การตรวจหาเชื้อโควิดโดยชุดตรวจแบบ rapid test ดีไหมนะ แล้วต่างจาก RT-PCR ยังไง วันนี้มีคำตอบ…
ก่อนอื่นเลยถ้าพูดถึง COVID-19
เชื้อไวรัสที่กำลังระบาดหนักอยู่ในตอนนี้
หลายคนคงจะทราบชื่อ และรู้จักกันดีแล้ว
ซึ่งตลอดระยะเวลา 1 ปีที่ผ่านมา ที่หลายประเทศ
รวมถึงประเทศไทยเองก็ตามได้รับผลกระทบหนัก
นั่นก็พิสูจน์แล้วว่า
เชื้อตัวนี้ไม่ได้กระจอกอย่างที่ใครเค้าว่า…
วันนี้เลยอยากจะชวนทุกคนมาทำความรู้จักเชื้อไวรัสตัวนี้ให้ถ่องแท้ และอยากให้ทุกคนทราบถึงการตรวจทางห้องปฏิบัติการที่ควรรู้ รวมถึงวิธีปฏิบัติตัวเมื่อตัวเองและคนใกล้ชิดเข้าข่าย มีความเสี่ยงสูงที่จะติดเชื้อมาฝากกัน
ก่อนอื่น เรามาทำความรู้จักเจ้าเชื้อไวรัสตัวนี้กันก่อน
เชื้อไวรัสโคโรนาสายพันธุ์ใหม่ 2019 หรือที่องค์การอนามัยโลก(WHO)ได้ตั้งชื่อให้เก๋ๆอย่างเป็นทางการว่า
“ Coronavirus disease starting in 2019(COVID-19) “
ภาพเชื้อ COVID-19 ภายใต้กล้องจุลทรรศน์อิเล็กตรอน จากตัวอย่าง Nasopharyngeal swab
ขอขอบคุณภาพจาก https://www.cdc.gov/media/subtopic/images.htm
ลักษณะของเชื้อรูปร่างคล้ายมงกุฏ ขนาดประมาณ 0.12 ไมครอน(คูณสิบยกกำลังลบหก) ซึ่งเล็กมากๆไม่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า ต้องใช้กล้องจุลทรรศน์อิเล็กตรอนส่องถึงจะเห็น โดยไวรัสชนิดนี้เป็น RNA virus กล่าวคือ มันมีสารพันธุกรรมที่เป็นอาร์เอ็นเอ
ความน่ากลัวของมันคือ โอกาสการกลายพันธุ์จะเกิดขึ้นได้ง่ายกว่าดีเอ็นเอไวรัส
ขอบคุณภาพจาก https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-981-15-4814-7_3
ส่วนประกอบของเชื้อโควิด-19 ประกอบด้วย
- มีสารพันธุกรรมเป็น RNA และเป็นไวรัสที่มี Envelope
ล้อมรอบ Nucleocapsid protein (N)
- มีส่วนแหลมที่ยื่นออกมารอบๆตัวมันคือ Spike glycoprotein(S) ซึ่งมันจะเป็นตัวกลางที่เชื่อมระหว่างตัวไวรัสกับผิวเซลล์ที่มีตัวรับ ACE2 receptor อยู่ซึ่งพบได้ที่เซลล์ของถุงลมปอดของคนเรา
- ตัวเชื้อมีส่วนของ Membrane glycoprotein(M) และ Envelope นี้จะช่วยให้ไวรัสยึดเกาะกับเซลล์ของโฮสต์ได้
แล้วเชื้อมีผลต่อร่างกายมนุษย์อย่างไร
หลายงานวิจัย และทั่วโลกต่างบอกเป็นเสียงเดียวกันว่า เชื้อมันมีผลต่อระบบทางเดินหายใจ โดยเฉพาะปอด ในรายที่ติดเชื้อรุนแรงปอดจะอักเสบรุนแรง เชื้อจะไปทำลายเนื้อเยื่อปอด ทำให้การหายใจติดขัด ต้องใส่ทิวบ์และเครื่องช่วยหายใจ
เชื้อติดต่อจากคนสู่คนผ่านทางละอองฝอยจากการไอ จาม และ สารคัดหลั่งต่างๆในระบบทางเดินหายใจ ดังนั้นจึงเก็บตัวอย่างสิ่งส่งตรวจเป็น Nasopharyngeal swab และ Throat swab
ด้วยความที่เชื้อมีขนาดเล็ก มันสามารถฟุ้งกระจายไปในอากาศได้ เขาจึงรณรงค์ให้ทุกคนสวมหน้ากากอนามัย ล้างมือบ่อยๆ รักษาระยะห่างทางสังคม หลีกเลี่ยงการไปในที่แออัดเพื่อป้องกันตัวเอง
