ชาตินิยมในประวัติศาสตร์จีนและญี่ปุ่น
ประเทศจีนและญี่ปุ่น เป็นประเทศในเอเชียที่มีประวัติความเป็นมายาวนาน และมีความเป็นชาตินิยมสูง
ในประวัติศาสตร์ที่ผ่านมา ทั้งคู่ก็ต้องพบเจอกับการขยายอำนาจจากตะวันตกและความเปลี่ยนแปลงของโลก กับการเมืองภายใน ทำให้ความเป็นชาตินิยมสั่นคลอน
เราลองมาดูเรื่องราวชาตินิยมของทั้งสองชาตินี้กันดีกว่าครับ
เริ่มที่จีนกันก่อน ตั้งแต่ศตวรรษที่ 18 ชาติตะวันตกหลายชาติ ไม่ว่าจะเป็นฝรั่งเศส สหราชอาณาจักร และเนเธอแลนด์ ได้เข้ามาในจีน โดยต้องการจะทำการค้าขายแลกเปลี่ยนสินค้ากับจีน ซึ่งจีนก็มีสินค้าที่ล้ำค่ามากมาย ไม่ว่าจะเป็นผ้าไหม เครื่องถ้วยชาม และชา
หากแต่จีนก็อนุญาตให้ต่างชาติเข้ามาได้แค่บริเวณท่าเรือที่กวางตุ้ง แต่ชาติตะวันตกก็ต้องการจะเข้าไปยังส่วนอื่นด้วย
บริเวณที่การค้ากับตะวันตกถูกจำกัดที่กวางโจว
ต่อมา ในสมัยศตวรรษที่ 19 จีนได้พ่ายแพ้ในสงครามฝิ่นทั้งสองครั้ง สร้างความอับอาย และต้องยอมเปิดให้ต่างชาติเข้ามาแผ่อิทธิพลในจีน
ความอับอายนี้สร้างความโกรธแค้นให้ชาวจีน และเริ่มจะโทษองค์จักรพรรดิ และเรียกร้องให้ขับไล่ต่างชาติออกจากจีน รวมทั้งราชวงศ์ชิงเองด้วย เนื่องจากราชวงศ์ชิงที่ปกครองจีน ก็ไม่ใช่คนจีนแท้ หากแต่คือชาวแมนจู
ความไม่พอใจนี้ นำไปสู่การเกิด “กบฏไท่ผิง (Taiping Rebellion)”
กบฏไท่ผิง (Taiping Rebellion)
ผู้นำกบฏไท่ผิง ได้แสดงเจตนาว่าต้องการจะขับไล่และล้มล้างราชวงศ์ชิง เนื่องจากราชวงศ์ชิงนั้นล้มเหลวในการพาจีนสู่ชัยชนะในสงครามฝิ่น
กบฏไท่ผิงนั้นจบลงด้วยความล้มเหลว หากแต่ก็ทำให้รัฐบาลของราชวงศ์ชิงอ่อนแอลง
ภายหลังความล้มเหลวของกบฏไท่ผิง ความรู้สึกต่อต้านต่างชาติก็ยิ่งเพิ่มขึ้นในหมู่ชาวจีน
ในเวลานั้น มิชชันนารีตะวันตกก็เริ่มออกไปตามชนบท เผยแพร่ศาสนาคริสต์ ทำให้ชาวจีนจำนวนหนึ่งเริ่มละทิ้งศาสนาของตนและเข้ารีตในศาสนาคริสต์ รัฐบาลของราชวงศ์ชิงก็ขูดรีดภาษี เพื่อนำมาจ่ายเป็นค่าปรับแก่อังกฤษในคราวสงครามฝิ่น
สงครามฝิ่น
ระหว่างค.ศ.1894-1895 (พ.ศ.2437-2438) ชาวจีนก็ต้องสูญเสียความภาคภูมิใจในความยิ่งใหญ่ของชาติตนอีกครั้ง เนื่องจากญี่ปุ่น ซึ่งเคยเป็นรองจีนมาตลอด สามารถเอาชนะจีนได้ในคราว “สงครามจีน–ญี่ปุ่นครั้งที่หนึ่ง (First Sino-Japanese War)”
ผลของสงคราม ทำให้ญี่ปุ่นเข้าควบคุมเกาหลี
ตอนนี้ จีนไม่เพียงแค่อับอายในความพ่ายแพ้ต่ออำนาจตะวันตกเท่านั้น แต่ยังต้องอับอายที่ต้องแพ้ญี่ปุ่น ซึ่งเป็นประเทศในภูมิภาคเดียวกัน และญี่ปุ่น ยังเรียกเงินค่าปฏิกรรมสงคราม อีกทั้งยังเข้าควบคุมแมนจูเรียอีกด้วย
สงครามจีน–ญี่ปุ่นครั้งที่หนึ่ง (First Sino-Japanese War)
เมื่อเป็นอย่างนี้ ชาวจีนจึงลุกฮือขึ้นต้านมหาอำนาจตะวันตก โดย “กบฏนักมวย (Boxer Rebellion)” เริ่มต้นจากการต้านชาวยุโรปและราชวงศ์ชิง ก่อนที่จะจับมือกับรัฐบาล ร่วมมือกันต้านตะวันตก
