ในโลกนี้มีแต่ธาตุ ความจริงอันสูงสุดจะเปิดขึ้นเมื่อเกิดการพิจารณาอย่างหนัก
ข้อมูลนับจากนี้ จงท่องให้คล่องปาก จำให้ขึ้นใจ
( เพราะขณะที่เราพิมพ์ข้อความข้อมูลเหล่านี้ออกมาจากความจำของเราและบางส่วนคือความเข้าใจของเรา )
คำว่า "ชีวิต" ในความหมายของทางโลกตามหลักวิทยาศาสตร์หมายถึง การเจริญ เติบโต การกินอาหารได้ การสืบพันธ์ุได้ การเคลื่อนไหวได้ เราเรียกว่า ระบบชีวิต ตามหลักวิทยาศาสตร์
ในทางธรรม ตามหลักของพระพุทธศาสนา พระพุทธเจ้าหมายถึง
"การ เป็น อยู่ ของ กาย และ จิต"
เราเรียกว่าระบบของชีวิตหรือ ขันธ์ทั้ง 5 ได้แก่ รูป เวทนา สัญญา สังขาร และวิญญาณ
ชีวิตของเราแยกออกเป็น 2 ส่วนคือ รูปธรรม กับ นามธรรม
รูปธรรม คือ สิ่งที่สามารถจับต้องได้
นามธรรม คือ สิ่งที่ไม่สามารถจับต้องได้แต่รับรู้ได้ด้วยใจ
ทั้ง 2 ส่วนนี้ล้วนแล้วแต่เป็นธรรมชาติโดยทั้งสิ้น
พระพุทธเจ้า ให้เราศึกษาระบบ ของชีวิต จากหยาบ ไปหาละเอียด จากง่ายไปหายาก
ดังนั้นเราต้องศึกษาในส่วนของรูป หรือ รูปขันธ์ก่อน เพราะเป็นสิ่งที่สามารถจับต้องได้และสัมผัสได้ง่ายและสามารถเห็นชัดที่สุดก่อน
รูปขันธ์ ลักษณะหรือคุณสมบัติของรูปขันธ์ คือ
1. มีการแปรปรวน เปลี่ยนแปลง แตกดับได้
1.1 มีการแปรปรวน เช่น เดี๋ยวร้อน เดี๋ยวหนาว เดี๋ยวหิว เดี๋ยวอิ่ม หรืออาการ เจ็บ ปวด เมื่อย คัน ต่างๆเหล่านี้ เป็นการไม่คงทนและแปรปรวน อยู่ตลอดเวลา
1.2 มีการเปลี่ยนแปลง คือ รูปมีวิวัฒนาการได้ด้วยตัวเอง รูปมีความเสื่อมตลอดเวลา
เช่น ร่างกาย จากเด็ก เป็น หนุ่ม ผู้ใหญ่ วัยกลางคน แก่ชรา
เส้นผม จากผมสีดำเป็นผมสีขาว
สายตา จากสายตาดี เป็น เริ่มฝ้าฟาง
หู จากได้ยินเสียง เป็น เริ่มรับ.