ในเรื่องของตรวจหาตัวเชื้อ
ถ้าเป็น RNA-virus จะต้องตรวจหาเชื้อด้วย
วิธี RT-PCR(Reverse transcription polymerase chain reaction)
เอ…มันต่างจากPCR ปกติอย่างไง🤔
ต้องท้าวความอย่างนี้ก่อน
การทำ PCR คือการเพิ่มจำนวนสารพันธุกรรม PCR ปกติจะเพิ่มจำนวน DNA จาก DNA (มี DNAเป็นต้นแบบ) จาก DNA ที่น้อยๆให้เพิ่มขึ้นอย่างมหาศาลจากการสกัด DNA จากตัวอย่างสิ่งส่งตรวจ
ส่วน RT-PCR จะต่างกับ PCR ปกติตรง สกัดจากสิ่งส่งตรวจแล้วได้ RNA และใช้ RNA เป็นต้นแบบในการเพิ่มจำนวน DNA จะต้องใส่เอนไซม์ Reverse transcriptase ซึ่งจะเปลี่ยน RNA ให้เป็น cDNA(complementary DNA) ก่อนหลังจากนั้นจึงเข้าสู่กระบวนการ PCR ต่อไป
ในการตรวจหาตัวเชื้อโควิด-19 โดยวิธี RT-PCR เป็นวิธีที่ให้ผลชัดเจนและถือเป็นการตรวจยืนยันการติดเชื้อโควิด-19 ที่ใช้อยู่ในปัจจุบัน โดยทำการเก็บตัวอย่าง Nasopharyngeal swab และ Throat swab ด้วยเพื่อเพิ่มโอกาสการพบเชื้อ เมื่อเก็บตัวอย่างเรียบร้อย จึงทำการสกัดเชื้อจากตัวอย่างดังกล่าวแล้วเพิ่มจำนวนเชื้อด้วย RT-PCR เพื่อทำการ detect เชื้อ สำคัญที่สุดคือการออกแบบ primer ที่สอดคล้องกับส่วนประกอบของเชื้อ
ขอขอบคุณภาพจาก https://www.globalbiotechinsights.com/articles/20247/the-worldwide-test-for-covid-19
ข้อดีของการตรวจด้วยวิธี RT-PCR สามารถตรวจเจอเชื้อได้ตั้งแต่ยังไม่มีอาการ บางครั้งเราอาจพบว่า คนที่ติดเชื้อโควิด-19ไม่แสดงอาการ แต่มีเชื้ออยู่ในร่างกายและสามารถแพร่เชื้อให้แก่คนที่ภูมิต้านทานตำ่ได้ ดังนั้น หากรู้ว่าตนเองมีความเสี่ยง เข้าไปในพื้นที่เสี่ยงของการระบาดของโรค ควรไปตรวจและกักตัวเองเพื่อลดอัตราการแพร่ระบาด
เมื่อเปรียบเทียบกับวิธีการตรวจโดยวิธี Rapid test ที่เป็นชุดตรวจแบบ Strip หน้าตาจะคล้ายๆที่ตรวจครรภ์ ซึ่งมีทั้งแบบตรวจหาแอนติเจนของเชื้อ และแอนติบอดีต่อเชื้อในเลือด แต่ที่นิยมตรวจกันคือ COVID-19 IgM & IgG แอนติบอดี ซึ่งเป็นชุดตรวจที่เป็นการตรวจคัดกรองเบื้องต้นเท่านั้น เพียงแค่หยดเลือดลงไปทดสอบ ข้อดีคืออ่านผลง่าย สะดวก รวดเร็ว แต่ข้อเสียคือ ใช้ตรวจยืนยันการติดเชื้อไม่ได้ ถ้าผลของ Rapid test เป็น negative ก็ไม่ได้หมายความว่าคนไข้ไม่ได้ติดเชื้อ บางรายอาจเป็นเพราะพึ่งได้รับเชื้อ ร่างกายยังไม่สร้างภูมิคุ้มกันจึงตรวจไม่พบ แต่ถ้าผลขึ้น positive แสดงว่าสร้างภูมิแล้วจะต้องพิจารณาต่อว่าเป็นชนิด IgM หรือ IgG ถ้า IgM ก็บ่งบอกว่าพึ่งติดเชื้อแล้วสร้างภูมิเป็นการติดเชื้อเฉียบพลัน ส่วน IgG positive ก็บ่งบอกว่าติดเชื้อมานานแล้ว หายแล้ว การตรวจหาแอนติบอดีมีข้อเสียคือ ถ้ารับเชื้อมาแล้วร่างกายยังไม่สร้างภูมิ จะตรวจไม่พบแอนติบอดี ดังนั้น การตรวจหาแอนติบอดีต้องได้รับเชื้อมาแล้วประมาณ 2 week ประมาณ 14 วัน หรือรับเชื้อมาเกิน 10 วันขึ้นไปเริ่มแสดงอาการ แล้วถึงจะตรวจพบแอนติบอดีได้ในกรณีได้รับเชื้อมาแล้วสร้างภูมิ
