20 พ.ย. 2020 เวลา 06:38 • สุขภาพ
Where’s the #Coke? โค้ก โคคา โคล่า โคเคน
รู้หรือไม่ว่าคำว่า “โค้ก” นอกจากเป็นชื่อเรียกเครื่องดื่มโคล่าที่ได้รับความนิยมไปทั่วโลกแล้ว ยังเป็นชื่อเล่นของสารเสพติดชนิดหนึ่งที่มีชื่อจริงว่า “โคเคน”
โดยเจ้าโคเคนตัวนี้เป็นยาเสพติดประเภทกระตุ้นประสาท มีฤทธิ์คล้ายกับยาบ้า เป็นสารที่ทำให้คนเสพติดแบบน็อนสต็อปจนเลิกยาก
โดยโคเคนนั้นทำมาจากต้นโคคา ซึ่งมีถิ่นกำเนิดมาจากทางทวีปอเมริกาใต้ ซึ่งเป็นส่วนประกอบหนึ่งในเครื่องดื่มโคคา โคล่า และรู้หรือไม่ว่า โคเคนเองก็เคยเป็นส่วนประกอบหนึ่งในเครื่องดื่ม Coca Cola เช่นกัน!
แต่! แต่! อย่าเพิ่งตกใจกันไป เพราะนั่นเป็นเพียงเรื่องในอดีต ตั้งแต่โคเคนยังเป็นสิ่งที่ถูกกฎหมายที่สามารถใช้ได้นอกเหนือจากด้านการแพทย์ ในปัจจุบันเครื่องดื่มโคคาโคล่าได้เปลี่ยนไปใช้สารสกัดจากใบโคคาที่ได้รับการสกัดเอาโคเคนออกไปแล้ว
โคเคนมีฤทธิ์ช่วยให้คนเสพเกิดความรู้สึกตื่นตัว มีพลัง และมีความสุขมากกว่าปกติ ออกฤทธิ์ค่อนข้างเร็วและรุนแรง จึงเป็นสิ่งที่ถูกใช้กันอย่างแพร่หลายในสหรัฐอเมริกา โดยคนมักใช้ในปาร์ตี้ และมักเป็นที่นิยมในหมู่คนมีฐานะ อย่างที่เห็นในหนังฮอลลีวูดหลายเรื่อง เช่น American Psycho, The Wolf of Wall Street และซีรีส์ที่เกี่ยวกับการค้ายาเสพติดอย่าง Breaking Bad และ Narcos
การทำงานของโคเคนส่งผลต่อสารสื่อประสาทสำคัญถึงสามตัว คือ serotonin, dopamine และ norepinephrine ที่ล้วนแต่เกี่ยวข้องกับกลไกการควบคุมอารมณ์และระดับพฤติกรรม ในสภาวะปกติ คนเรามีการหลั่งสารเหล่านี้และมีการดูดกลับเป็น cycle ไปเรื่อย ๆ เพื่อความสมดุลของร่างกายและจิตใจ แต่เจ้าโคเคนกลับมายับยั้งการดูดกลับของสารเหล่านี้ ทำให้ถูกปล่อยออกมาสะสมค้างไว้ในสมอง
ลองจินตนาการดูว่ามันปลดปล่อยให้สารแห่งความสุขอย่าง dopamine แบบน็อนสต็อป พร้อมกับการหลั่ง norepinephrine ซึ่งเป็นสารแห่งความตื่นตัวอย่างไม่หยุดยั้ง คึกสิทีนี้! ผสมโรงด้วย serotonin สารแห่งความสุขอีกตัว ที่ทำหน้าที่เกี่ยวกับการกิน การนอนของเราอีก
ถึงแม้ว่าโคเคนจะดูเป็นสิ่งที่ให้ความสุขกับคนได้อย่างง่ายดาย แต่ผลที่ตามมาก็คือความพังของระบบทุกอย่าง ที่หนักสุดคือการที่เจ้าสารนี้สามารถผ่านเยื่อที่กั้นระหว่างเลือดกับสมองได้ ทำให้พอมีสารผ่านข้ามไปมามาก ๆ เยื่อที่ว่าก็อาจฉีกขาด ทำให้สารพิษผ่านเข้าสู่สมองได้ การศึกษาพบว่าโคเคนมีการออกฤทธิ์ที่รุนแรงเกินไป และมีผลข้างเคียงที่เป็นโทษกับร่างกายอีกมากมาย ทำให้โคเคนกลายเป็นยาเสพติดมีโทษทางกฎหมาย และสังคมก็ได้พูดถึงโทษและอันตรายของการใช้สารเสพติดชนิดนี้กันมาพอสมควร
ในทางจิตวิทยา การได้รับสารเสพติดเหล่านี้ติดต่อกัน มักทำให้คนเสพเกิดการเสพติดต่อผลที่ได้จากการเสพ เช่น ความรู้สึกมีความสุข ทำให้อยากใช้อย่างต่อเนื่อง และเมื่อเกิดการเสพติดกับความสุขที่ได้มาในปริมาณมากโดยง่ายดายแล้วนั้น ความสุขจากสิ่งอื่น ๆ ก็เริ่มกลายเป็นเล็กน้อยและไม่ตอบโจทย์ความต้องการ
ซึ่งท้ายที่สุดแล้ว หากยังพึ่งพาความสุขที่ได้จากการเสพต่อไปเรื่อย ๆ การใช้สารเสพติดก็มักจะส่งผลต่อการใช้ชีวิตส่วนตัว การทำงาน และความสัมพันธ์ในครอบครัวของผู้ใช้เป็นอย่างมาก ทั่วโลกมีผู้คนปีละหลายล้านคนที่ต้องเข้ารับการบำบัดเรื่องการใช้สารเสพติดชนิดนี้
แม้ในประเทศไทย คนอาจจะรู้จักยาเสพติดที่เรียกว่ายาบ้ามากกว่าโคเคน แต่การประกาศจากกฎกระทรวงให้โคเคนเป็นยาเสพติดที่สามารถครอบครองและจำหน่ายได้ ‘ด้วยเหตุผลทางการแพทย์ การศึกษาวิจัย และผลประโยชน์ของทางราชการ’ ก็น่าจะช่วยทำให้คนไทยและสังคมไทยได้รู้จักกับยาเสพติดชนิดนี้กันมากขึ้นอีกมาก
-
ติดตามคอนเทนต์จิตวิทยาได้ที่ Psycholism
โฆษณา