24 มิ.ย. 2020 เวลา 09:29 • การศึกษา
อยากเอาชนะอุปสรรค ต้องเพิ่ม RQ
IQ ช่วยให้สามารถเรียนรู้และคิดวิเคราะห์อย่างมีเหตุผล
EQ ช่วยให้สามารถอยู่ร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมีความสุข
แต่อยากชนะอุปสรรคเพิ่มพลังจิตใจ ต้องใช้RQ
มาพลิกวิกฤติเป็นโอกาส หลังโควิดกำลังจะผ่านพ้นไป ใครยังขวัญหาย ขวัญหนีดีฝ่อ รีบเรียกขวัญกลับมาไวๆโรงเรียนใกล้เปิดแล้วนะคะ
RQ หรือ Resilience Quotient หมายถึง ความสามารถของอารมณ์และจิตใจในการปรับตัวและฟื้นตัวหลังเจอกับวิกฤตหรือเหตุการณ์ร้ายๆ ในชีวิต
เป็นคุณสมบัติอย่างหนึ่งที่จะช่วยให้เราผ่านพันปัญหา อุปสรรคและมีการดำเนินชีวิตได้อย่างมีความสุข
มีองค์ประกอบสำคัญอยู่ 3 เรื่อง คือ"อึด-ฮึด-สู้" 😇😇"อึด" คือ มีความเข้มแข็งทางจิตใจ สามารถทนทานต่อภาวะกดดันได้ดี จัดการความเครียดได้อย่างเหมาะสม ควบคุมอารมณ์ได้ดี ยิ้มสู้กับทุกสถานการณ์
😇😇"ฮึด" คือ มีศรัทธาและกำลังใจที่ดี เชื่อว่าสิ่งเลวร้ายต่างๆ ย่อมผ่านพ้นไปได้ สามารถให้กำลังใจตัวเอง และได้รับกำลังใจจากคนรอบข้าง
😇😇 "สู้" คือ สามารถต่อสู้กับปัญหาอุปสรรคอย่างชาญฉลาด มีทักษะในการแก้ไขปัญหาได้ดี หาทางออกได้อย่างเหมาะสม สามารถปรับตัวเข้ากับสถานการณ์ใหม่ได้
ซึ่งหลักคิดในการพัฒนาตนเองให้มี RQ ที่ดีมีเทคนิคสำคัญคือ "4 ปรับ 3 เติม" คือ
"ปรับอารมณ์
ปรับความคิด
ปรับพฤติกรรม
ปรับเป้าหมาย
เติมศรัทธา
เติมมิตร และ
เติมจิตใจให้กว้าง
วิธีปรับ 4 เติม 3 สูตรสร้างพลังสุขภาพจิต รับมือวิกฤติ วัยรุ่นควรฝึกไว้รับมือกับโลกที่ไม่แน่นอนในปัจจุบันนี้
โดยมีหลักง่ายๆ ดังนี้
เริ่มจาก "ปรับอารมณ์"
เมื่อเกิดปัญหาขึ้น แน่นอนหลายปัญหาอาจส่งผลต่อสภาพจิตใจ สิ่งที่ควรมีคือ สติ สงบใจแล้วสร้างสติขึ้นมา หลังจากนั้นหาทางออกในการระบายภาวะของอารมณ์ที่เกิดขึ้นอย่างเหมาะสม เช่น ทำกิจกรรมที่ชอบเพื่อสงบจิต ออกกำลังกายสงบใจ ใช้การหันเหความสนใจเข้ามาทำในจิตใจเกิดความสงบ มองโลกในแง่ดี
ปรับความคิด"
ยอมรับความจริงในสิ่งที่เกิดขึ้น
มองปัญหาทางแก้ให้เป็นเหตุผลมากยิ่งขึ้น การปรับความคิดทำได้หลายวิธีขึ้นอยู่กับความคิดของแต่บุคคล เช่น เปรียบกับคนที่แย่กว่าเรา ลองมองส่วนดีที่เหลืออยู่ หรือมองว่าเป็นธรรมดา
หรือมันก็สามารถเกิดขึ้นได้กับทุกครอบครัว
การปรับความคิดจะทำให้เรายอมรับว่ามีปัญหาใหญ่ที่เกิดขึ้น และมีกำลังใจที่จะต่อสู้ต่อไป เพราะการที่เรายอมรับความจริง ปัญหาทุกอย่างจะถูกแก้ไขอย่างตรงจุด
“ปรับการกระทำ"
เมื่ออารมณ์ ความคิดกลับมาเป็นปกติ และมีกำลังใจที่จะต่อสู้แล้ว ก็ต้องลงมือทำในสิ่งที่คิดไว้เพื่อแก้ปัญหา/อุปสรรค เช่น เปลี่ยนจากคนที่นอนกินเล่นอยู่กับบ้าน มามุ่งมั่นหางาน สร้างรายได้ให้กับครอบครัว หรือ
เปลี่ยนจากคนที่เก็บปัญหา เป็นคนเปลี่ยนปัญหาให้เป็นโอกาส ด้วยการเจริญสติ และวางแผนชีวิตให้มีเส้นที่ชัดเจน ว่าวันนี้จะทำอะไร ได้อะไร และตอบกับตัวเองให้ได้ว่า แล้วทำไปทำไม เพื่อให้ชีวิตมีธง และดำเนินต่อไปข้างหน้าต่อไปได้
ปรับเป้าหมาย"
ปัญหาเกิดขึ้นเพราะอะไร ปัญหาเกิดขึ้นอาจะเป็นเพราะการตั้งเป้าหมาย การตั้งความคาดหวังที่สูงเกินไป ทำให้เมื่อไปไม่ถึงเป้าหมายนั้น จึงเกิดวิกฤตขึ้น ดึงนั้น เป้าหมายควรเหมาะสมกับระดับความสามารถไม่เกินตัว
