"ใบหูกวาง" ใบไม้วิเศษของปลาสวยงาม
ใบหูกวาง ใบไม้ที่หลาย ๆ ท่านอาจจะเคยได้ยินได้ฟังกันมานาน เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นที่ชาวบ้านคิดค้นขึ้นมา เอาใบหูกวางไปแช่ในโหลปลากัด ทำให้ปลามีสุขภาพที่ดี สีสวย และว่ากันว่าช่วยให้ปลากัดกัดเก่งขึ้น นอกจากปลากัดแล้วใบหูกวางยังมีประโยชน์อีกมากมายกับปลาและสัตว์น้ำอื่น ๆ อีกด้วย
ปลากัดที่แช่น้ำใบหูกวาง
ก่อนอื่นเรามาทำความรู้จักกับต้นหูกวางกันก่อน ต้นหูกวาง (Tropical Almond หรือ Indian Almond) เป็นไม้ผลัดใบขนาดกลาง มีใบขนาดใหญ่ เมื่อถึงเวลาเริ่มผลัดใบในช่วงเดือนมีนาคมถึงพฤษภาคมใบจะเปลี่ยนเป็นสีแดงทั้งต้นและร่วงหมดทั้งต้น มีลำต้นสูงถึง 15-20 เมตร มีระบบรากที่แข็งแรง สามารถทนต่อน้ำท่วมได้ และมักพบได้ทั่วไปในแถบทวีปเอเชีย แอฟริกา และออสเตรเลีย โดยในธรรมชาติต้นหูกวางมักพบได้ใกล้ ๆ แหล่งน้ำ และเมื่อใบหูกวางร่วงลงในน้ำ แหล่งน้ำในบริเวณนั้นจะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาล และพบว่าในแหล่งน้ำเหล่านั้นมีคุณภาพน้ำที่ดี มีปลาชุกชุม เหมาะสมกับการดำรงชีวิตของสิ่งมีชีวิตในน้ำ ผู้คนในสมัยก่อนอาจสังเกตเห็นประโยชน์จากใบหูกวางจึงนำใบหูกวางมาประยุกต์และใช้ประโยชน์กลับการเลี้ยงปลาสวยงามต่อมา
ผลและใบต้นหูกวาง Photo by Bishnu sarangi from pixbay.com
ใบหูกวางที่เปลี่ยนสีและแห้งแล้วจะผลิตสารหลายชนิดประกอบไปด้วย สารรูติน ไอโซเคอร์ซิตริน ทองแดง สังกะสี และที่มีมากที่สุด และเป็นประโยชน์ที่สุดกับปลาและสิ่งมีชีวิตในน้ำคือ “สารแทนนิน” หรือกรดแทนนิค (Tannin, Tannic acid) สารแทนนินเป็นสารให้ความฝาดและขม เป็นสารที่ก่อให้เกิดสีน้ำตาล นอกจากในใบหูกวางแล้วยังสามารถพบสารแทนนินได้ใน ใบชา ใบฝรั่ง ใบพลู เป็นต้น ด้วยสาเหตุนี้เมื่อเราแช่ใบหูกวางลงในน้ำจึงทำให้น้ำเปลี่ยนสีเป็นสีเหลืองไปถึงสีน้ำตาลเข้ม
*ใบหูกวางที่เป็นสีแดงจะมีปริมาณสารแทนนินที่มากกว่าใบสีเหลือง*
เอาหล่ะ รู้จักสารแทนนินกันแล้ว ต่อมาเรามาดูประโยชน์ของสารแทนนินที่อยู่ในใบหูกวางต่อปลาสวยงามของเรากันเถอะ
1.ช่วยปรับคุณภาพน้ำ และลดปริมาณของเสียในน้ำ เนื่องจากสารแทนนินมีความสามารถในการปรับลดค่า pH ในน้ำลดลง ให้อยู่ในปริมาณที่เหมาะสมกับปลาและสิ่งมีชีวิตน้ำจืด ปรับสีน้ำให้มีสีน้ำตาลเสมือนแหล่งน้ำในธรรมชาติช่วยลดความเครียดของปลาได้ในระดับหนึ่ง
แทนนินยังสามารถช่วยลด “แอมโมเนีย” ที่เกิดจากการเน่าเสียของของเสียในน้ำได้ ซึ่งแอมโมเนียเป็นเป็นตัวการที่ให้น้ำเน่าเสีย และเป็นอันตรายกับปลาและสิ่งมีชีวิตในน้ำ อีกทั้งระดับค่าแอมโมเนียมีแนวโน้มที่จะสูงขึ้นเมื่อยู่ในน้ำที่มี่ค่า pH ที่สูง
อย่างไรก็ตามค่า pH ที่ต่ำลงอาจจะไม่เหมาะกับปลาทุกชนิด ปลาบางชนิดไม่สามารถดำรงชีวิตอยู่ได้ในแหล่งน้ำที่มีค่า pH ที่ต่ำ แต่ปลาน้ำจืดเขตร้อนส่วนใหญ่ยินดีที่จะให้ใส่ใบหูกวางลงไปในตู้ได้เลย
