การแพทย์สายพุทธ ตอนที่ ๑๔ ต่อประมวลธาตุกับนิยาม๕
เราจบเรื่อง นิยาม๕ ในศาสนาไปแล้ว วันนี้ก่อนกล่าวเรื่องต่อไปขอทบทวน นิยาม๕ แบบย่อ ก็คือเรื่องราวธรรมชาติทั้งหมดที่เกี่ยวกับเรา การดำเนินของเราตั้งแต่ในท้องแม่ตั้งธาตุ คลอด เติบโตจากทารก เป็นเด็กวัยรุ่น เป็นผู้ใหญ่และเฒ่าชราจนไม่ไหวถอยกลับสังขารเป็นเด็กคือคลาน นั่ง นอน ไม่ขยับก็ตาย การตายอาจตายก่อนวัยอันควรเพราะเหตุปัจจัยตามธรรมชาติ หรือเราทำมูลเองก็แล้วแต่ทั้งกายและจิตใจ
วันนี้ เราจะประมวลธาตุ ๔ แบบนิยาม๕ ศาสนา ส่วนแบบแผนโบราณจะเป็นเบื้องหน้าต่อไป มาเรียนรู้ร่วมกันค่ะ
สิ่งแรกเลยที่ต้องเรียนรู้คือ มหาภูตรูป
มหาภูตรูปจัดว่าเป็นภาระ(หนัก)มาจากการกำเนิด ๔ ประการในนิยาม๕
- กรรม(ธาตุ)เพราะพฤติกรรมที่เราทำและไม่ได้ทำ
- จิต จิตใจในกฏธรรมชาติคือ จิตและเจตสิก
- อุตุ อุณหภูมิ ฤดูกาล ดินฟ้าอากาศ สิ่งแวดล้อม
- อาหาร(พืช) ซึ่งจำเป็นในการยังชีพ
แล้วทั้ง ๔ นี้มาก่อให้เกิดผลในธาตุทั้ง ๔ ของเราคือ
- ปถวี ๒๐ เป็นสัมภาร แยก ๒
อุทริยัง กรีสัง เกิดมาจากอุตุสมุฏฐาน
๑๘ ตัวที่เหลือ มาจาก กรรม จิต อุตุ และอาหาร
- อาโป ๑๒ เป็นสัมภาร แยก ๓
บุพโพ มุตตัง มีอุตุเป็นสมุฏฐานในส่วนนี้แยกความร้อนและเย็นไว้แล้ว ดังนี้บุพโพมาจากความร้อนจึงเข้าสู่ ทุราวสา และมุตตังมาจากเย็นจึงเข้าปะระเมหะ..ซึ่งที่มาของการป่วยด้วย คัมภีร์ มุจฉาปักขันทิกา โดย
เสโท อัสสุ เขโฬ สิงฆานิกา เกิดเหตุมาจาก จิต อุตุสมุฏฐาน
ปิตตัง เสมหัง โลหิต วสา ลสิกา เมโท มาจากกรรม จิต อุตุ และอาหาร
เตโช ๔ เป็นสัมภาร แยก ๒ ส่วน
ปาจกเตโช(ไฟธาตุ ไฟย่อย) มีกรรมเป็นสมุฏฐาน
อุสุมาตโช(ความร้อน ไข้ ความเย็นหนาว) ชิรณคี(เสื่อม) สันตัป(อุ่นกาย) มี กรรม จิต อุตุ อาหารเป็นสมุฏฐาน
วาโย ๖ เป็นสัมภาร แยก ๒ ส่วน
อัสสา- ปัสสา เกิดแต่จิตสมุฏฐาน
อุทัง อโธ กุจฉิ โกฏฐา อังคมังคา มีกรรม จิต อุตุ อาหารเป็นสมุฏฐาน
รวมแล้วสรุปความว่า
- จิตสมุฏฐาน นำเข้าโดย อัสวาต ปัสวาต และนิสวาต
- กรรมสมุฏฐาน มี ปาจกเตโช เป็นไฟธาตุที่สันดาป
- อุตุสมุฏฐาน มี๒ จาก๑)ดินมีอุทริยัง กรีสัง ๒)จากน้ำ มีบุพโพและมูตร
- อุตุกับจิต ได้ ๔ กองขันธ์ เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ
- กรรม จิต อุตุ อาหาร จะได้อาการ ๓๒
แต่เรายังมีอีกส่วนที่เรียก นิยกะ(เฉพาะตน) มีอะไรบ้าง
- เพศ เราแบ่งเพศหญิง และชาย
- สันดาน คือการสืบเนื่องมา
- ความแข้น ลักษณะหยาบ อาการแข็งกระด้าง จิตที่ยึดมั่นถือมั่น
- ของบริโภค ความย่อยไปด้วยดี เหตุเพราะบดย่อย รสหายไปเป็นสมุฏฐาน เตโช ลิ้มรสต้องใจเป็น กรรม
และในการศึกษาการแพทย์แผนโบราณ จะอธิบายไว้ในวิเศษสมุฏฐานทำให้ทราบและขยายความรู้ไปได้อีกมาก
ครั้งหน้าคงเข้าเรื่องแผนโบราณที่กล่าวว่า ธาตุในยามปกติโปรดติดตาม..
- 2
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