หรือการไปถึงเป้าหมายด้วยวิธีที่เดินไปตรงๆไม่ได้ เราก็อ้อมไป ช้าหน่อยเสียเวลาหน่อย ถึงเป้าหมายได้เช่นกัน
เติม 3" เริ่มจาก "เติมศรัทธา"
ความเชื่อ ความศรัทธา ทำให้คนเรามีจิตใจที่เข้มแข็ง และมีความหวัง เช่น เชื่อว่าชีวิตมีช่วงขึ้น และลง วันนี้มีปัญหามากมาย ไม่ว่าจะเป็นปัญหาการเงินในครอบครัว หรืออื่นๆ หากอดทน และพยายามแก้ไข วันข้างหน้าก็ต้องดีขึ้น
เพราะเชื่อซะอย่าง ว่าเราต้องผ่านมันไปให้ได้ บางศาสนาเขาบอกให้มนุษย์คิดอยู่เสมอว่า "ความลำบาก" เป็นเครื่องทดสอบความเข้มแข็ง ฉะนั้นเราต้องยอมรับ และอยู่ต่อไปให้ได้ นอกจากนี้อาจใช้ความศรัทธาทางศาสนามาใช้ก็ได้ผลดี จะทำให้เราใจเย็น และมีสติขึ้น
เติมมิตร
การผูกมิตร หรือให้ความช่วยเหลือคนอื่นเท่าที่ทำได้ เป็นสิ่งสำคัญ เพราะเมื่อเราเผชิญกับปัญหาบางอย่างที่เกินจะรับมือได้ มิตรที่ดีจะช่วยให้คำปรึกษา หรือพึ่งพิง ซึ่งบางคนอาจจะคิดเกรงใจ ไม่อยากรบกวน และแก้ปัญหาอยู่คนเดียว
แต่ถ้าเป็นเรื่องของความอยู่รอดก็จำเป็นที่จะต้องเอ่ยปากขอความช่วยเหลือ ที่สำคัญ คนในครอบครัวถือเป็นมิตรที่ดี และเข้าใจเรามากที่สุด มีอะไรก็ขอให้คุยกันในครอบครัว
เติมใจกว้าง
เปิดใจรับความคิดเห็นจากผู้อื่น ยอมรับในวิธีการคิดแบบใหม่อาจจะพบทางออกที่ต้องการอยู่ก็เป็นได้
RQ จึงเป็นคำนิยามในช่วงที่เราเจอสิ่งที่กระทบกระเทือนจิตใจ เหตุการณ์ร้ายเเรง เเต่เราก็สามารถฟื้นกลับคืนมาได้ เหมือนคนที่ “ล้มเเล้วลุก” ได้
ซึ่งสะท้อนภาพอะไรได้หลายอย่างว่าเด็กที่จิตใจเเข็งเเกร่งนั้น ข้างในต้องมี “Growth Mindset” กรอบความคิดหรือทัศนคติ แนวคิดแบบยืดหยุ่นและเติบโตพัฒนาต่อไปข้างหน้า ประกอบรวมกับ EF ซึ่งย่อมาจาก Executive Function ความสามารถของสมองและจิตใจที่ใช้ในการควบคุมความคิด อารมณ์ และการกระทำเพื่อไปให้ถึงเป้าหมาย
ดังนั้นการมี RQ จึงผสมกันทั้งการมี Growth Mindset เเละ EF ซึ่งเด็กทุกคนสามารถมีได้ หากได้รับการดูเเลอบรมที่ดี พ่อเเม่ผู้ปกครองต้องเข้าใจในเรื่องนี้อย่างมาก
เป็นอย่างไรบ้างคะ โลกสมัยนี้อยู่ยากขึ้น มีอะไรมาทำให้ต้องเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว
เราต้องสอนให้เด็กๆรู้จักปรับตัว เอาตัวรอด มีจิตใจที่เข้มแข็ง ฝ่าฟันเอาชนะอุปสรรคให้ได้
“การแล่นใบ สอนให้คนคิดเอง ทำเอง เพราะเมื่อเราลงไปเล่นเรือใบแล้วเรือไม่วิ่ง จะไม่มีใครมาคอยสอน
เราต้องคิดเอง ทำเอง ว่าลมมาทางไหน ลมแรงขนาดนี้ เราสู้ไหวไหม ถ้าไหวเราก็สู้
แต่ถ้าไม่ไหวแล้วเรายังสู้ เรือก็จะคว่ำ ถ้าลมเบา เราจะต้องทำอย่างไรเรือจึงจะวิ่งแล้วถ้าไม่มีลมเราจะทำอย่างไร
เราก็ควรจะนั่งรอสักครู่ให้ลมมา ถ้าเราเล่นเรือเป็น ดูทิศทางลมเป็น
ถ้าเราเป็นตัวนี้ เด็กไทยเป็นตัวนี้แล้วนำมาใช้ในชีวิต นำมาใช้ในกิจการงานได้
ไม่มีทางขาดทุน เพราะรู้เทคนิคการใช้ชีวิต เด็กไทยจะรู้จักและเข้าใจในการคิดเอง ทำเอง”
พระราชดำรัส พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มหิตลาธิเบศรรามาธิบดี จักรีนฤบดินทร สยามินทราธิราช บรมนาถบพิตร
โฆษณา