8 ส.ค. 2020 เวลา 13:39 • หนังสือ
Common Sense สามัญสำนึก | ต้นกำเนิดของรัฐบาลและข้อวิพากษ์ต่อรัฐธรรมนูญอังกฤษ
ต้นกำเนิดของรัฐบาล
ก่อนจะไปถึงรัฐบาล ขอพูดในสิ่งที่พื้นฐานกว่านั้นก็คือ คนและสังคม
สังคม คือสิ่งที่ “คน” แสวงหา เพราะหากขาดซึ่งสังคมแล้ว คนเพียงคนเดียวไม่สามารถที่จะตอบสนองทุกความต้องการพื้นฐานของตนเองได้ (ยังไม่ต้องรวมถึงด้านจิตใจ) เรียกการเติมเต็มกันและกันนี้ว่าความเกื้อกูล
“ความเกื้อกูลต่อกันนั้นประเสริฐกว่า และไม่จำเป็นต้องมีข้อผูกมัดด้วยกฎหมายและรัฐบาล ตราบที่พวกเขายังซื่อตรงต่อกัน ทว่านอกจากสวรรค์แล้ว ไม่มีสถานที่อื่นที่ความชั่วร้ายมิอาจกล้ำกราย”
— Thomas Paine จากหนังสือ สามัญสำนึก แปลโดย ภัควดี วีระภาสพงษ์
เมื่อมีสังคมแล้ว เพื่อที่จะรักษาความเกื้อกูล และแก้ไขข้อบกพร่องด้านคุณธรรมของมนุษย์ จึงต้องมีรัฐสภา สำหรับประเด็นสาธารณะต่าง ๆ ซึ่งข้อนี้ก็คือวัตถุประสงค์ของการมีรัฐสภา
สำหรับสังคมขนาดเล็ก แน่นอนว่าไม่ลำบากเกินไปที่ทุกคนจะมีที่นั่งในสภา แต่เมื่ออาณานิคมขยายตัวขึ้น ในแต่ละชุมชนจึงต้องเลือกตัวแทนเพื่อเข้าร่วมประชุม มีความถี่ในการเลือกตั้ง เช่น ทุก 2-3 เดือน เพื่อให้ผู้ได้รับเลือกตั้งนั้นมีความจงรักภักดีต่อประชาชนผู้เลือก เพื่อจะเกื้อกูลซึ่งกันและกันดังวัตถุประสงค์ ทั้งหมดจึงเป็นที่มาของรัฐบาล โดยประโยชน์ของผู้ได้รับการเลือกตั้งต้องเหมือนกับผู้เลือก
ข้อวิพากษ์ต่อรัฐธรรมนูญอังกฤษ
รัฐธรรมนูญอังกฤษนั้น ประกอบขึ้นมาจาก 3 องค์ประกอบ คือ
1. ระบอบกษัตริย์ ที่หลงเหลือมาจากอดีต
2. ระบอบชนชั้นสูง ที่หลงเหลือมาจากอดีต
3. ระบอบสาธารณรัฐ ที่เป็นวัตถุดิบใหม่
โดยเอกภาพของ 3 อำนาจนั้น ถ่วงดุลซึ่งกันและกัน รัฐธรรมนูญในอำนาจสภาสามัญถ่วงดุลอำนาจกษัตริย์ โดยการยับยั้งค่าใช้จ่ายต่าง ๆ ในขณะที่กษัตริย์ถ่วงดุลสภาสามัญชนโดยสามารถปฎิเสธการออกกฎหมายของสภาได้
หนังสือเล่มนี้ได้เปรียบเทียบอำนาจทั้ง 3 กับการหมุนของกงล้อ ที่กงล้อหนึ่งจะหมุนด้วยแรงจากอีกกงล้อหนึ่ง หากเราทราบว่าล้อไหนมีน้ำหนักมากที่สุด ก็จะทราบว่าล้อไหนเป็นตัวขับเคลื่อน เช่นเดียวกับอำนาจการปกครอง การตั้งคำถามถึงกงล้อที่ขับเคลื่อนนั้นเป็นดังการตั้งคำถามถึงอำนาจหลักของรัฐธรรมนูญ
“เหตุใดกษัตริย์จึงเป็นอำนาจที่ประชาชนไม่กล้าไว้ใจและต้องคอยถ่วงดุลไว้เสมอ? อำนาจเช่นนี้ย่อมมิใช่ของกำนัลสำหรับผู้มีปัญญา อีกทั้งอำนาจใด ๆ ที่จำเป็นต้องถ่วงดุลไว้ ย่อมมิได้มาจากพระเจ้า แต่กระนั้น บทบัญญัติที่รัฐธรรมนูญวางไว้กลับทึกทักว่าอำนาจเช่นนี้ดำรงอยู่”
— Thomas Paine จากหนังสือ สามัญสำนึก แปลโดย ภัควดี วีระภาสพงษ์
และหากว่าการปกครองโดยรัฐบาลนั้น มีต้นกำเนิดเพียงเพื่อรักษาความเกื้อกูลกันของสังคม องค์ประกอบของรัฐธรรมนูญอังกฤษนั้นสมดุลสำหรับจุดประสงค์หรือไม่? และอำนาจใดเป็นอำนาจที่ขัดต่อจุดประสงค์ของการปกครอง?
Reference
โธมัส เพน, Common Sense

ดูเพิ่มเติมในซีรีส์

โฆษณา