติมความสุข ต่อจากบ้านและที่ทำงาน กระเทือนแน่นอน
ยักษ์ใหญ่สตาร์บัคก็ประกาศจุดยืนชัดเจนหลังจากนี้ 1.) ขายผ่านทาง โมบาย แอพของสตาร์บัคเอง 2.) ขายแบบ Drive thru 3.) ลดจำนวนเก้าอี้ในร้านลงเพื่อสร้างระยะห่างระหว่างโต๊ะลูกค้า 4.) งดใช้แก้วส่วนตัว 5.) ส่วนการบริหารภายในยกระดับ ระบบการทำความสะอาดภายในร้าน พนักงานต้องล้างมือ และฆ่าเชื้อบริเวณพื้นผิวที่มีการสัมผัสทุกๆครึ่งชั่วโมง มากไปกว่านั้นพนักงานต้องสวมถุงมือและใส่หน้ากากอนามัย
เรียกว่าปฏิสัมพันธ์ระหว่างลูกค้ากับบาริสต้า ก็คงต้องห่างกันสักพัก รวมถึงร้านอื่น ๆ ด้วย
อนุมานว่าการบริโภคกาแฟทั้งโลกยังลดลงไม่มากอาจจะเพราะคนติดกาแฟกันงอมแงมแล้ว แต่พฤติกรรมการดื่มอาจจะต้องถึงจุดเปลี่ยนทั้งกระบวน Customer Journey เปลี่ยน คนทำธุรกิจต้องมานั่งวาด Canvas ธุรกิจกาแฟกันใหม่แบบสวนทางเลยทีเดียว
อย่างไรก็ตามมีการคาดการณ์ว่าการบริโภคกาแฟทั่วโลกจะลดลง แต่ Supply ในโลกกลับสวนทาง บราซิล ซึ่งเป็นประเทศที่ผลิตเมล็ดกาแฟรายใหญ่สุดของโลกจะผลิตกาแฟได้ 67 ล้านถุงขนาด 60 กิโลกรมในปีนี้จนถึงเดือนกันยายนปี2564 มากกว่าที่เคยผลิตได้ในปี 2562 ในปริมาณ 64.8 ล้านถุง แต่ผลผลิตอาจลดลงเพราะตัวเลขการติด COVID ในบราซิลเพิ่มขึ้น ซึ่งมีผลโดยตรง ส่วนเวียดนาม ผู้ผลิตเมล็ดกาแฟรายใหญ่สุดอันดับ 2 ของโลก คาดว่าจะผลิตเมล็ดกาแฟได้ในปริมาณมากเช่นกัน
นางอรมน ทรัพย์ทวีธรรม อธิบดีกรมเจรจาการค้าระหว่างประเทศ ให้ข้อมูลว่าปัจจุบันการบริโภคกาแฟของโลกมีแนวโน้มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยในปี 2562 ความต้องการบริโภคกาแฟอยู่ที่ 9.83 ล้านตัน เพิ่มขึ้นจากปี 2560 และปี 2561 เช่นเดียวกับอุตสาหกรรมกาแฟไทยที่เติบโตไปในทิศทางเดียวกับกาแฟโลก โดยในช่วงปี 2558–2562 ปริมาณความต้องการใช้เมล็ดกาแฟของโรงงานแปรรูปในไทยมีอัตราเพิ่มขึ้นร้อยละ 6.21 ต่อปี หรือเฉลี่ยที่ 78,953 ตันต่อปี
ขณะที่ไทยสามารถผลิตเมล็ดกาแฟดิบได้เฉลี่ย 26,161 ตันต่อปี ซึ่งไม่เพียงพอต่อความต้องการใช้ในประเทศ จึงยังต้องนำเข้าวัตถุดิบเพื่อแปรรูปบริโภคในประเทศและส่งออก ที่ผ่านมาส่วนใหญ่ไทยนำเข้ากาแฟจากอาเซียน อาทิ เวียดนาม สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว และประเทศอินโดนีเซีย โดยเก็บภาษีนำเข้าเมล็ดกาแฟดิบที่ร้อยละ 5 และยกเว้นการเก็บภาษีสำหรับเมล็ดกาแฟคั่ว
รวมถึงตัวเลขการนำเข้ากาแฟจะเพิ่มลิสจากออสเตรเลียเพิ่ม เพราะไทยและออสเตรเลียได้ยกเลิกการภาษีศุลกากรสินค้ากาแฟและผลิตภัณฑ์กาแฟระหว่างกันแล้ว ภายใต้ความตกลงไทย–ออสเตรเลีย โดยการยกเลิกภาษีของไทยจะมีผลตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม 2563
หากแตกอัตราการบริโภคกาแฟสดของคนไทยอยู่ที่ประมาณ 1.2 กิโลกรัมต่อคนต่อปี (ประมาณ 300 แก้ว) เป็นอัตราที่ต่ำกว่าคนในยุโรปซึ่งมีอัตราการบริโภคอยู่ที่ประมาณ 4-5 กิโลกรัมต่อคนต่อปี (ประมาณ 600 แก้ว) ขณะที่คนในประเทศญี่ปุ่นมีการบริโภคกาแฟอยู่ที่ประมาณ 3 กิโลกรัมต่อคนต่อปี (ประมาณ 400 แก้ว) และญี่ปุ่นยังคงเป็นประเทศที่บริโภคเมล็ดกาแฟรายใหญ่สุดอันดับ 4 ของโลก ด้วยปริมาณการบริโภค 8.1 ล้านถุงขนาด 60 กิโลกรับ ในปีนี้นับจนถึงเดือนกันยายน ปี2563
