รัสเซีย ประเทศสำคัญ ประเทศที่มีกำลังอำนาจ แต่ยังไม่ใช่ "มหาอำนาจ"
เราเขียนถึงอเมริกา จีน ไปค่อนข้างเยอะมาก แต่เราแทบจะไม่ได้สนใจประเด็นเกี่ยวกับการเคลื่อนไหวของรัสเซียเสียเท่าไหร่นัก วันนี้เราเลยน่าจะมากันในเรื่องของรัสเซีย
รัสเซียเป็นมหาอำนาจที่กำลังผงาดหรือไม่? คำตอบคือ
"ไม่"
แล้วรัสเซียเป็นประเทศที่สำคัญและมีพลังอำนาจ(Great Power) หรือไม่ คำตอบคือ
"ใช่"
ถ้าเราวิเคราะห์กันว่าประเทศมหาอำนาจใหม่ หรือ The Rising Power มีปัจจัยอะไรบ้าง ก็พอจะวิเคราะห์ออกมาได้ 3 ปัจจัย ปัจจัยแรก มีการเติบโตทางเศรษฐกิจสูงอย่างก้าวกระโดด
ปัจจัยที่สองคือ มีการพัฒนาและเพิ่มน้ำหนัก ในเรื่องของการเมืองระหว่างประเทศ
และปัจจัยสุดท้ายคือ มีความทะเยอะทะยานต้องการที่จะเปลี่ยนแปลง"ระเบียบ"หรือความสัมพันธ์เชิงอำนาจที่เป็นอยู่ในโลกขณะนั้น
เมื่อเราวิเคราะห์โดยใช้ปัจจัยทั้งสามนี้ แน่นอนว่า "จีน" ถูกทุกข้อ แต่กับรัสเซียยังไม่ใช่
ทำไมป็นเช่นนั้น รัสเซียคือประเทศที่เป็นมรดกที่เหลืออยู่จากสหภาพโซเวียต หลังการล่มสลาย ในช่วงแรกของการเกิดใหม่รัสเซีย ประสบกับปัญหาทางการเมืองและเศรษฐกิจทำให้สหพันธรัฐรัสเซีย เป็นได้แค่เงาของสหภาพโซเวียตที่ล่มสลาย
ปัญหาทางเศรษฐกิจและการเมือง ทำให้ทรัพยากรในการดำเนินนโยบายต่างประเทศของรัสเซียเป็นไปอย่างจำกัด ประกอบกับรัสเซียในเวลานั้น มี "แบรนด์"
หรือ"ชื่อเสียง" ที่ไม่ดีจากการเป็นโซเวียตมาก่อน และโมเมนตัมของการเมืองระหว่างประเทศ อยู่ในมือและอารมณ์ของผู้ชนะ อย่าง "ฝ่ายตะวันตก" ทำให้รัสเซียถูกผลักออกไป
สิ่งที่รัสเซียทำได้คือ การดำเนินนโยบายต่างประเทศแบบ Pro-ตะวันตก หรือทำตัวเองให้เป็นอย่างตะวันตก ในช่วงสมัยทศวรรษ90 หรือภายใต้รัฐบาล บอริส เยลท์ซิน
ทุกสิ่งทุกอย่างมาเปลี่ยนไปหลัง การขึ้นสู่อำนาจของปูติน ...เศรษฐกิจฟื้นตัว มีรายได้มากขึ้นแม้จะไม่ได้มาจากการบริหารงานของเขาเท่าไหร่ แต่เพราะการปรับตัวขึ้นของราคาน้ำมันและก๊าซธรรมชาติซึ่งเป็นทรัพยากรหลักของรัสเซียในปัจจุบัน นำมาสู่ทิศทางของนโยบายในการ Re-emerging ฟื้นคืนอำนาจของรัสเซีย
ปูตินดำเนินนโยบายต่างประเทศด้วยการเน้นตำแหน่งความสำคัญของรัสเซียในเวทีโลก ในการเป็นผู้มีส่วนได้ส่วนเสียและต้องการที่จะเปลี่ยนระเบียบโลก ที่สหรัฐอเมริกาครองความเป็นเจ้าแต่เพียงผู้เดียว หรือเป็น Revisionist Power และเข้าไปมีส่วนร่วมในกิจการระหว่างประเทศและโลก การรีแบรนด์รัสเซียขึ้นมาใหม่ เพื่อสร้างความน่าเชื่อถือ ต่อบทบาทในบริบทระหว่างประเทศ
เราจึงได้เห็นการเข้าไปมีส่วนร่วมกับประเด็นระหว่างประเทศต่างๆ ทั้งนี้ หลักการหรือ Core Idea ของนโยบายระหว่างประเทศจากเดิมในสมัยสหภาพโซเวียต ที่ยึดถือ "อุดมการณ์" แบบสังคมนิยมคอมมิวนิสต์เป็นแกนหลัก มาสู่การดำเนินนโยบายแบบ "ยึดประเด็นปัญหาเป็นหลัก
ถึงแม้เราจะเห็นว่ารัสเซียมีคุณสมบัติตามปัจจัยที่กล่าวไปข้างต้น แต่ไม่ว่าจะเป็นการมีทรัพยากรที่เยอะมากๆ โดยเฉพาะในภาคพลังงาน ..เพิ่มน้ำหนักการมีส่วนร่วมในการเมืองระหว่างประเทศ และคือการเป็น Revisionist Power
แต่เราก็เห็นกันอยู่ชัดๆว่ายังห่างชั้นกับจีนเหลือเกิน ทั้งการพัฒนาทางเศรษฐกิจ,การทหาร, บทบาทระหว่างประเทศในการกดดันมหาอำนาจเก่า..