ขอขอบคุณภาพจาก https://primahometest.com/en/covid-19_serological_test
ตัวอย่างชุดตรวจแบบ Rapid test
ขอขอบคุณภาพจาก https://reallaboratory.com/product/all-test-covid19-rapid-test/
ข้อควรรู้เกี่ยวกับชุดตรวจคัดกรองแบบ Rapid test โดยกระทรวงสาธารณสุข
ขอบคุณภาพจาก https://www.moph.go.th/index.php/news/read/1719
ข้อสำคัญ คือ ชุดตรวจแบบ Rapid test ห้ามซื้อมาตรวจเองนะ เพราะจะต้องทำโดยบุคลากรทางการแพทย์ ต้องอาศัยผู้มีความรู้และสามารถให้คำแนะนำในการแปลผลได้และจะต้องทำโดยผู้ที่มีความรู้ในชุดตรวจเป็นอย่างดี
คำแนะนำ เรื่องแนวทางปฏิบัติตัวหากตนเองและคนใกล้ชิดเสี่ยงติดโควิด
1.หากพบว่าตนเอง หรือคนใกล้ชิด ที่คลุกคลีกับเรามีความเสี่ยง แนะนำให้ไปตรวจโดยไปตรวจกับทาง รพ.รัฐบาล ใช้สิทธิบัตรทองได้น้า หรือเอกชนใกล้บ้านท่าน หากใครใช้สิทธิประกันสังคมก็จะตรวจฟรีในครั้งแรก ส่วนใครที่มีความเสี่ยงสูง สัมผัสหรือเข้าไปในพื้นที่เสี่ยงสามารถแจ้งประวัติให้กับทาง รพ.ใกล้บ้านท่านแล้วขอตรวจโควิดฟรีได้ แต่จะต้องเข้าข่ายว่าไปข้องแวะกับกลุ่มเสี่ยงหรือมีอาการนะ
สำหรับใครที่ต้องการขอผล จะมีค่าใช้จ่ายในส่วนนี้ด้วย
ขอขอบคุณภาพจาก https://www.thaigov.go.th/news/contents/details/27533
2.หากมีความเสี่ยง ควรกักตัวอย่างน้อย 14 วัน เพื่อสังเกตอาการ การสังเกตอาการเบื้องต้น มีไข้สูง ลิ้นไม่รับรส จมูกไม่ได้กลิ่น ไอแห้ง ปวดเหมื่อยกล้ามเนื้อ ในบางรายมีอาการท้องเสียร่วมด้วย
3.งดเดินทางเข้าไปในพื้นที่เสี่ยง โดยเฉพาะจังหวัดที่ควบคุมสูงสุด ในพื้นที่สีแดง เพราะการระบาดถือว่าอัตราค่อนข้างสูง โอกาสที่เราจะนำเชื้อจากจังหวัดหนึ่งไปแพร่อีกจังหวัดจึงไม่ใช่เรื่องแปลก
4.ทำใจให้สบาย อย่าวิตกกังวลมากไป เอ…ตรูติดยังว่ะ
5.ดูแลรักษาสุขภาพตัวเองให้แข็งแรงอยู่เสมอ นอนพักผ่อนให้เพียงพอและเสริมสร้างภูมิต้านทานให้กับร่างกาย สำหรับคนที่มีโรคประจำตัว เช่น โรคเบาหวาน ความดัน โรคอ้วน โรคไต โรคที่มีภูมิคุ้มกันต่ำ ร่วมถึงผู้สูงวัยทั้งหลาย จงระมัดระวังตัวให้มากๆ เพราะโอกาสติดเชื้อง่ายกว่าคนปกติหลายเท่า
6.รับประทานอาหารที่ปรุงสุก สะอาด “ กินร้อน ช้อนกลาง ล้างมือ” ก็ยังใช้ได้อยู่
สุดท้ายนี้ อยากให้ทุกคนเข้มแข็ง และมีสุขภาพที่ดี ห่างไกลจากโควิด และผ่านพ้นวิกฤติการระบาดระลอกสองไปได้ด้วยกัน สู้ๆ :)
อ้างอิงข้อมูลจาก
@Super lab man_ยอดมนุษย์แลป🔬
06/01/2564
- 3
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