ฟังได้น้อยลง
นี่คือลักษณะการเปลี่ยนแปลง ให้ลองไปสังเกตุตัวเองดู
1.3 มีการแตกดับได้ คือ เป็นส่วนของการแตกของธาตุ หรือ เรียกได้ว่า แตกดับได้ด้วย "ความไม่สมดุลของธาตุ" เช่น ถูกรถชน ไฟไหม้ ตกน้ำตาย เป็นต้น
2. มีความกระจัดการจายของธาตุ ได้แก่ ธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุไฟ ธาตุลม ในร่าง กาย จะมีธาตุเหล่านี้อยู่ในทุกๆส่วนของร่างกายทุกอณู กระจายอยู่ด้านในของเนื้อตัวชีวิต
3. กายกับจิตแยกจากกันได้ ให้เราสังเกตุตัวเองดูว่า เมื่อทำงานท่าเดียวนานๆกายเจ็บแต่จิตไม่ได้เจ็บไปด้วย หรือบางที ปวดฉี่แต่ใจยังสนุกกับการทำบางอย่างอยู่ก็ยังไม่พากายไป หรือบางที กดสิวเจ็บแต่ใจคือมีความยินดี
นี่คือส่วนของกายที่แยกกับจิต ถ้าจะเอาให้ชัดขึ้นอีก ให้ดูคนที่ด่าเราว่าเรา กายก็ไม่ได้เจ็บ แต่ว่าเราเจ็บที่ใจแทน นี่ก็เป็นส่วนที่สามารถบอกได้ว่า กาย กับ จิต นั้นแยกจากกันได้ ซึ่งเป็นข้อหนึ่งในคุณสมบัติของรูปขันธ์
4. มีวิญญาณเป็นเหตุให้เกิด เพราะมีวิญญาณครองรูปนี้ จึงทำให้รูปนี้ไม่ดับ
คำว่าดับในที่นี้คือตาย
เมื่อวิญญาณไปอยู่ที่ส่วนไหนของรูป หรือของระบบประสาท ก็จะทำให้เรารู้ต่อการสัมผัสในส่วนนั้นๆที่มีระบบประสาทซึ่งระบบประสาทก็มี 5 ส่วนแยกตามการทำหน้าที่ที่แตกต่างกันคือ
ระบบประสาท ตา ทำหน้าที่ มองเห็นรูป
ระบบประสาท หู ทำหน้าที่ ได้ยินเสียง
ระบบประสาท จมูก ทำหน้าที่ รับกลิ่น
ระบบประสาท ลิ้น ทำหน้าที่ รับรสชาด
ระบบประสาท กาย ทำหน้าที่ รับสัมผัสทางกาย
หากว่าวิญญาณไม่ทำหน้าที่ตามระบบประสาทบางส่วนก็ยังทำให้เรามีชีวิตอยู่ได้ เช่น
หากไม่ทำงานที่ระบบประสาทตา ก็จะเป็น คนตาบอด หรือ ไม่ทำงานที่ระบบประสาทหูก็จะเป็นคน หูหนวก แต่ก็ยังมีชีวิตอยู่ได้ คือยังไม่ตาย
และทั้งหมดนี้คือ ลักษณะของรูปขันธ์ ซึ่งคือรูปที่มีวิญญาณครองนั่นเอง
ในรูปขันธ์จะมีส่วนประกอบที่มาจากธาตุอยู่ เราจะมาทำความเข้าใจเบื้องต้นใน เรื่องของธาตุกันก่อนโดยคร่าวๆ
ธาตุ หรือ ธา-ตุ หมายถึง สิ่งที่ทรงอยู่ หรือ มีอยู่
ซึ่งในโลกนี้จะมีธาตุหลักๆอยู่ 6 ธาตุ คือ
ธาตุดิน เป็น ธาตุฝ่ายรูป
ธาตุน้ำ เป็น ธาตุฝ่ายรูป
ธาตุไฟ เป็น ธาตุฝ่ายรูป
ธาตุลม เป็น ธาตุฝ่ายรูป
อากาศธาตุ เป็น ธาตุฝ่ายรูป
วิญญาณธาตุ เป็น ธาตุฝ่ายนาม
และธาตุที่ไม่ปนเปกับสิ่งทั้งปวง คือ นิพพานธาตุ อาจจะเป็นธาตุที่7 ซึ่งต้องแยกเอาไว้เป็นเอกเทศน์ และในที่นี้จะไม่อธิบายถึงนิพพานธาตุ เพราะเกินฐานที่จะกล่าวถึง
การศึกษาเรื่องธาตุเราจะดูธาตุ ดิน น้ำ ไฟ ลม เป็นองค์ประกอบหลัก โปรดติดตามในกาลต่อไปเพราะต่อไปนี้จะเป็นส่วนสำคัญที่เราชาวพุทธต้องรู้....................
รูปร่างกาย
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
