21 พ.ค. 2020 เวลา 06:13 • หุ้น & เศรษฐกิจ
EP.083 - กำไรสำคัญที่สุดรึเปล่า
คำถามที่ผมได้เจอบ่อยที่สุดจากนักลงทุนไทยที่ต้องการจะไปลงทุนในหุ้นต่างประเทศ โดยเฉพาะในตลาดอเมริกา ก็คือ หุ้นอเมริกาส่วนใหญ่ ไม่มีกำไร เราจะลงทุนได้หรือเหรอ แล้วถ้าจะลงทุน จะต้องวิเคราะห์หรือ Valuation อย่างไง
ถ้าหากว่า คุณเป็นนักวิทยาศาสตร์ มักจะมีการสอนเสมอว่า การหาคำตอบ ไม่สำคัญเท่ากับการตั้งคำถาม
เพราะถ้าหากว่า เราตั้งคำถามผิด คำตอบที่เราได้ มักจะไม่ถูกต้อง ฉะนั้น ก่อนที่จะถามคำถามว่า เราจะ Valuation ยังไง เรามาเริ่มที่คำถามที่ถูกต้องกันก่อน
ก่อนอื่น เราต้องมาคิดกันก่อนว่า กำไรสำคัญที่สุดหรือไม่ ถ้าหุ้นไม่มีกำไร ยังเป็นหุ้นที่ดีอยู่หรือเปล่า
ในแง่ของการทดำเนินธุรกิจ สิ่งที่สำคัญที่สุดของธุรกิจ ไม่ใช่กำไร หากแต่ว่า มันคือ เงินสด (Cash)
กระเเสเงินสดมีความสำคัญอย่างยิ่ง สำคัญยิ่งกว่าการมีกำไรเสียอีก เพราะ ถึงเเม้ว่าในทางบัญชี บริษัทจะมีกำไร แต่บริษัทก็อาจจะไม่สามารถอยู่รอดได้ ถ้าขาดกระเเสเงินสด บริษัทที่ไปไม่รอด หรือว่าเข้าสู่กระบวนการล้มละลายนั้น เกิดจากการขาดเงินสด ไม่ใช่การขาดทุนในทางบัญชี
ฉะนั้น คำถามที่ผมใช้ถามตัวเองในการวิเคราะห์หุ้น ไม่ใช่ บริษัทมีกำไรหรือเปล่า แต่ว่าคือ บริษัทจัดการกับกระเเสเงินสดอย่างไร
บริษัทไม่มีกำไรเป็นระยะเวลานาน แต่มีกระสดเงินสดที่ดี เป็นบวกโดยตลอด บริษัทก็สามารถดำเนินกิจการต่อไปได้อย่างไม่มีปัญหาอะไร
ตัวอย่างที่ดีที่สุดในการนำมาอธิบายในเรื่องนี้ น่าจะเป็น 1 ในบริษัทที่มีมูลค่ามากกว่า 1 ล้านล้านดอลล่า (1 Trillion company) อย่าง Amazon
ผมอยากให้ดูกราฟผลประกอบการณ์ย้อนหลังอยาก Amazon ตั้งแต่ก่อตั้งบริษัทมา โดยมีตัวเเปร 3 ตัวคือ Sales(ยอดขาย), Free Cash Flow TTM(กระเเสเงินสดย้อนหลังไป 12 เดือน) และ Profit (กำไรทางบัญชี)
Amazon นั้น ก่อตั้งและดำเนินกิจการโดยไม่มีกำไรทางบัญชีเลย มาเกือบ 20 ปี แต่บริษัทกลับมีมูลค่าสูงเป็นอย่างมากในระหว่างนั้น 

