23 พ.ย. 2020 เวลา 09:56 • ประวัติศาสตร์
📝 กระดาษแผ่นที่หนึ่ง
เซเนท บอร์ดเกมที่เก่าแก่ที่สุดในโลก
กระดาน senet
เมื่อวานดูสารคดีใน Netflix เรื่อง Secret of the SAQQARA tomb หรือชื่อไทยว่า ไขความลับสุสานซัคคารา มีอยู่ช่วงนึงที่นักสำรวจขุดค้นพบหลุมศพแห่งหนึ่ง ซึ่งแน่นอน นอกจากมัมมี่แล้ว ก็จะมีข้าวของเครื่องใช้ต่าง ๆ รวมทั้งกระดานเซเนทอยู่ด้วย
แล้วเซเนทมันคืออะไรล่ะ?
เซเนทเป็นบอร์ดเกมที่เก่าแก่ที่สุดในโลก อยู่คู่อียิปต์โบราณมานานกว่าห้าพันปี ตามตำนานกล่าวว่า เทพเจ้าธอธ เทพแห่งปัญญา เป็นผู้สร้างเซเนทขึ้น เพื่อช่วยให้เทพีนัท เทพีแห่งท้องฟ้าสามารถมีบุตรได้
(ขอเสริมเกี่ยวกับตำนานเทพของอียิปต์นิดนึงเผื่อไว้เป็นเกร็ดความรู้ ตำนานเทพอียิปต์นี้มีหลายฉบับ แล้วแต่ความเชื่อของแต่ละเมือง ดังนั้นจะระบุว่า ใครเป็นลูกใคร ใครเป็นภรรยาหรือสามีใครค่อนข้างจะสับสนอยู่มาก ตำนานที่แพร่หลายมากที่สุด ป็นตำนานของเมืองวาเซท หรือที่เรียกในภาษากรีกว่าเฮลิโอโพลิส - นครแห่งสุริยะ - ซึ่งคือไคโรในปัจจุบัน เนื่องจากนักเดินทางชาวกรีกได้จารึกตำนานเทพของเมืองนี้ไว้อย่างเป็นหลักเป็นฐานกว่าตำนานของเมืองอื่น ๆ)
กล่าวกันว่าสุริยเทพรา ได้กำเนิดขึ้นจากความว่างเปล่า ทรงประทานกำเนิดแก่ทวยเทพรุ่นต่อมาหลายองค์ ซึ่งล้วนแล้วแต่เป็นตัวแทนของสิ่งแวดล้อมที่ก่อกำเนิดชีวิต ในจำนวนนั้นคือเทฟนัท เทพีแห่งความชุ่มชื้น ซึ่งเป็นตัวแทนของฝนและลำน้ำ และเทพชู เทพแห่งลมและอากาศ เทพีเทฟนัทและเทพชูได้สมรสกัน มีบุตรธิดาคู่หนึ่ง คือเทพีนัท เทพีแห่งท้องฟ้า และเทพเก๊บ เทพแห่งพื้นดิน และเทพทั้งสองก็ได้สมรสกัน
เนื่องจากมีคำทำนายว่า โอรสองค์หนึ่งของเทพีนัท จะยิ่งใหญ่กว่าเทพเจ้ารา และจะขึ้นปกครองอียิปต์แทนพระองค์ เทพเจ้าราจึงสาปเทพีนัท ไม่ให้นางมีลูกได้เลยไม่ว่าวันใดของปีใดก็ตาม
(บางตำนานกล่าวว่าเทพีนัทเป็นมเหสีของสุริยเทพราเองเลย และสุริยเทพรารอคอยให้เทพีนัทให้กำเนิดบุตรแก่พระองค์ แต่รอแล้วรอเล่า เทพีนัทก็ไม่ท้องสักที ในที่สุดสุริยเทพก็ทรงฉุนขาด เลยสาปเทพีนัทว่าในเมื่อไม่ท้องสักทีต่อไปนี้ก็ไม่ต้องท้องมันแล้ว!)
