การเข้าถึงชีวิตที่ดีมีความสุขหรือการเข้าถึงธรรมนั้น มีให้เราเข้าถึงได้อยู่แล้วเป็นขั้น ๆ หลายขั้น ซึ่งจัดรวมได้เป็น ๓ ขั้น คือ
๑. ขั้นกามอามิส ได้แก่ ชีวิตที่วุ่นวายหรือวนเวียนอยู่กับการหารูป เสียง กลิ่น รส และสิ่งสัมผัสกายที่สวยงาม ไพเราะ หอมหวาน
ชีวิต และความสุขขั้นนี้แบ่งซอยออกไปได้เป็น ๒ ระดับ คือ
ก) ระดับที่ไร้การศึกษาหรือยังไม่พัฒนา
ข) ระดับที่เข้าสู่การศึกษาหรือเริ่มมีการพัฒนา
พอมีศีลเป็นฐาน และมีทานมาเสริม มนุษย์ก็อยู่ร่วมกันได้ดีขึ้น มีการเอื้อเฟื้อเกื้อกูลกัน สังคมมีสันติสุขพอสมควร
๒. ขั้นจิตวัฒนะ การพัฒนาในขั้นจิตวัฒนะจะทำให้คนมีจิตใจที่มีคุณภาพ ประกอบด้วยคุณธรรม เช่น เมตตา กรุณา ศรัทธา ความกตัญญูกตเวที เป็นต้น มีสมรรถภาพ เป็นจิตใจที่เข้มแข็ง มั่นคง ขยัน อดทน มีสติ รู้จักรับผิดชอบ และมีสุขภาพ เพราะสงบ สบาย ผ่อนคลาย อิ่มเอิบ ผ่องใส สดชื่น เบิกบาน มีความสุข
การพัฒนาในขั้นจิตวัฒนะโดยตรงจะทำให้จิตเกิดมีคุณสมบัติที่สำคัญ คือ มีพลังมาก (เหมือนปล่อยน้ำให้ไหลไปในท่อหรือรางเดียวไม่กระจัดกระจาย) ใสกระจ่าง เอื้อต่อการใช้ปัญญา (เหมือนน้ำนิ่งสนิทไม่ไหวกระเพื่อม ฝุ่นละอองตกตะกอนจึงใส มองเห็นทุกอย่างในน้ำชัดเจน) และสงบ สบาย มีความสุข (เพราะไม่มีอะไรรบกวน ไม่ขุ่นมัว ไม่ฟุ้งซ่าน ร้อนรน กระวนกระวาย)
จิตที่มีคุณสมบัติอย่างนี้ เรียกว่าเป็นกัมมนีย์ คือ เหมาะแก่การใช้งาน
๓. ขั้นอิสระหลุดพ้น หมายถึง ชีวิตที่พ้นหรืออยู่เหนือการที่จะถูกบีบคั้นครอบงำด้วยปัญหา ไม่ว่าอย่างใด ๆ ไม่มีเงาของความทุกข์รบกวน เรียกว่า เป็นพุทธะ ที่แปลให้เข้าใจกันง่าย ๆ ว่า รู้ ตื่น และเบิกบาน
ชีวิต และความสุขขั้นนี้เป็นขั้นที่ถึงได้ด้วยปัญญา
ผู้ที่มีชีวิตในขั้นนี้เป็นผู้มีชีวิตอยู่ด้วยปัญญา
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป. อ. ปยุตฺโต)
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
ที่มา : หนังสือ "สมุดบันทึก ธมมฺ" | เพื่อความสะอาด สว่าง สงบ แห่งปัญญา
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