ในปี 2010 Amazon มี Market Cap ประมาณ 50 Billion ถ้านักลงทุนเข้าไปดูตัวแปรอย่าง P/E Ratio ในช่วงนั้น คงจะเจอผลลัพธ์เป็น N/A และถ้าเราคิดถึงแค่ว่า หุ้นต้อง P/E ไม่เกิน 20 เท่าถึงจะลงทุนได้ เราคงจะพลาดหุ้น 20 เด้งภายใน 10 ปี ไปอย่างแน่นอน
เกิดอะไรขึ้นกับ Amazon ในระหว่างนั้น นักลงทุนทั่วโลก กองทุนทั่วโลกเห็นอะไรใน Amazon ถึงได้ให้มูลค่าเค้าขนาดนั้น
ก่อนจะพูดถึงเรื่องนี้ เราต้องมาทำความเข้าใจในเรื่องมาตรฐานบัญชีของอเมริกาอย่าง GAAP กันเสียก่อน
GAAP (Generally Accepted Accounting Principles) นั่น มีวิธีในการลงบัญชีที่ต่างจาก IFRS ที่ใช้กันทั่วโลกรวมถึงประเทศไทย มี 2 ตัวอย่างที่ส่งผลกระทบต่องบกำไรขาดทุนของบริษัทอเมริกาที่ใช้ GAAP เป็นอย่างมาก
1. ในเรื่องของการลงทุน ถ้าบริษัทนำเงินไปลงทุนใน R&D มาตรฐานบัญชี IFRS อนุญาติให้บริษัทบันทึกเงินลงทุนเหล่านั้นเป็นสินทรัพย์ได้ แล้วทยอยตัดจำหน่าย (Amortization Expense) ได้ตามอายุการใช้งาน แต่ว่าใน มาตรฐานบัญชี GAAP นั้น จะบังคับให้บริษัทบันทึกค่าใช้จ่ายเหล่านั้นลงในงบกำไรขาดทุนในตอนนั้นทันที ทำให้ค่าใช้จ่ายทางบัญชีของบริษัทที่ใช้ GAAP จะมีค่าใช้จ่ายที่สูงกว่าเมื่อบริษัทลงทุนใน R&D เป็นจำนวนมาก
2. บริษัทอเมริกามักจะมีการจ่ายค่าตอบแทนให้พนักงานเป็นหุ้น( Stock-Based Compensation) การออกหุ้นให้พนักงานแบบนี้ GAAP จะให้บันทึกค่าใช้จ่ายเหล่านั้นลงในงบกำไรขาดทุน หากแต่ว่า การออกหุ้นให้พนักงานนั้น เป็นค่าใช้จ่ายทางบัญชีแต่ว่าไม่ได้กระทบอะไรต่อกระเเสเงินสดของบริษัทเลย เพราะฉะนั้น ความต่างของกระเเสเงินสดของบริษัทและกำไรทางบัญชีที่บริษัทออกมา จึงต่างกันอย่างมีนัยยะ โดยเฉพาะอย่างยิ่งถ้าหากบริษัทมีขนาดยังไม่ได้ใหญ่มากนัก
1
ในการดำเนินธุรกิจของ Amazon นั้น Founder & CEO อย่าง Jeff Bezos นั้นให้ความสำคัญกับการดำเนินธุรกิจระยะยาวของบริษัทมากกว่าผลกำไรระยะสั้นเป็นอย่างมาก Bezos เคยพูดถึงนักลงทุนไว้ว่าถ้าหากนักลงทุนต้องการผลตอบแทนระยะสั้น ก็ไม่ควรถือหุ้น Amazon เพราะเราดำเนินธุรกิจเพื่อการเติบโตระยะยาวของบริษัท
ด้วย Vision เช่นนี้ ทำให้ เมื่อ Amazon มีกระเเสเงินสดจากการดำเนินงาน บริษัทเลือกที่จะนำเงินสดตรงนั้น มาลงทุนใน R&D เพื่อสร้างความได้เปรียบในการเเข่งขันของธุรกิจในระยะยาว Amazon การลงทุนในคนจึงต้องจ่ายค่าตอบเเทนให้พนักงานเป็นจำนวนมาก (ให้หุ้นแก่พนักงาน) และ การลงทุนในธุรกิจเดิมอย่าง E-Commerce สร้าง Warehouse, Fullfillment Center, ระบบ Logistic เพื่อทำให้ Amazon สามารถส่งของได้ถูกและเร็วให้กับลูกค้าได้ รวมถึงขยายไปยังธุรกิจใหม่ๆอย่าง Amazon Web Service ซึ่งการลงทุนเหล่านี้ ก็ต้องใช้เงินสดจำนวนมากในการ R&D
เมื่อเป็นเช่นนี้ กำไรทางบัญชีของ Amazon จึงเเทบไม่มีเลยเป็นเวลากว่าเกือบ 20 ปี แต่ว่า ความสามารถในการเเข่งขันของ Amazon นั้นเติบโตเป็นอย่างมาก
นี่เป็น Case Study ที่ดีสำหรับตัวอย่างการวิเคราะห์หุ้นที่ไม่มีกำไรทางบัญชี แต่นำกำไรเงินสดจากการดำเนินงานไปลงทุนเพื่อสร้างความสามารถในการเเข่งขันเเละเติบโตในระยะยาว แน่นอนว่า ไม่ใช่ว่าทุกบริษัทที่จะนำเงินไปลงทุนและประสบความสำเร็จได้แบบนี้ ซึ่งตรงนี้ เราก็ต้องมาวิเคราะห์กันต่ออีกทีว่า การลงทุนเหล่านั้นจะออกดอกออกผลในระยะยาวหรือไม่
บทความในตอนนี้ ผมอยากจะลองชวนให้ทุกคนคิดครับว่า แนวคิดในการลงทุนในหุ้นเติบโตแบบนี้ เราควรจะมองแค่กำไรอย่างเดียวหรือไม่ เพราะกำไรเป็นเพียงแต่มุมมุมนึงเท่านั้น ไม่ได้บอกถึงภาพทั้งหมดของกิจการ
ในการวิเคราะห์บริษัทเหล่านั้น ผมจึงให้ความสำคัญกับการจัดการเงินสดและ Vision ของบริษัทมากกว่าแค่กำไรของบริษัท ผมยินดีที่จะลงทุนในบริษัทที่ยังไม่มีกำไรในตอนนี้ แต่ว่า นำเงินเหล่านั้นไปลงทุนใน R&D เพื่อสร้างความสามารถในการเเข่งขันระยะยาว นำเงินไปลงทุนใน Sales&Marketing เพื่อสร้างการเติบโตของรายได้ เพื่อให้บริษัทมีกำไรในอนาคตและเติบโตอย่างเเข็งเเกร่งมากกว่า
กำไรเป็นสิ่งสำคัญ บริษัทที่ดำเนินกิจการที่ดีต้องมีกำไร แต่กำไรที่เราคาดหวังนั้น ต้องเป็นกำไรในอนาคต อาจจะเป็น 5-10 ปีข้างหน้า แต่ไม่ใช่กำไรในปัจจุบันครับ
จะมีประโยชน์อะไรถ้าหากบริษัทมีกำไรในตอนนี้ มีค่า P/E ที่ถูก แต่ในอีก 5-10 ปีข้าง บริษัทไม่มีความสามารถในการเเข่งขันทำให้มีกำไรแย่ลงเรื่อยๆในอนาคต การลงทุนในบริษัทเหล่านั้น คงจะไม่ใช่การลงทุนที่ดีอย่างแน่นอน
ติดตามอ่านบทความตอนเก่าๆได้ที่

ดูเพิ่มเติมในซีรีส์

โฆษณา