แต่ทั้งนี้รัสเซียก็ยังสำคัญ
รัสเซียเป็นหนึ่งใน 5P หรือสมาชิกถาวรในคณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติ มีสิทธิในการใช้สิทธิ์ VETO เพื่อรักษาผลประโยชน์แห่งชาติของตนเอง เช่นในกรณี การแทรกแซงซีเรีย
รัสเซียเป็นหนึ่งในประเทศที่ครอบครองอาวุธนิวเคลียร์ได้ ตามสนธิสัญญาป้องกันการแพร่กระจายอาวุธนิวเคลียร์ และยังมีเทคโนโลยีและขีดความสามารถทางทหารที่ก้าวหน้า และมีขนาดที่พอจะเป็นคู่แข่งทางยุทธศาสตร์กับตัวแสดงอื่นๆได้
ทั้งหมดทั้งมวลเราจะเห็นว่า รัสเซีย เป็นGreat Power แล้วล่ะ กลับมาคราวนี้ แม้จะไม่ Global แต่ในระดับภูมิภาค รัสเซียเป็นรัฐที่มีอำนาจมากในภูมิภาคยูเรเซียอย่างแน่นอนและแล้วได้เห็นการแผ่ขยายอิทธิพลไปยังประเทศโดยรอบได้อย่างชัดเจน และบทบาทสำคัญในตอนนี้อาจจะยังไม่ใช่ Rising Power หรือ Emerging Power แบบที่จีนเป็น แต่เป็น Status Quo Power
Status Quo Power คือบทบาทของรัสเซีย ในการทำให้สถานภาพหรือดุลอำนาจระหว่างประเทศยันกันอยู่ในแบบที่เป็น ไม่เสียสมดุลหรือทำให้ใครได้เปรียบจนเกินไป แม้เราอาจจะเห็นว่า รัสเซียมีความสัมพันธ์ที่ดีกับจีน แต่ระหว่างจีนกับรัสเซียก็ยังมีการแข่งขันกันสร้างอิทธิพล แย่งชิงการนำกันหลายพื้นที่และภูมิภาค
รัสเซีย กับสหรัฐอเมริกา ก็ไม่ใช่คู่ขัดแย้งไปซะทั้งหมด แม้เราจะเห็นการเข้าไปเป็นเบื้องหลังในสงครามตัวแทนในตะวันออกกลาง หรือการสร้างอิทธิพลต่อต้านสหรัฐในภูมิภาคดังกล่าว แต่ในขณะเดียวกันรัสเซียก็มีความสัมพันธ์ และความร่วมมือกับสหรัฐอเมริกาในหลายเรื่อง รวมถึงในเรื่องความมั่นคงด้วย
โดยสรุปวันนี้เราพูดในภาพรวมของบทบาทและความเป็นมาเป็นไปของรัสเซีย ในบริบทความสัมพันธ์ระหว่างประเทศในปัจจุบัน โดยทั่วไป ไว้มีโอกาสเราน่าจะได้มาไล่เรียงกันในเรื่องยุทธศาสตร์ต่างๆ เช่นเดียวกับจีน และสหรัฐอเมริกา
เอวัง
อ้างอิง
บันทึกจากการสอน วิชา The Changing Global Order หัวข้อ The Role of Russia โดย Prof. dr. André Gerrits
บันทึกจากการสอน วิชา The Changing Global Order หัวข้อ Russia in International Organizations โดย Prof. dr. André Gerrits
- 16
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
