ทำไมคู่แข่งขันจึงมักจะเปิดร้านค้าอยู่ใกล้ ๆ กัน?
ทำไมปั๊มน้ำมัน ถึงตั้งอยู่ติดกับปั๊มน้ำมันอื่น ๆ?
ทำไมขับรถเป็นไมล์โดยไม่พบร้านกาแฟซักร้าน
และจากนั้นก็มาเจอกับร้านกาแฟสามร้านในมุมถนนเดียวกัน?
ทำไมร้านขายของชำ อู่ซ่อมรถ และร้านอาหาร มักจะอยู่ในร่วมกัน แทนที่จะกระจายตัวให้ทั่วถึงทั้งชุมชน ?
ทำไมคู่แข่งขันจึงมักจะเปิดร้านค้าอยู่ใกล้ ๆ กัน?
ในขณะที่มีหลายปัจจัยที่ต้องพิจารณาในการตัดสินใจ ว่าเราควรทำธุรกิจที่ไหน การกระจุกตัวของธุรกิจที่เหมือน ๆ กัน
สามารถอธิบายได้ง่าย ๆ ด้วย...
“แบบจำลองการแข่งขันเชิงพื้นที่ของโฮเทลลิ่ง”
(Hotelling’s Model of Spatial Competition)
สมมติว่า...
คุณขายไอศกรีมบนชายหาดแห่งหนึ่ง ชายหาดนั้นยาว 1 ไมล์ และคุณไม่มีคู่แข่ง คุณจะตั้งรถเข็นของคุณไว้ตรงไหน เพื่อที่จะขายสินค้าให้ได้มากที่สุด?
ตรงกลางหาด?
การเดินครึ่งไมล์อาจจะไกลเกินไปสำหรับบางคน ที่อยู่บริเวณหัวและท้ายหาด แต่ที่จุดนี้คุณจะขายของให้กับลูกค้าได้มากที่สุด
ลองมาติดตามตัวอย่างนี้สิ!
วันหนึ่ง
คุณก็มาถึงชายหาดเดิม พร้อมกับพบว่าเท็ดดี้ ญาติของคุณ นำรถขายไอศกรีมของเขามาด้วย จริง ๆ แล้วเขาขายไอศกรีมแบบเดียวกับที่คุณขายอยู่ คุณสองคนตกลงกันว่าจะแบ่งพื้นที่ชายหาดกัน 'คนละครึ่ง'
เพื่อให้มั่นใจว่าลูกค้าจะได้ไม่ต้องเดินไกลเกินไป คุณเลยจอดรถเข็นไว้ห่างจากจุดกลางหาดลงมาทางใต้ 1 ส่วน 4 ไมล์ เป็นตรงกลางของพื้นที่คุณพอดี ส่วนเท็ดดี้ก็จอดรถเข็นของเขาไว้ 1 ส่วน 4 ไมล์ ไปทางเหนือจากจุดกลางหาด ตรงกลางพื้นที่ของเท็ดดี้
ด้วยข้อตกลงนี้ ลูกค้าที่อยู่ทางใต้ของคุณก็จะซื้อไอศกรีมจากคุณ ลูกค้าที่อยู่ทางเหนือของเท็ดดี้ก็จะซื้อจากเท็ดดี้ ส่วนลูกค้าที่เหลืออีก 50 เปอร์เซ็นต์ตรงกลาง ก็จะเดินไปยังรถเข็นที่ใกล้ที่สุด จะไม่มีลูกค่าคนไหนต้องเดินไกลกว่า 1 ส่วน 4 ไมล์ และคนขายทั้งคู่ก็จะขายของให้กับลูกค้าบนชายหาด 'คนละครึ่ง'
นักทฤษฎีเกม (Game Theorist) เห็นว่านี่เป็น...
“ทางแก้ปัญหาที่น่าพอใจที่สุดของสังคม”
(Socially Optimal Solution – S.O.S.)