เทพีนัทเสียพระทัยมาก เพราะนางอยากมีลูก นางจึงไปขอร้องเทพธอธ เทพแห่งปัญญาให้ช่วยเหลือ มีข่าวซุบซิบกันว่าเทพธอธแอบหลงรักเทพีนัทอยู่ เลยทรงยอมช่วย ทรงคิดค้นหมากกระดานเซเนทขึ้นมา แล้วไปชวนสุริยเทพราเล่นด้วย ความสนุกของเกม ทำให้สุริยเทพราลืมล่องเรือสุริยะอย่างที่เคย จนทำให้เกิดราตรีที่ไม่ควรมีอยู่ขึ้นสี่คืน กลายเป็นช่องว่างแห่งคำสาป ซึ่งเทพีนัทก็มิได้รอช้า รีบคลอดโอรสธิดาจ้าละหวั่น คลอดมันคืนละคนไปเลย เกิดมาเป็นเทพโอซิริส เทพแห่งชีวิต เทพีไอซิส เทพีแห่งมนตรา เทพีเนฟทิส เทพีแห่งความสันติ และเทพเซธ เทพแห่งทะเลทรายและสงครามขึ้นมา
(บางตำนานอีกนั่นแหละ เล่าว่า ผู้ที่เทพธอธไปชวนเล่นเซเนทด้วยคือคอนชู เทพแห่งดวงจันทร์ โดยมีเดิมพันเป็นแสงจันทร์สุกสว่าง ที่เอามาสร้างเป็นวันที่ไม่ควรมีอยู่สี่วัน อันนี้ก็แล้วแต่คนจะอยากให้เทพีนัทคลอดกลางคืนหรือกลางวัน)
เล่ามาซะยาว ได้เข้าเนื้อเรื่องซะที นั่นก็คือเรื่องของเซเนท เกมกระดานแห่งเทพธอธ มันเล่นยังไง สนุกขนาดไหน ทำไมถึงขนาดทำให้เทพเจ้าเล่นไม่หลับไม่นอนได้ถึงสี่วันสี่คืน ก็เลยลองไปหากติกามาอ่าน หาเกมมาลองเล่นกัน
โดยรวม เซเนทเป็นเกมกระดานที่มีความยาวสิบช่อง ความกว้างสามช่อง มีคนเล่นสองคน ทั้งสองคนผลัดกันเดินหมากคนละตาตามจำนวนแต้มที่ทอยได้ หมากของใครเดินพ้นกระดานอีกด้านหมดก่อน คนนั้นเป็นฝ่ายชนะ
แต่ แต่ แต่ กติกาปลีกย่อยก็มีความแตกต่างกันไปในแต่ละตำรา คืออาจจะผ่านการดัดแปลงให้เล่นง่ายขึ้นมาบ้างแล้ว เพื่อความไม่สับสน เราขออธิบายแค่กติกาเดียว กติกาที่ง่ายที่สุด เพื่อจะได้เอาไปเล่นกันแบบไม่ยากก็แล้วกันเนอะ
มารู้จักเซเนทไปทีละส่วนดีกว่า
กระดานเซเนท
อย่างที่บอกว่ากระดานเซเนทมีสามสิบช่อง กว้างสามช่อง ยาวสิบช่อง เวลาเดินหมากแถวแรกจะเดินจากซ้ายไปขวา แถวที่สองจะเดินจากขวาไปซ้าย และแถวสุดท้ายเดินจากซ้ายไปขวาอีกที หมากของฝ่ายไหนหลุดออกจากกระดานไปหมดก่อน ฝ่ายนั้นเป็นฝ่ายชนะ
ทีนี้ดูสัญลักษณ์ที่ช่องบนกระดานเซเนท
House of Rebirth
House of rebirth ช่องนี้ ถ้าเราเดินมาเฉย ๆ ก็ถือว่าเป็นช่องธรรมดาช่องหนึ่ง เราจำมันไว้ก่อน
House of beauty
House of Beauty เป็นช่องสำคัญ หมากของคุณจะไม่สามารถเดินต่อไปได้ ถ้าไม่ได้มาหยุดที่ช่องนี้ก่อน
River
River ตรงตัวเลยก็คือแม่น้ำ ถ้ามีเหตุให้คุณต้องตกลงไปในแม่น้ำ คุณจะตายหยังเขียด หมากตัวนั้นต้องเดินกลับไปยัง House of Rebirth เพื่อไปเกิดใหม่
ทีนี้มาต่อกันที่อุปกรณ์สำหรับทอดแต้ม
อุปกรณ์ทอดแต้ม
เซเนทโบราณไม่ได้ใช้ลูกเต๋าเล่นเหมือนเกมกระดานอื่น ๆ ในสมัยนี้ (แต่ก็มีคนเอาลูกเต๋ามาทอยแทนเพื่อความง่ายอยู่บ้างเหมือนกัน) แต่จะเป็นไม้ท่อนเล็ก ๆ ผ่าซีก ทั้งหมดสี่ท่อน มีด้านสีขาวและด้านสีอื่น เวลาเรานับแต้ม เราจะนับจากแต้มสีขาว เช่น