ข้อมูลของ Euromonitor ระบุว่าประเทศในอาเซียนที่ติด 50 อันดับแรกของโลก ที่มีการบริโภคกาแฟมากที่สุด เฉลี่ย 300 แก้ว/คน/ปี โดยไทยอยู่ในอันดับที่ 41 สิงคโปร์ อันดับที่ 36 มาเลเซีย อันดับที่ 45 และฟิลิปปินส์ติดอยู่ที่อันดับ 49
มีการประเมินเฉพาะตลาดกาแฟในประเทศไทยปี 2562 มีมูลค่าตลาดอยู่ที่ราว 3.7-3.8 หมื่นล้านบาท โดยคาดว่าปี 2563 มีแนวโน้มการเติบโตขึ้นในระดับ 5-8% หรือ 4 หมื่นล้านบาท โดยกลุ่มกาแฟคั่วบดคือกลุ่มที่คาดว่าจะมีอัตราเติบโตดีกว่ากาแฟสำเร็จรูปและกาแฟพร้อมดื่ม
ในทางกลับกันแม้การผลิตเมล็ดกาแฟดิบของไทยจะยังไม่เพียงพอต่อความต้องการบริโภคในประเทศ แต่หากเป็นการผลิตกาแฟสำเร็จรูปพบว่าในช่วงปี 2559–2562 ไทยส่งออกกาแฟสำเร็จรูปเฉลี่ย 29,876 ตันต่อปี มูลค่า 3,560 ล้านบาท โดยมีตลาดส่งออกที่สำคัญ คือ สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว เมียนมา กัมพูชา ฟิลิปปินส์ และจีน
ในช่วง 5 ปีที่ผ่านมา ไทยติดอันดับ 1 ใน 10 ผู้ส่งออกกาแฟสำเร็จรูปของโลก โดยในปี 2561 ส่งออกไปโลก 28,473 ตัน เป็นอันดับที่ 10 ของโลก เพราะไทยได้เปรียบในเรื่องต้นทุนตามข้อตกลงเขตการค้าเสรี
สอดคล้องกับที่คณะกรรมการพืชกาแฟได้มีการอนุญาตให้บริษัทแปรรูปกาแฟรายใหญ่นำเข้าเมล็ดกาแฟจากต่างประเทศลอตแรกในเดือนเมษายน 2563 แล้ว ประมาณ 30,000 ตัน จากที่ปี 2562 ได้กำหนดนโยบายให้มีการนำเข้ากาแฟในเดือนพฤษภาคม-พฤศจิกายน แทนจากการนำเข้าในเดือนเมษายน เพื่อไม่ให้ส่งผลกระทบกับผู้ปลูกกาแฟ และให้ผลผลิตภายในประเทศเก็บเกี่ยวและจำหน่ายแล้วเสร็จก่อน ในปีนี้มี บริษัทกาแฟรายใหญ่ที่ขอนำเข้าเป็นประจำทุก ๆ ปีมีประมาณ 8-10 บริษัท เช่น บริษัทเนสท์เล่ , บริษัท อายิโนะโมะโต๊ะ ผู้ผลิตกาแฟเบอร์ดี้, บริษัท ยาคอบส์ ผู้ผลิตกาแฟมอคโคน่า, บริษัท ซีพี ออลล์ จำกัด ฯลฯ ที่มีแบรนด์กาแฟในเครือครอบคลุมทุก Sectors อาทิ ออลล์ คาเฟ่, ออลล์ คาเฟ่ โกลด์, มวลชน, เบลลินี่, อาราบิเทีย และจังเกิ้ลคาเฟ่ เป็นต้น
ขณะบริษัท ปตท.น้ำมันและการค้าปลีก จำกัด (มหาชน) เจ้าของร้านกาแฟภายใต้แบรนด์ “Café Amazon” ปี 2563 เดินหน้าขยายสาขาเพิ่มอีก 400-450 สาขา ทั้งภายในประะเทศและต่างประเทศ คาดว่าจะมีสาขารวมทั้งหมดประมาณ 3,200 สาขา
หากประเมินสถานการณ์ธุรกิจกาแฟในไทยในปี 2563 ต่อถึง 2564 แล้วถือว่าได้รับผลกระทบจากการระบาดของ COVID ในระดับภาพรวมที่กระทบในเรื่องปริมาณของสินค้าในตลาดที่มีผลต่อกลไกของราคา ส่วนนี้ถือว่าจะส่งผลตรงต่อภาคการเกษตรภาคการผลิตต้นน้ำที่มีปัญหาอยู่ที่ไทยจะต้องสร้างอัตลักษณ์ของกาแฟที่มีมูลค่าสูง Premium สิ่งที่ตามมาคือต้นทุนแปรผันต่อร้านกาแฟ ตามวิถีชีวิตใหม่ในการรักษาระยะห่างทางสังคม ยอดขายที่ตกลง พฤติกรรมผู้บริโภคเปลี่ยนแปลงไปคือกลยุทธ์ที่ส่วน Supply Chain กลางน้ำ และปลายน้ำต้องปรับตัวโดยเฉพาะแนวโน้มของการบริโภคแบบ Homebrew หรือการชงเอง ดื่มเอง เป็นบาริสต้าเอง การปรับตัวของยักษ์เครือข่ายกาแฟทั้งค่ารูปแบบสินค้าและวิธีการบริหารจัดการ กระบวนการตลาด รวมถึงผลิตภัณฑ์กาแฟต้องเปลี่ยนแปลงไปแน่นอน
อ้างอิง :
9. ส่วนประมวลผลและวิเคราะห์ข้อมูลธุรกิจ กรมพัฒนาธุรกิจ ก.พาณิชย์
- 30
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