2.ยาสารพัดประโยชน์ สารแทนนินที่อยู่ในใบหูกวางนอกจากจะช่วยปรับสภาพน้ำแล้ว ยังมีคุณสมบัติในการยับยั้งเชื้อรา แบคทีเรียที่เป็นสาเหตุของอาการป่วยจากโรคต่าง ๆ อีกทั้งมีฤทธิ์ต่อต้านสารอนุมูลอิสระที่เป็นสาเหตุของการอักสบ ช่วยในการสมานแผลภายนอก เร่งการงอกของครีบปลาได้ และอาจจะช่วยเพิ่มภูมิคุ้มกันให้กับปลาได้อีกด้วย ด้วยประโชน์อันมากมายของใบหูกวางจึงไม่แปลกใจเลยเมื่อปลาป่วยเหล่าคนเลี้ยงปลามักจะนึกถึงใบหูกวางเป็นอันดับต้น ๆ และเมื่อใช้รักษาควบคู่กับเกลือแกงจะสามารถเพิ่มประสิทธิภาพในการรักษาให้ดียิ่งขึ้นได้ นอกจากรักษาแล้วยังสามารถใช้ใบหูกวางในการกักโรคปลาก่อนนำลงตู้ของเราได้อีกทางหนึ่ง
ใบหูกวางรังษาอาการหางขาด และแผลภายนอกของปลาทอง
3.ช่วยกระตุ้นให้พ่อแม่ปลาอยากวางไข่ การที่พ่อแม่ปลาจะวางไข่ในแหล่งน้ำต่าง ๆ พ่อแม่ปลาจะต้องมั่นใจว่าลูก ๆ ของมันจะสามารถดำรงชีวิตต่อได้หลังออกจากไข่ไป ดังนั้นน้ำที่มีคุณภาพสูง มีค่า pH ที่เหมาะสม ปลอดภัยจากเชื้อราและแบคทีเรีย สีน้ำตาลของน้ำที่เสมือนอยู่ในแหล่งน้ำธรรมชาติ อีกทั้งยังมีใบหูกวางที่เป็นสถานที่หลบซ่อนชั้นดีให้กับไข่และลูกปลา ทั้งหมดนี้ใบหูกวางรังสรรค์ให้หมดแล้ว จึงไม่แปลกที่พ่อแม่ปลาจะเลือกวางไข่ในแหล่งน้ำที่มีใบหูกวางอยู่ และใบหูกวางยังช่วยเพิ่มอัตราการรอดของลูกปลาให้สูงขึ้นอีกด้วย
*ช่วงเวลาวางไข่ของพ่อแม่ปลาในบางชนิดอาจต้องการแหล่งน้ำที่มีความเฉพาะมาก เช่น มีค่า pH ที่ต่ำ มีน้ำไหลเอื่อย เป็นต้น*
4.เป็นอาหารกุ้งชั้นยอด กุ้งสวยงาม ทั้งกุ้งแคระ กุ้งเครฟิช หรือกุ้งประเภทอื่น ๆ ต่างกินสิ่งมีชีวิตตัวเล็ก ๆ ตะไคร่น้ำ พืชน้ำ เศษสากต่าง ๆ เป็นอาหาร และแน่นอนใบหูกวางเป็นอาหารชั้นดีเยี่ยมที่อุดมไปด้วยสารอาหาร อีกทั้งใบหูกวางยังลดความเครียดในตัวกุ้งให้ลดลง สร้างสุขภาพที่ดีกับตัวกุ้ง และยังช่วยกระตุ้นการสืบพันธุ์ และอัตรารอดของลูกกุ้งอีกด้วย
วิธีการใช้ใบหูกวางสามารถทำได้ง่าย ๆ แค่นำใบหูกวางมาทำความสะอาด แล้วนำมาแช่ทิ้งไว้ในภาชนะเลี้ยงปลาของเราได้เลย หรือบางท่านอาจจะนำใบหูกวางมาต้มทำน้ำหมัก หรือ น้ำชาใบหูกวาง แล้วเก็บน้ำหมักไว้เติมลงในภาชนะเลี้ยงได้เมื่อต้องการ จากนั้นน้ำในภาชนะเลี้ยวจะค่อย ๆ เริ่มเปลี่ยนเป็นสีเหลืองถึงสีน้ำตาล (สีเข้มหรืออ่อนขึ้นอยู่กับปริมาณใบที่ใส่ลงไป)
วิธีเลือกใบหูกวางแนะนำว่าให้เลือกใบที่แก่ สีแดงถึงสีน้ำตาลเข้ม เพราะยิ่งสีเข้มยิ่งมีสารแทนนินอยู่ในใบมากเท่านั้น ดังนั้นยิ่งเข้มยิ่งดี
*ใบหูกวางที่ยังไม่แห้งสนิทเมื่อเอามาแช่ในน้ำอาจจะยังคงมียางของมันหลงเหลืออยู่ในใบและทำให้น้ำขุ่นได้ ไม่มีผลเสียอย่างไร เพียงแค่ดูไม่สวยงามเท่านั้น*
ไม่น่าเชื่อว่าภูมิปัญญาชาวบ้านที่นำใบหูกวางมาแช่ในโหลปลากัดจะมีประโยชน์เป็นอย่างมาก และยังสามารถนำมาใช้ได้จริงกับปลาอื่น ๆ อีกด้วย หากนักเลี้ยงปลาท่านไหนเบื่อตู้น้ำใส ๆ แล้ว ลองหันมาดูตู้น้ำดำจากใบหูกวางดูสิ เป็นอีกหนึ่งตัวเลือกที่ดีเลย และยังแถมสารแทนนินที่มาคอยปกป้องปลาของท่านให้ปลอดภัยจากโรคอีกด้วย
การที่น้ำเปลี่ยนเป็นสีเป็นสีน้ำตาลในธรรมชาติอาจจะไม่ได้แปลว่าน้ำตรงนั้นเน่าเสียเสมอไป กลับกันเสียอีกอาจจะเกิดจากเจ้าใบหูกวางที่เปรียบเสมือนเครื่องมือบำบัดน้ำให้เป็นที่อยู่อาศัยอันแสนวิเศษของเหล่าปลาและสิ่งมีชีวิตในน้ำจืดได้อย่างดีเยี่ยม
Written by TAN A-ROUND
อ้างอิง
ประสบการณ์ส่วนตัวในการเลี้ยงปลา
- 15
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
