จิตนิยม (idealism) part1
ปัญหาที่ว่าโลกแห่งความเป็นจริงคืออะไร ดูเผินๆก็ไม่น่าจะมีปัญหาอะไร
บ้านที่เราอยู่ อาหารที่เรากิน หนังสือที่เราอ่าน เจ้าด่างที่กำลังจะกระดิกเท้า เพื่อนที่เรากำลังคุยอยู่ด้วยเหล่านี้คือ “ของจริง”ที่มีอยู่ในโลกของเรา
สิ่งต่างๆที่เราเอ่ยมานี้ทุกคนเชื่อว่าเป็นจริงเพราะเห็นได้ จับต้องได้ นั่นคือมันเป็นวัตถุหรือสสาร หรืออีกนัยหนึ่งมันมีลักษณะกายภาพ แต่ปัญหาก็คือวัตถุที่เป็นสสารเท่านั้นหรือที่เป็นจริง
มีความจริงอื่นนอกเหนือจากนี้หรื่อไม่?
จิตนิยมบอกว่ามี!
ในวงการปรัชญาใช้คำว่า “จิตนิยม” (idealism)
เพลโต (Plato)
มีความหมายหลายนัย แต่ในที่นี้เราจะหมายถึงทัศนะที่ถือว่า
นอกจากสสารวัตถุแล้วยังมีความจริงอีกประเภทหนึ่ง ความเป็นจริงอันนั้นไม่มีตัวตน จับต้องไม่ได้ กล่าวคือมีลักษณะเป็นอสสาร (immaterial)
เนื้อแท้ของโลกหรือจักรวาลนั้น มิใช่มีแต่เพียงสสารวัตถุเท่านั้น
จิตนิยมรูปนี้ยังเชื่อต่อไปด้วยว่าสิ่งเป็นจริงอันเป็นสสารนี้เข้ามามีบทบาทในโลกของสสารวัตถุ
ตัวอย่างทัศนะแบบจิตนิยมก็เช่นศาสนาคริสต์ ซึ่งถือว่านอกเหนือจากโลกของสรรพสิ่งที่เราเห็นและจับต้องได้นี่ ยังมีความจริงอีกอันหนึ่งพระผู้เป็นเจ้าที่ไม่มีตัวตที่จะมองเห็นหรือจับต้องได้ พระเจ้ามีบทบทบาทในโลกมนุษย์ในแง่ที่ว่าได้สร้างโลกมนุษย์ขึ้น และเป็นผุ้ให้รากฐานแก่ความจริง ความดีและความงามที่มีอยู่ในโลกมนุษย์
นอกนั้นพระเจ้ายังเป็นจุดหมายปลายทางความเป็นไปของโลกมนุษย์ด้วย
ทัศนะแบบจิตนิยมที่แพร่หลายอีกทัศนะหนึ่งคือปรัชญาของเพลโต(Plato) (๔๒๗-๓๔๗ ก่อนคริสต์กาล)ผู้สืบสานต่อยอดปรัชญาจากโสเครตีส(Socrates) ผู้เป็นอาจารย์...
ปรัชญาของเขาเป็นตัวอย่างที่ทำให้เขาใจโลกทัศน์ของจิตนิยมได้ดี
เราจะศึกษาแนวคิดเขาให้ละเอียดหน่อย สำหรับเรื่องนี้ ในPartที่2 ละกันครับ
ฝากทิ้งท้าย ด้วยคำคมของนักปรัชญาผู้นี้ (ตีความกันเอาเองนะครับ)
"คนฉลาดพูดเพราะพวกเขามีบางสิ่งที่จะพูด
คนโง่เพราะพวกเขาต้องพูดอะไรบางอย่าง” - เพลโต (Plato)
แหล่งอ้างอิง
1. ศ.ดร.วิทย์ วิศทเวทย์, ปรัชญาทั่วไป: มนุษย์ โลก และความหมายของชีวิต
2. ศ.ดร.สมัคร บุราวาส, ประวัติและปวงปรัชญาเมธี.
3. ศ.ดร.จำนง ทองประเสริฐ, ปรัชญาประยุกต์: ชุดตะวันตก.
4. โยสไตน์ กอร์เดอร์, โลกของโซฟี.
-วิรุฬหก-
- 21
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