มันลดจำนวนก้าวสูงสุดที่ลูกค้าคนใดคนหนึ่งต้องต้องใช้ เพื่อให้ไปถึงยังรถขายไอศกรีม
แต่วันต่อมา
เมื่อคุณมาถึงที่ทำงาน คุณพบว่าเท็ดดี้กลับตั้งรถเข็นของเขาไว้ที่เส้นกลางชายหาดพอดี ส่วนคุณก็กลับไปอยู่ที่เดิม ตรง 1 ส่วน 4 ไมล์ใต้จากเส้นกึ่งกลาง และได้แค่ลูกค้า 25 เปอร์เซ็นต์ที่อยู่ทางใต้ของคุณเท่านั้น เท็ดดี้ยังคงได้ลูกค้าทั้งหมดทางเหนือจากเขาขึ้นไป แต่ตอนนี้คุณต้องแบ่งลูกค้า 25 เปอร์เซ็นต์ที่เหลือระหว่างรถเข็นทั้งสองคัน
วันที่ 3 ของสงครามไอศกรีม
คุณไปถึงชายหาดเช้ากว่าปกติ แล้วจอดรถเข็นไว้ตรงกลางพื้นที่ของเท็ดดี้ โดยคิดว่าคุณจะได้ขายลูกค้า 75 เปอร์เซ็นต์ทั้งหมดที่อยู่ใต้คุณลงไป ทิ้งให้ญาติของคุณขายไอศกรีมให้กับลูกค้าแค่ 25 เปอร์เซ็นต์ที่เหลือบนทางเหนือของหาด เมื่อเท็ดดี้มาถึง เขากลับจอดรถเข็นไปทางใต้ของคุณ หมายความว่าเขาแย่งเอาลูกค้าที่อยู่ทางใต้ลงไปทั้งหมด และเหลือแค่ลูกค้าน้อยนิดทางเหนือไว้ให้คุณ
เพื่อไม่ให้เขาได้เปรียบ คุณจึงย้ายรถเข็นของคุณลงไปทางใต้อีก 10 ก้าวเพื่อจะได้ลูกค้าคืนกลับมา แต่ขณะที่คุณพักเที่ยง เท็ดดี้ก็ย้ายรถของเขาลงไปทางใต้อีก 10 ก้าว และ อีกครั้งหนึ่ง เขาได้ขโมยเอาลูกค้าทางใต้ไปอีกเหมือนเดิม และ
วันนี้ตลอดทั้งวัน คุณทั้งสองคนก็ผลัดกันขยับรถไปทางใต้ ไปยังกลุ่มลูกค้าที่ต้องการซื้อไอศครีม จนในที่สุด คุณทั้งสองคนก็มาหยุดอยู่ตรงกลางชายหาด หันหลังให้กัน แต่ละคนขายไอศกรีมให้กับลุกค้าบนชายหาดคนละ 50 เปอร์เซ็นต์
ที่จุดนี้
คุณและญาติคู่แข่งขันของคุณได้อยู่ในจุดที่นักทฤษฎีเกมเรียกว่า...
"จุดดุลยภาพของแนช" (Nash Equilibrium)
ซึ่งเป็นจุดที่คุณทั้งสองต่างก็ไม่สามารถทำให้สถานการณ์ดีขึ้นได้โดยปรับเปลี่ยนกลยุทธ์ไปจากเดิม กลยุทธ์เดิมของคุณ ที่ซึ่งคุณทั้งสองอยู่ตรงเส้น 1 ส่วน 4 ไมล์จากเส้นกลางหาดนั้น อยู่ไม่ได้นาน เพราะมันไม่ใช่ "จุดดุลยภาพของแนช" (Nash Equilibrium) คุณทั้งสองยังสามารถขยับรถเข็นเข้าหากัน เพื่อขายไอศครีมให้มากขึ้นได้ ด้วยที่ตอนนี้ที่คุณทั้งสองอยู่ในจุดตรงกลางของหาด คุณไม่สามารถย้ายรถเข็นไปหาลูกค้าที่อยู่ไกลที่สุด โดยไม่ทำให้ลูกค้าที่มีอยู่ลำบากขึ้นได้
อย่างไรก็ตาม ณ จุดนี้ คุณไม่มี “ทางแก้ปัญหาที่น่าพอใจที่สุดของสังคม” อีกต่อไป เพราะลูกค้าที่อยู่ตรงปลายสุดของหาดทั้งสองด้าน จะต้องเดินมาไกลเกินความจำเป็นเพื่อให้ได้กินขนมหวาน
ลองมาคิดถึงร้านอาหารฟาสต์ฟู๊ด ร้านเสื้อผ้า และร้านมือถือในห้างดู ลูกค้าจะได้รับความสะดวกมากกว่านี้ถ้าร้านเหล่านี้กระจายตัวกันออกไป แต่นี่ทำให้ธุรกิจอ่อนแอต่อการแข่งขันที่รุนแรง
#สาระจี๊ดจี๊ด
ในโลกแห่งความจริง ลูกค้ามามากว่าหนึ่งทิศทาง และธุรกิจก็สามารถแข่งขันกันด้วยกลยุทธ์การตลาด ด้วยการทำให้สินค้าของตัวแตกต่างออกไป และด้วยการตัดราคา
แต่หัวใจสำคัญของกลยุทธ์เหล่านั้นก็คือ ธุรกิจต่าง ๆ อยากให้การแข่งขันนั้น "ใกล้" ที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้
#Wasabi ขอเพียงมีส่วนเล็ก ๆ ที่ช่วยให้คุณ!
"เจริญเติบโต ก้าวหน้า สำเร็จ อย่างภาคภูมิใจ"
พิสูจน์อักษรโดย วาลีพ
อ้างอิงเรื่อง
Game Theory :
Jac de Haan :
#สาระจี๊ดจี๊ด #Wasabi #ความรู้ขึ้นสมอง
- 19
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
