9 มิ.ย. 2020 เวลา 02:10 • ประวัติศาสตร์
พระตำหนักคำหยาด อ.โพธิ์ทอง จ.อ่างทอง
ข้อมูลจากป้ายของกรมศิลปากรที่หน้าทางเข้า และจากพงศาวดาร เล่าความสำคัญของพระตำหนักนี้ไว้
ผมจะเขียนเล่าคร่าว ๆ นะครับ
พ.ศ.๒๓๐๑ หลังจากสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ เสด็จสวรรคต ทำให้กรมขุนพรพินิต (เจ้าฟ้าอุทุมพร หรือ เจ้าฟ้าดอกเดื่อ ซึ่งตอนนั้นเป็นวังหน้า) ได้ขึ้นเป็นพระมหากษัตริย์อยุธยา เถลิงพระนาม สมเด็จพระเจ้าอุทุมพร
หลังจากนั้นราว ๓ เดือน (บางแห่งว่า ๑๐ วัน / บางแห่งว่า ๑ เดือน) กรมขุนอนุรักษ์มนตรี (เจ้าฟ้าเอกทัศน์ ซึ่งเป็นพี่ชาย) เสด็จมาประทับที่พระที่นั่งสุริยาศน์อมรินทร์ในวังหลวง และไม่ยอมไปไหนเลย
พระเจ้าอุทุมพรทรงรู้ใจพี่ชายว่า คงจะอยากได้บัลลังก์ พระองค์จึงเสด็จออกผนวช ณ วัดเดิม (วัดอโยธยา) เพื่อหลีกทางให้พี่ชาย ก่อนจะย้ายมาประทับที่วัดประดู่ทรงธรรม
กรมขุนอนุรักษ์มนตรี ได้ขึ้นเป็นกษัตริย์แห่งกรุงศรีอยุธยา เถลิงพระนาม สมเด็จพระที่นั่งสุริยาศน์อมรินทร์ กรือ พระเจ้าเอกทัศน์
พ.ศ.๒๓๐๓ พระเจ้าอลองพญา แห่งกรุงอังวะ (พระราชบิดาของพระเจ้ามังระ) ยกทัพมาล้องยิงกรุงศรีอยุธยา ก่อนพระองค์จะประชวรจนต้องยกทัพกลับ (เอกสารฝ่ายไทยบอกว่า ท่านโดนปืนใหญ่ระเบิดใส่ / พม่าบอกว่า ท่านป่วยหนักเฉย ๆ) และสวรรคตระหว่างทางกลับอังวะ
ในช่วงรับศึกครั้งนี้ เหล่าขุนนางพากันไปขอร้องให้พระเจ้าอุทุมพร ลาผนวชมาช่วยบัญชาการรับศึก ซึ่งพระองค์ก็ยอมสึกออกมาช่วย
หลังเสร็จศึก พระเจ้าอุทุมพรเสด็จไปเข้าเฝ้าพระเจ้าเอกทัศน์ แล้วพบว่า พระเจ้าเอกทัศน์เอาพระแสงดาบมาวางบนตักตลอดเวลาที่คุยกัน
พระเจ้าอุทุมพร ทรงอ่านใจพี่ชายออกอีกครั้ง จึงได้ลาไปผนวช เพื่อให้พระเจ้าเอกทัศน์ได้ครองราชย์ต่อไป
แต่ครั้งนี้ พระเจ้าอุทุมพรลงเรือเดินทางไปบวชไกลถึง วัดโพธิ์ทองคำหยาด (อ.โพธิ์ทอง จ.อ่างทอง ในปัจจุบัน) และก็เป็นที่สันนิษฐานกันว่า พระเจ้าอุทุมพรคงจะได้มาประทับที่พระตำหนักคำหยาดแห่งนี้ด้วยแน่ ๆ เพราะอยู่ห่างจากวัดแค่นิดเดียว
สาเหตุที่พระเจ้าอุทุมพรต้องเดินทางมาบวชไกลถึงที่นี่ มีการสันนิษฐานกันไว้หลายทาง บ้างก็ว่าทรงต้องการหนีจากการเมืองวุ่นวายในอยุธยา แต่บ้างก็ว่า พระองค์ต้องการตามมาตรวจการณ์ เพื่อดูว่า ทัพอังวะถอนกลับกันจริงหรือไม่ แล้วรายงานกลับไปยังกรุงศรีอยุธยา (ภายหลัง พระเจ้าอุทุมพรในเพศบรรพชิต เสด็จกลับไปจำวัดประดู่ทรงธรรมตามเดิม / ข้อมูลบางแหล่งบอกว่า ครั้งนี้ท่านกลับมาจำวัดที่วัดราชประดิษฐาน ในอยุธยา)
... การที่พระเจ้าอุทุมพร ทรงเสด็จออกผนวชเพื่อยกบัลลังก์ให้พี่ชาย (หนีปัญหาการเมือง) ถึง 2 ครั้ง ก็เป็นที่มาของคำว่า “ขุนหลวงหาวัด” ...
