12 ก.ย. 2020 เวลา 05:05 • วิทยาศาสตร์ & เทคโนโลยี
เราสามารถโหดร้ายกับคนที่ไม่รู้จักได้แค่ไหน
(การทดลองของมิลแกรม)
ทางสำนักข่าว BBC ได้นำเสนอกรณีเด็กนักเรียนฮ่องกงอายุเพียง 12ปี ถูกตำรวจ
ทำร้ายล้มลงกับพื้น ผู้เขียนยอมรับว่าไม่ได้เข้าไปอ่านต่อในเนื้อหา
เพราะรู้สึกสะเทือนใจตั้งแต่เห็นภาพแล้ว ไม่อยากรู้ว่าใครผิดถูก
แต่อยากว่ามีรู้เบื้องหลังอะไรนะที่ทำให้มนุษย์สามารถลงมือทำแบบนี้ต่อกันได้
ตำรวจฮ่องกงผลักเด็กหญิงวัย 12 ปี แล้วจับกดไว้บนพื้น อ้างมีท่าทีน่าสงสัย
เอาใจเขามาใส่ใจเราก่อน แล้วพบสิ่งหนึ่งที่สะกิดใจอย่างแรงคือ
ถ้าหากว่าเราต้องไปเป็นตำรวจหรือทหารเอง เราจะสามารถทำร้ายคนที่เราไม่รู้จัก
แถมดูเหมือนเป็นรองเรามากๆ เลยได้หรือเปล่านะ
โดยพื้นฐานแล้ว มนุษย์ปกติทั่วๆไปจะสามารถทำสิ่งที่ขัดต่อศีลธรรมในใจตัวเองได้หรือไม่?
ค้นๆไปค้นๆมาก็ไปเจอการทดลองที่น่าสนใจอันหนึ่งของ ศาสตราจารย์
แสตนลีย์ มิลแกรม ซึ่งเป็นการทดลองเอาไว้ในปี 1963 (นานจนผู้เขียนเองก็ตกใจ)
สิ่งที่ศาสตรจารย์มิลแกรมมองหาคือคนธรรมดาๆ ที่เมื่อเป็นทหารแล้ว กลับกลายมาสามารถสังหารโหดอย่างในเหตุการณ์สงครามโลกได้อย่างไร
ผู้เขียนเห็นว่าน่าจะคล้ายๆประเด็นตำรวจฮ่องกงกับเด็กนักเรียนอายุ 12
เป็นการค้นหาว่าจริงๆแล้วมนุษย์จะสามารถทำตามคำสั่งได้มากแค่ไหน หากว่า
คำสั่งนั้นเกี่ยวข้องกับการทำร้ายผู้คน
มาดูวิธีการทดลองของคุณมิลแกรมกัน
เริ่มจากรับอาสาสมัครจำนวน 40คน เป็นผู้ชาย อายุ 20 - 50ปี มีหลากหลายอาชีพปนกัน ตั้งแต่ทำงานแบบไม่ต้องใช้ทักษะ จนถึงพวกระดับผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทาง
โดยให้ค่าจ้างเป็นเงิน 4.5$ (ซึ่งเทียบได้กับ 38$ หรือ 1200 บาทในตอนนี้, ... โหหห เยอะอ่ะ!)
สำหรับการทดลองจะแบ่งหน้าที่เป็น "นักเรียน" กับ "คุณครู" โดยให้อาสาสมัครทำการจับฉลากว่าใครจะเล่นบทนักเรียน หรือ คุณครู
แต่มีอย่างนึงที่อาสาสมัครไม่รู้คือ ไม่ว่าจะจับฉลากอย่างไร ก็จะได้บทบาท คุณครู
เท่านั้นเพราะการทดลองต้องการ setup เอาไว้แบบนี้
ดังนั้นจึงมี บทบาท "คุณครู" เท่านั้นที่เป็นผู้ถูกทดลองที่แท้จริง
ด้วยการแยกห้อง ทำให้ผู้ถูกทดสอบไม่เห็นว่านักเรียนเป็นอย่างไร ต้องจินตนาการเอง
ก่อนเริ่มทำการทดลอง ผู้ถูกทดสอบจะถูกทำให้เห็นสภาพของนักเรียนว่าถูกจับมัด
ให้นั่งเก้าอี้ไฟฟ้า และมีปุ่มกดเพื่อคอยตอบคำถาม
เก้าอี้ไฟฟ้าสำหรับการทดสอบ
กติกาการทดลองง่ายๆคือ ผู้ถูกทดสอบเล่นบทคุณครู คอยป้อนคำถามที่ถูกจัดเตรียมเอาไว้ให้แก่นักเรียน ถ้านักเรียนตอบผิดจะต้องกดปุ่มเพื่อให้นักเรียนถูกกระแสไฟฟ้าช๊อต! โดยปริมาณกระแสไฟฟ้านั้นมีตั้งแต่ 15v ไล่ไต่สูงไปเรื่อยๆจนถึง450v!!