แบบนี้คือ 1 แต้ม
แบบนี้คือสี่แต้ม
และถ้าคว่ำหมดแบบนี้คือห้าแต้ม
กติกาในการทอดแต้มคือ
1. ถ้าทอดได้ 1 แต้ม 4 แต้ม และ 5 แต้ม ผู้ทอดจะได้สิทธิ์ทอดต่ออีกรอบหนึ่ง (และถ้ายังได้จำนวนแต้ม 1,4 หรือ 5 อีก ก็จะได้ทอดอีก)
2. ถ้าทอดได้ 2 หรือ 3 แต้ม ตาต่อไปต้องให้อีกฝ่ายทอดแต้ม
อุปกรณ์สุดท้าย ตัวหมาก
ตัวหมากของเซเนทมี 2 แบบ สำหรับคนเล่น 2 คน ไม่จำกัดความแตกต่างเท่าไหร่ อาจจะเป็นคนละสี หรือรูปร่างคนละแบบไปเลยก็ได้ ที่พบมากในสุสาน ตัวหมากมักเป็นกระดูก มีแบบที่เป็นทรงกรวยแหลม กับแบบที่คล้าย ๆ กระดูกสันหลังที่ตัดส่วนปีกออกให้กลม ทุกคนจะมีหมากคนละห้าตัว
อธิบายมายืดยาว ได้เวลาเริ่มเล่นเซเนทกันแล้วละ
1. เรียงหมากสลับกันไว้ที่แถวบนสุด
2. คนที่ได้เดินหมากก่อนคือหมากขาว (คนที่อยู่ที่ช่องที่ 1)
3. ทอยได้กี่แต้ม เดินได้ตามแต้มที่ทอย จะเลือกหมากตัวไหนเดินก็ได้ ถ้าไม่ขัดกับกติกาที่จะอธิบายต่อไป
4. ถ้าแต้มออก 1,4,5 ให้เจ้าของหมากคนเดิมทอยต่อ
5. ถ้าแต้มออก 2,3 ให้เปลี่ยนให้ฝ่ายตรงข้ามทอย
6. ถ้าเราเกินไปถึงช่องที่หมากของคู่ต่อสู้อยู่ หมากเราจะยึดตำแหน่งนั้น หมากของคู่ต่อสู้ต้องถอยลงมาตำแหน่งเดิมของเราแทน
7. ถ้าหมากของเราเรียงติดกันตั้งแต่สองตัวขึ้นไป หมากของคู่ต่อสู้ไม่สามารถยึดตำแหน่งของเราได้ แต่ถ้าทอยได้แต้มมากพอที่จะข้ามตำแหน่งที่หมากของเรายืนอยู่ ให้ข้ามไปได้
8. เราเดินทับตำแหน่งของตัวเองไม่ได้
9. หมากทุกตัวจะผ่านเข้าไปยัง 4 ช่องสุดท้ายไม่ได้ ถ้าไม่ได้หยุดยืนบนช่อง House of Beauty ก่อน
10. หมากที่เดินไปตกช่อง River จะต้องย้อนกลับไปช่อง House of rebirth
11. หมากที่ผ่าน House of Beauty แล้ว และเข้าสู่สามช่องสุดท้าย ต้องทอยแต้มให้ได้พอดีกับตำแหน่งที่ตัวเองยืนเท่านั้นจึงจะหลุดออกจากกระดานได้ (เช่น ยืนอยู่ช่องสุดท้าย ต้องทอยได้ 1 แต้ม, ยืนอยู่รองสุดท้าย ต้องทอยได้ 2 แต้ม)
12. ถ้าหมากของเรายืนอยู่ช่องใดช่องหนึ่งในสามช่องสุดท้าย แล้วฝ่ายตรงข้ามทอดได้คะแนนที่จะวางหมากตัวเองมาทับหมากเราได้พอดี ถือว่าเราถูกผลักตกแม่น้ำ หมากต้องกลับไป House of rebirth โดยอัตโนมัติ
13. หมากของใครหมดจากกระดานก่อน คนนั้นเป็นฝ่ายชนะ
อ่านเฉย ๆ อาจจะกติกาหยุมหยิมชวนงงซักนิดนึง แต่พอลองเล่นดูแล้วเข้าใจง่าย และใช้สมองในการวางกลแบบเดียวกับหมากรุก (แต่ไม่ซับซ้อนเท่า) และใช้ดวงพอ ๆ กัน สมแล้วที่สุริยเทพทรงหมากไม่เอาการเอางานติด ๆ กันถึงสี่วันสี่คืน ใครสนใจลองโหลดมาเล่นได้ ตอนนี้มีแอพเกมเซเนทหลายแอพให้คุณเลือกสรร เผื่อจะได้กลิ่นอายบรรยากาศอียิปต์โบราณเหมือนเราย้อนไปก่อนคริสตกาล
แล้วพบกันในกระดาษแผ่นต่อไปนะ
โฆษณา