หากแต่อังกฤษ อิตาลี เยอรมนี ออสเตรีย รัสเซีย ฝรั่งเศส สหรัฐอเมริกา และญี่ปุ่น ได้ร่วมมือกัน ปราบปรามกบฏนักมวยและกองทัพราชวงศ์ชิง ทำให้องค์จักรพรรดิต้องลี้ภัยออกจากปักกิ่ง และถึงแม้องค์จักรพรรดิจะยังครองอำนาจ หากแต่ราชวงศ์ก็ใกล้ถึงคราวสิ้นสุด
กบฏนักมวย (Boxer Rebellion)
ราชวงศ์ชิงได้สิ้นสุดลงในปีค.ศ.1911 (พ.ศ.2454) และ “ซุนยัตเซ็น (Sun Yat-Sen)” ผู้ริเริ่มจีนชาตินิยมคนสำคัญ ก็ได้ขึ้นมาครองอำนาจ
หากแต่รัฐบาลใหม่ก็อยู่ได้ไม่นาน ภายหลัง ก็ได้เกิดสงครามกลางเมืองที่ยาวนานระหว่างชาตินิยมและคอมมิวนิสต์ ซึ่งจบลงในปีค.ศ.1949 (พ.ศ.2492) เมื่อ “เหมาเจ๋อตุง (Mao Zedong)” และพรรคคอมมิวนิสต์ได้รับชัยชนะ
ซุนยัตเซ็น (Sun Yat-Sen)
เหมาเจ๋อตุง (Mao Zedong)
ทางด้านญี่ปุ่น เป็นเวลากว่า 250 ปีที่ญี่ปุ่นอยู่อย่างสงบใต้การปกครองของรัฐบาลเอโดะ
ในยุคหลัง ซามูไรซึ่งเคยมีบทบาทสำคัญ ก็ถูกลดบทบาท เป็นขุนนางธรรมดา เนื่องจากไม่มีการศึกสงครามมากนัก
ชาวต่างชาติที่ได้รับอนุญาตให้เข้ามาในญี่ปุ่น ก็คือชาวจีนและพ่อค้าชาวดัทช์เพียงไม่กี่รายเท่านั้น ซึ่งชาวต่างชาติเหล่านี้ก็ถูกจำกัดให้อยู่เพียงบริเวณอ่าวนางาซากิ
ญี่ปุ่นสมัยศตวรรษที่ 17
แต่ในปีค.ศ.1853 (พ.ศ.2396) ความสงบสุขในญี่ปุ่นก็เริ่มสั่นคลอน เมื่อกองเรือของสหรัฐอเมริกา ได้ล่วงเข้ามาในน่านน้ำเอโดะ อ้างว่าจะเติมเชื้อเพลิงเรือ
ภายหลัง ญี่ปุ่นต้องยอมต่ออำนาจตะวันตก ต้องอนุญาตให้ชาวต่างชาติเข้ามาในประเทศ ต้องยอมเซ็นสนธิสัญญาที่ไม่เป็นธรรม มอบสิทธิต่างๆ ในดินแดนญี่ปุ่นให้
ภาวะการณ์นี้ ทำให้ชาวญี่ปุ่นเกิดความรู้สึกต่อต้านต่างชาติและเป็นชนวนที่นำไปสู่ความล่มสลายของรัฐบาล
ชาวต่างชาติในญี่ปุ่น สมัยศตวรรษที่ 19
แต่อย่างไรก็ตาม ผู้บริหารประเทศก็ถือโอกาสนี้ในการปฏิรูปประเทศ พัฒนาด้านต่างๆ ให้เจริญก้าวหน้า
ญี่ปุ่นเห็นบทเรียนจากจีนในคราวสงครามฝิ่นแล้ว จึงจัดการยกเครื่องรัฐบาลและระบบทางสังคม โดยการปฏิรูปสู่ยุคสมัยใหม่นี้ มีการโฟกัสที่องค์จักรพรรดิและราชวงศ์ ซึ่งปกครองญี่ปุ่นมานานกว่า 2,500 ปี หากแต่ก็เป็นเพียงหุ่นเชิด แต่อำนาจที่แท้จริงอยู่ในมือโชกุน
ค.ศ.1868 (พ.ศ.2411) รัฐบาลเอโดะได้ล่มสลาย รัฐธรรมนูญฉบับใหม่ได้ยกเลิกระบอบฟิวดัล ซามูไรและไดเมียวล้วนแต่กลายเป็นคนสามัญ มีการปฏิรูปกองทัพ และให้การศึกษาพื้นฐานแก่ทั้งเด็กชายและเด็กหญิง อีกทั้งยังส่งเสริมอุตสาหกรรม
แต่ถึงแม้จะพัฒนาไปมาก แต่ญี่ปุ่นก็ยังปลูกฝังความเป็นชาตินิยม โดยญี่ปุ่นไม่ยอมก้มหัวให้ยุโรป และพยายามพิสูจน์ว่าชาติตนเป็นชาติที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในเอเชีย
ญี่ปุ่นทำสำเร็จ สามารถถีบตัวเองขึ้นมายิ่งใหญ่และเอาชนะจีนได้ และจนถึงทุกวันนี้ ญี่ปุ่นก็ยังประสบความสำเร็จในหลายๆ ด้านและเป็นชาติชั้นนำชาติหนึ่งในโลก
- 32
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
