ต้นพิศวง พืชประหลาดที่ขโมยอาหารจากเชื้อรา
(เรียบเรียง โดย Yingyod Lapwong)
ปกติแล้วพืชและเชื้อราหลายชนิด มีความสัมพันธ์แบบพึ่งพาอาศัยกัน โดยพืชจะสร้างอาหารและแบ่งให้เชื้อรา และเชื้อราก็จะช่วยสร้างเครือข่ายดูดซับน้ำ และแร่ธาตุให้กับพืช ความสัมพันธ์แบบนี้เรียกว่า ไมคอไรซา (Mycorrhiza : mycor = รา, rhiza = ราก) แต่พืชบางชนิดไม่สามารถสร้างอาหารได้ มันก็เลยโกงอาหารจากเชื้อราเสียเลย
แต่เดิมเราเข้าใจว่าพืชพวกนี้ย่อยสลายซากพืชซากสัตว์ได้เองเหมือนกับเชื้อรา เราจึงเรียกมันว่า พืชกินซาก ซึ่งมีหลายชนิด
สำหรับในประเทศไทยเอง พืชกินซากที่น่าสนใจที่สุด คงหนีไม่พ้น ต้นพิศวง ซึ่งเป็นพืชในสกุล Thismia สามารถพบเห็นได้ตามพื้นป่าที่มีซากใบไม้ทับถม แต่ก็ไม่ใช่เรื่องง่ายที่จะตามหาพวกมัน เพราะดอกพิศวงมีขนาดเล็กมาก บางชนิดอาจมีขนาดเล็กกว่า 1 ซม. ด้วยซ้ำ
ต้นพิศวงมีความจำเพาะกับเจ้าบ้านมาก พวกมันสามารถเติบโตได้บนเชื้อราเพียงไม่กี่ชนิด และแม้ว่าพิศวงจะสามารถผสมเกสรภายในตัวเองได้ แต่มันก็อาจจะเป็นต้องมีผู้ช่วยในการผสมเกสรข้ามดอกเพื่อให้มีพันธุกรรมที่แข็งแรง แต่เนื่องจากต้นพิศวงขึ้นอยู่ในป่ารกทึบที่ชื้นแฉะ การจะหวังพึ่งพาผึ้ง และผีเสื้อคงเป็นเรื่องเพ้อฝัน ครั้นจะหวังพึ่งแมลงวัน ดอกของพิศลงก็ดูจะเล็กเกินไป ในที่สุดแล้ว ผลลัพธุ์ก็มาตกอยู่ที่แมลงชื่อ บั่วร่า (Fungus Gnat) ซึ่งเป็นแมลงในกลุ่มแมลงวัน ตัวเล็กเท่ายุง ตัวอ่อนของพวกมันชอบที่ชื้นแฉะ เพราะมันกินเชื้อรา และซากพืชเป็นอาหาร ทำให้บั่วร่าเป็นแมลงที่ชุกชุมในป่าดิบ ซึ่งเป็นถิ่นที่อยู่ของต้นพิศวงเช่นกัน
Fungus Gnat
การวิวัฒนาการกลายเป็นพืชกาฝาก ทำให้พืชพวกนี้ไม่ต้องไปแข่งขันกับพืชอื่น ๆ ในการหาแสงสว่าง พวกมันจึงเติบโตได้บนพื้นป่าที่มืดทึบ อย่างไรก็ตาม การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ และการทำลายป่า กำลังเป็นภัยคุกคามสำคัญของพืชเหล่านี้ เพราะอุณภูมิที่สูงขึ้น และความชื้นที่ลดลง จะทำให้พืชเจ้าบ้าน หรือราที่เป็นแหล่งอาหารของพืชกินซากไม่สามารถเจริญเติบโตได้ดี
หากมนุษย์เราไม่รักษาระบบนิเวศไว้ได้ เราอาจจะต้องสูญเสียพืชที่พิเศษสุดพวกนี้ไปในอนาคตอันใกล้
*ในภาพคือ พิศวงตานกฮูก (Thismiathaithongiana) พิศวงชนิดใหม่ที่พบในไทย
อ้างอิงหลัก
- 5
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
