30 ม.ค. 2021 เวลา 05:28 • ศิลปะ & ออกแบบ
สถาปัตยกรรมธรรมดาที่ไม่ธรรมดา
หมายเลข 1
ความเรียบง่าย ที่ไม่ได้ออกแบบกันง่ายๆ
อาคารมูลนิธิเล็ก-ประไพ วิริยะพันธุ์
(อาคารสำนักพิมพ์เมืองโบราณเดิม)
ถนนพระสุเมรุ  เชิงสะพานเฉลิมวันชาติ
ยังไม่ทราบผู้ออกแบบและปีออกแบบก่อสร้าง
อาคารมูลนิธิเล็ก-ประไพ วิริยะพันธ์  อาคาร
เกลี้ยงๆที่เปี่ยมไปด้วยชั้นเชิงการออกแบบอันแยบยล​
เมื่อมองผ่านๆอาจเห็นรูปทรงของอาคารนี้เป็นเพียงกล่องสี่เหลี่ยมทื่อๆ รูปด้านหน้าเป็นด้าน
เดียวของอาคารนี้ที่ไม่ได้เป็นผนังทึบตัน​ แต่เพียงเท่านี้ก็แสดงให้เห็นถึงฝีไม้ลายมือและ
ชั้นเชิงอย่างผู้ที่เข้าถึงแก่นแท้ของการออกแบบระดับจอมยุทธ์ผู้มีกระบี่อยู่ที่ใจ ซึ่งไม่ว่าจะเป็น
กิ่งไม้ ใบหญ้า ดิน ทราย เมื่ออยู่ในมือเขาก็คงเป็นอาวุธชั้นเยี่ยมได้
ตามภาพแสดงกลวิธีการออกแบบ  รูปด้านหน้าของอาคารนี้ถูกแบ่งเป็นสองส่วนคือ ส่วน B และ C  องค์ประกอบของแต่ละส่วนถูกจัดวางไว้แตกต่างกัน  สะท้อนให้เห็นประโยชน์ใช้สอยอย่างซื่อๆตรงไปตรงมา
น่าสังเกตว่าแม้องค์ประกอบของส่วน B จะมีความสมบูรณ์และขนาดใหญ่กว่า  แต่ก็คงดูนิ่งเฉยธรรมดาเกินไป  ถ้าไม่มีส่วน C มาสร้างความต่าง (Contrast) เทียบเคียงขับเน้นให้ส่วน B ปรากฏเป็นส่วนหลักที่โดดเด่นกว่า
ส่วน C คงถูกกำหนดไว้อย่างจงใจให้เป็นส่วนเสริม  เห็นได้จากส่วน D คือบริเวณรอยต่อระหว่างส่วนทั้งสอง​ ซึ่งระนาบของส่วน C ถูกจัดวางให้ถอยร่นยุบเข้าไป  ส่งผลให้ทั้งสองส่วนแบ่งแยกจากกัน  และขับเน้นความสมบูรณ์ของส่วน B ให้เด่นชัดยิ่งขึ้น
ภาพแสดงระนาบถอยร่นที่รอยต่อส่วน Aและ B
แม้ส่วน B และ C จะแบ่งแยกกันชัด  แต่ก็ไม่ตัดขาดจากกัน  ตรงกันข้ามส่วนทั้งสองนี้ดูเหมือนเป็นสองด้านของเหรียญเดียวกัน​ ดังจะเห็นได้จาก
- การจัดจังหวะของส่วนทึบและส่วนเว้นว่าง (Solid-Void) ที่ล้อรับสลับกันเป็นส่วนเด่นและส่วนรอง (Positive-Negative) ทำให้ดูเพลินตา หลากหลายไม่ซำ้เดิม
- การจัดวางรูปร่าง สัดส่วน และแนวของส่วน
เว้นว่างและช่องเปิด (Opening) ที่ส่งต่อถึงกัน  องค์ประกอบทั้งหมดจึงผสานเข้าด้วยกันได้อย่างกลมกลืน
ความทื่อและความซื่อที่ปรากฏในอาคารมูลนิธิเล็ก-ประไพ วิริยะพันธุ์​ ไม่ได้เกิดขึ้นจากความบังเอิญ  แต่เกิดจากความจงใจให้เป็นแบบแผน (Order) ในการออกแบบ ซึ่งส่งผลให้เกิดความเรียบง่ายที่มีเสน่ห์ชวนมอง
โฆษณา