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕ ทรงสันนิษฐานว่า พระตำหนักคำหยาดคงจะสร้างมาตั้งแต่สมัยพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ เพื่อเอาไว้เป็นที่ประทับ ในยามที่พระองค์เสด็จมาที่นี่
—-
ถ่ายภาพโดย คุณรุ่งทิพย์พระตำหนักคำหยาด อ.โพธิ์ทอง จ.อ่างทอง
ข้อมูลจากป้ายของกรมศิลปากรที่หน้าทางเข้า และจากพงศาวดาร เล่าความสำคัญของพระตำหนักนี้ไว้
ผมจะเขียนเล่าคร่าว ๆ นะครับ
พ.ศ.๒๓๐๑ หลังจากสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ เสด็จสวรรคต ทำให้กรมขุนพรพินิต (เจ้าฟ้าอุทุมพร หรือ เจ้าฟ้าดอกเดื่อ ซึ่งตอนนั้นเป็นวังหน้า) ได้ขึ้นเป็นพระมหากษัตริย์อยุธยา เถลิงพระนาม สมเด็จพระเจ้าอุทุมพร
หลังจากนั้นราว ๓ เดือน (บางแห่งว่า ๑๐ วัน / บางแห่งว่า ๑ เดือน) กรมขุนอนุรักษ์มนตรี (เจ้าฟ้าเอกทัศน์ ซึ่งเป็นพี่ชาย) เสด็จมาประทับที่พระที่นั่งสุริยาศน์อมรินทร์ในวังหลวง และไม่ยอมไปไหนเลย
พระเจ้าอุทุมพรทรงรู้ใจพี่ชายว่า คงจะอยากได้บัลลังก์ พระองค์จึงเสด็จออกผนวช ณ วัดเดิม (วัดอโยธยา) เพื่อหลีกทางให้พี่ชาย ก่อนจะย้ายมาประทับที่วัดประดู่ทรงธรรม
กรมขุนอนุรักษ์มนตรี ได้ขึ้นเป็นกษัตริย์แห่งกรุงศรีอยุธยา เถลิงพระนาม สมเด็จพระที่นั่งสุริยาศน์อมรินทร์ กรือ พระเจ้าเอกทัศน์
พ.ศ.๒๓๐๓ พระเจ้าอลองพญา แห่งกรุงอังวะ (พระราชบิดาของพระเจ้ามังระ) ยกทัพมาล้องยิงกรุงศรีอยุธยา ก่อนพระองค์จะประชวรจนต้องยกทัพกลับ (เอกสารฝ่ายไทยบอกว่า ท่านโดนปืนใหญ่ระเบิดใส่ / พม่าบอกว่า ท่านป่วยหนักเฉย ๆ) และสวรรคตระหว่างทางกลับอังวะ
ในช่วงรับศึกครั้งนี้ เหล่าขุนนางพากันไปขอร้องให้พระเจ้าอุทุมพร ลาผนวชมาช่วยบัญชาการรับศึก ซึ่งพระองค์ก็ยอมสึกออกมาช่วย
หลังเสร็จศึก พระเจ้าอุทุมพรเสด็จไปเข้าเฝ้าพระเจ้าเอกทัศน์ แล้วพบว่า พระเจ้าเอกทัศน์เอาพระแสงดาบมาวางบนตักตลอดเวลาที่คุยกัน
พระเจ้าอุทุมพร ทรงอ่านใจพี่ชายออกอีกครั้ง จึงได้ลาไปผนวช เพื่อให้พระเจ้าเอกทัศน์ได้ครองราชย์ต่อไป
แต่ครั้งนี้ พระเจ้าอุทุมพรลงเรือเดินทางไปบวชไกลถึง วัดโพธิ์ทองคำหยาด (อ.โพธิ์ทอง จ.อ่างทอง ในปัจจุบัน) และก็เป็นที่สันนิษฐานกันว่า พระเจ้าอุทุมพรคงจะได้มาประทับที่พระตำหนักคำหยาดแห่งนี้ด้วยแน่ ๆ เพราะอยู่ห่างจากวัดแค่นิดเดียว
สาเหตุที่พระเจ้าอุทุมพรต้องเดินทางมาบวชไกลถึงที่นี่ มีการสันนิษฐานกันไว้หลายทาง บ้างก็ว่าทรงต้องการหนีจากการเมืองวุ่นวายในอยุธยา แต่บ้างก็ว่า พระองค์ต้องการตามมาตรวจการณ์ เพื่อดูว่า ทัพอังวะถอนกลับกันจริงหรือไม่ แล้วรายงานกลับไปยังกรุงศรีอยุธยา (ภายหลัง พระเจ้าอุทุมพรในเพศบรรพชิต เสด็จกลับไปจำวัดประดู่ทรงธรรมตามเดิม / ข้อมูลบางแหล่งบอกว่า ครั้งนี้ท่านกลับมาจำวัดที่วัดราชประดิษฐาน ในอยุธยา)
... การที่พระเจ้าอุทุมพร ทรงเสด็จออกผนวชเพื่อยกบัลลังก์ให้พี่ชาย (หนีปัญหาการเมือง) ถึง 2 ครั้ง ก็เป็นที่มาของคำว่า “ขุนหลวงหาวัด” ...
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕ ทรงสันนิษฐานว่า พระตำหนักคำหยาดคงจะสร้างมาตั้งแต่สมัยพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ เพื่อเอาไว้เป็นที่ประทับ ในยามที่พระองค์เสด็จมาที่นี่
—-
ถ่ายภาพโดย คุณรุ่งทิพย์
โฆษณา