กระแสไฟฟ้าจะถูกปล่อยไปซ็อตนักเรียนสูงขึ้นทุกครั้งที่ตอบคำถามผิด
เพื่อความสบายใจของท่านผู้อ่านถึงตรงนี้
ผมขอบอกไว้ก่อนว่าจริงๆ ทุกๆครั้งที่ผุ้ถูกทดสอบกดปุ่มนั้น กระแสไฟฟ้าไม่ได้ไปช็อตนักเรียนจริงๆนะครับ แต่ว่านักเรียนนั้นแท้ที่จริงเป็นนักแสดง จะร้องออกมาด้วยความเจ็บปวดตามลำดับปริมาณไฟฟ้าที่ถูกส่งเข้าไป ซึ่งจากคลิปที่ผู้เขียนดู บางครั้งเล่นถึงขั้นทุบโต๊ะโอดโอย...น่ารับรางวัล
ออสก้าร์เลยทีเดียว ถ้ายุคนั้นมีแล้วนะ
มาถึงการช่วงทดลอง
แน่นอนว่านักเรียนจะตอบคำถามผิดเป็นส่วนใหญ่ เพราะถูกจัดฉากเอาไว้แล้ว ผู้ถูกทดสอบซึ่งเล่นบทคุณครูจะต้องกดปุ่มป้อนไฟฟ้า โดยเพิ่มปริมาณสูงขึ้นเรื่อยๆตามกติกา และจากนั้น, นักเรียน (ที่เป็นนักแสดง)จะแสร้งร้องเจ็บปวดออกมา
เดาได้มั๊ยครับผู้ถูกทดสอบจะทำอย่างไร?
เมื่อผู้ถูกทดสอบเริ่มที่จะไม่สบายใจ และเป็นกังวลว่านักเรียนจะเป็นอะไรมั๊ย ก็จะหันมาถามทางผู้จัดการทดลองว่ามัน โอเคเหรอครับที่เราจะทำแบบนี้
ซึ่งผู้จัดการทดลองก็จะมีชุดคำตอบเตรียมเอาไว้ 4คำตอบ
เมื่อผู้ถูกทดสอบหันมาถาม เขาจะได้รับข้อความให้ "ทำต่อไป"
1. กรุณาทำต่อไป
2. การทดลองนี้ระบุให้คุณทำต่อไป
3. มันสำคัญมากๆที่คุณจะต้องทำต่อไป
4. คุณไม่มีทางเลือก คุณต้องทำต่อไป
เป็นผู้อ่านคิดว่าจะ "ทำต่อไป" จนถึงข้อไหนเราจึงจะปฏิเสธและหยุดการทดลองนี้?
ผลการทดลอง
65% ของผู้เข้าทำการทดสอบ "ทำต่อไป" จนแรงดันไฟฟ้าถูกปรับไปสูงสุดที่ 450v!และที่น่าสนใจกว่านั้นคือ 100%ของผู้เข้าทดสอบ "ทำต่อไป"
จนถึงแรงดันไฟฟ้า 300v. ซึ่งถ้ามันเป็นไฟฟ้าจริงมันคือระดับแรงดันไฟฟ้าที่เป็นอันตรายต่อเนื้อเยื่อมนุษย์เรียบร้อยแล้ว
บทสรุปการทดลองนี้บอกอะไรเรา
คนสามัญธรรมดาทั่วๆไปอย่างเราๆมีแนวโน้มที่จะทำตามคำสั่งจากผู้ที่เรารู้สึกว่า
เขามีอำนาจเหนือเรา แม้ว่าจะเป็นการทำร้ายผู้บริสุทธิ์จนบางครั้งอาจถึงแก่ความตาย
ผู้เขียนสนใจประเด็นนี้มากๆ ดูเหมือนว่าหากมันเป็นหน้าที่แล้ว เราสามารถทำร้าย
คนๆนึงที่เราไม่รู้จักได้ บางที ทหารตำรวจก็เป็นอย่างนั้น เมื่ออยู่ในหน้าที่แล้วความ
ยับยั้งชั่งใจในเรื่องศีลธรรมอาจจะมีไม่ถึงครึ่ง
หรือบางทีเราอาจแค่เอาหน้าที่มาเป็นข้ออ้างในการทำร้ายผู้บริสุทธิ์
อย่างไรก็ตาม ความขัดแย้งที่บ้านเรามีขณะนี้ก็เปราะบางใกล้เคียงกัน วันที่มีการ
ทำร้ายกันเกิดขึ้นได้ทุกเวลา แรงดันไฟฟ้าจะ 15v หรือ 450v มันก็คือทำร้ายกัน
ผู้เขียนรู้สึกจริงๆว่าอยากให้บทความนี้ได้รับรู้ไปทั้งผู้ที่จะเล่นบทคุณครูและนักเรียน..
โฆษณา