23 พ.ย. 2020 เวลา 15:50 • วิทยาศาสตร์ & เทคโนโลยี
พืชสมุนไพรจีนวิวัฒนาการตัวเองให้มีความสามารถในการพรางตัวเพื่อหลบซ่อนตัวให้พ้นจากเงื้อมมือมนุษย์ที่ตาม ล่า เด็ด เก็บมันเอาไปทำยา
นับตั้งแต่อดีตมามนุษย์เรานั้นได้เป็นต้นเหตุของการสูญพันธ์ุของสัตว์หลายสายพันธุ์ ด้วยความต้องการล่าที่มีมากเกินกว่าที่ธรรมชาติจะสร้างทดแทนได้
แต่ก็ยังมีอีกหลายหลายสายพันธุ์ยังคงดำรงอยู่และรอดพ้นการไล่ล่าของมนุษย์มาได้จนถึงปัจจุบัน รวมถึงบางสายพันธุ์ที่รู้จักปรับตัวเข้ามาใช้ชีวิตในป่าคอนกรีตที่มนุษย์เราสร้างขึ้นมา
ซึ่งไม่ใช่แค่สัตว์แม้แต่พืชก็ไม่พ้นถูกมนุษย์เราคุกคามไล่ล่าเก็บเกี่ยว ด้วยต้องการเอามใช้ประโยชน์ทั้งเป็นอาหาร ยา หรือใช้ประดับตกแต่ง
Fritillaria delavayi adorns เป็นมงกุฏจักรพรรดิสายพันธุ์หนึ่งขึ้นอยู่ในบริเวณทือกเขาเหิงต้วนในประเทศจีน เป็นหนึ่งในสายพันธ์ุพืชที่ได้รับผลกระทบจากการถูกเก็บเกี่ยวเอาไปทำยาสมุนไพรที่ใช้รักษาโรคทางเดินหายใจ ซึ่งถูกใช้มานานกว่า 2,000 ปีแล้ว
ซ้าย: ต้นที่เรียนรู้ที่จะพรางตัวกลมกลืนกับก้อนหิน ขวา: พวกสีเขียวโดนเด่นซึ่งมักจะไม่รอดโดนเด็ดเอาไปแคะเมล็ดเพื่อไปทำยา
โดยวงจรชีวิตของต้น Fritillaria นี้มันจะมีการเปลี่ยนสีไล่ไปตามปี จาก เทา >> น้ำตาล >> เขียว และออกดอกสีเหลืองก่อนที่จะออกเมล็ดภายในเวลา 5 ปี
ซึ่งในช่วงไม่กี่ปีมานี้ ราคาของเจ้าเมล็ดต้น Fritillaria นี้มีราคาพุ่งสูงขึ้นอย่างรวดเร็วจากความต้องการที่มากขึ้นทำให้พืชสมุนไพรชนิดนี้ก็ถูกคนเก็บเอาไปขายจนมีปริมาณในธรรมชาติลดน้อยลงอย่างมาก
และล่าสุดได้มีงานวิจัยตีพิมพ์ใน Current Biology ถึงงานศึกษาความสัมพันธ์ของการเปลี่ยนแปลงสภาพภายนอกของพืชสมุนไพรดังกล่าวกับกิจการการเก็บเกี่ยวของมนุษย์
โดยทีมวิจัยได้เก็บข้อมูลจากการลงพื้นที่สำรวจสภาพและจำแนกกลุ่มประชากรของต้น Fritillaria ในพื้นที่เพื่อดูต้นที่มีลักษณะกลมกลืนกับสิ่งแวดล้อมที่เป็นภูเขาหิน หรือมีสีที่โดนเด่นออกมาทำให้ง่ายต่อการสังเกตและเก็บเกี่ยว
ในขั้นถัดไปทีมก็จะทำการสัมภาษณ์คนท้องถิ่นที่ออกเก็บสมุนไพรถึงพื้นที่ที่พวกเขาออกไปเก็บสมุนไพรชนิดนี้กัน
จากซ้ายไปขวา หาง่ายไปถึงหายากแบบแทบจะมองไม่เห็น
ผลการสำรวจได้ผลอันเป็นที่น่าประหลาดใจว่ากิจกรรมการเก็บเกี่ยวของเหล่าคนเก็บสมุนไพรนั้นมีผลต่อประชากรต้นสมุนไพรที่มีการปรับตัวให้มีสีใกล้เคียงกับก้อนหินอย่างมีนัยะสำคัญ
นั่นคือบริเวณไหนที่คนไปไล่เก็บกันเยอะ เจ้าต้น Fritillaria ก็จะทำการปรับตัวโดยการพรางตัวให้มีสีกลมกลืนกับก้อนหิน แม้ว่าการที่มันมีสีน้ำตาลหรือเทานี้จะทำให้พวกมันสังเคราะห์แสงได้น้อยก็ตาม เป็นรูปแบบหนึ่งของการคัดสรรตามธรรมชาติแต่สาเหตุนั้นเกิดมาจากน้ำมือมนุษย์
ซึ่งพืชนั้นมีการพรางตัวเพื่อหลบเลี่ยงจากสัตว์กินพืชอยู่บ้างแล้วในธรรมชาติ แต่นี่เป็นครั้งแรกที่มีหลักฐานบ่งชี้ถึงการปรับตัวของพืชอันมีแรงกระตุ้นมาจากกิจกรรมของมนุษย์
หากันเจอไหมครับ ว่าเจ้าต้นสมุนไพรนี้มันซ่อนตัวอยู่ตรงไหน ^^''
ทั้งนี้อาจไม่ใช่แค่มนุษย์ที่หาไม่เจอ การที่พวกมันมีสีที่กลมกลืนกับก้อนหินเกินไปนั้นยังอาจส่งผลต่อการผสมเกษรโดยแมลงด้วย แต่การพรางตัวนี้อย่างน้อยก็ทำให้พวกมันสามารถรอดพ้นเงื้อมมือของเหล่าคนเก็บสมุนไพรมาได้
ทุกชีวิตบนโลกไม่ว่าพืช สัตว์ จุลชีพ ต่างก็ต้องปรับตัวหากต้องการจะมีชีวิตอยู่รอดต่อไป
ซึ่งก็ไม่น่าเชื่อว่ามนุษย์เรานั้นจะสามารถสร้างแรงผลักดันในการวิวัฒนาการได้แม้แต่กับพืช . . .
2

ดูเพิ่มเติมในซีรีส์

โฆษณา