12 ก.พ. 2021 เวลา 15:42 • การศึกษา
การจัดการศพในอิสลาม
บรรจง บินกาซัน
คัมภีร์กุรอานเล่าเรื่องราวการสร้างมนุษย์คนแรกไว้ว่าเมื่อพระเจ้าสร้างอาดัมขึ้นมา พระองค์ได้สอนความรู้ต่างๆให้อาดัมเพื่อที่เขาและลูกหลานของเขาจะมาทำหน้าที่เป็นตัวแทนของพระองค์บนโลกใบนี้
เมื่ออาดัมถูกส่งมายังโลกใบนี้และมีลูกหลายคน กอบีล(อาเบล)ลูกชายคนหนึ่งของอาดัมได้ฆ่าฮาบีล(อาเบล)น้องชายของตนเองเพราะความอิจฉาริษยา หลังจากฆ่าแล้ว กอบีลไม่รู้ว่าจะจัดการกับศพน้องของตัวเองอย่างไร พระเจ้าจึงให้อีกาสองตัวมาจิกตีกันจนตัวหนึ่งตาย ตัวที่ชนะใช้เท้าเขี่ยดินเป็นหลุมและเขี่ยอีกาที่ตายแล้วลงหลุมแล้วเขี่ยดินกลบ กอบีลจึงจัดการฝังศพน้องของตัวเองตามแบบอีกา
นี่คือการฆาตกรรมครั้งแรกบนโลกมนุษย์ และเป็นครั้งแรกที่มนุษย์จัดการกับศพด้วยการฝังโดยไม่มีพิธีใดๆ เพราะในตอนนั้น พิธีกรรมทางศาสนายังไม่ได้ถูกประทานมา
เรื่องเล่าตรงนี้บอกให้รู้ว่าแม้มนุษย์ได้รับสติปัญญา แต่มนุษย์ยังต้องเรียนรู้วิธีจัดการชีวิตอีกมาก
หลุมฝังศพของอับราฮัมและนบีคนอื่นๆที่เป็นลูกหลานของอับราฮัมในเมืองต่างๆยืนยันว่าศาสนาที่เชื่อในพระเจ้าจัดการศพโดยการฝัง ชาวยิว ชาวคริสเตียนและชาวมุสลิมจึงปฏิบัติสืบต่อมาจนทุกวันนี้
คำสอนของอิสลามกล่าวว่ามนุษย์ถูกสร้างมาจากดิน ดังนั้น เมื่อมนุษย์ตาย มนุษย์ต้องกลับไปสู่ดิน ระหว่างการฝังศพ ผู้ทำพิธีฝังศพจะอ่านถ้อยคำที่มีความหมายว่า “จากดินเรา(พระเจ้า)สร้างเจ้ามา และเราให้เจ้ากลับเข้าไปในดินและเราจะนำเจ้าออกมาจากดินสู่อีกโลกหนึ่ง” เพื่อเป็นการเตือนผู้ที่มาร่วมพิธีฝังศพ
คำสอนของทุกศาสนาสอนให้มนุษย์ยอมรับความตายว่าเป็นความจริงเพื่อจะได้ไม่เป็นทุกข์ เพราะชีวิตและความตายอยู่ในอำนาจของพระเจ้า ไม่มีใครขวางได้ ดังนั้น เมื่อได้ยินข่าวการตาย อิสลามจึงสอนให้มุสลิมกล่าวถ้อยคำภาษาอาหรับที่มีความหมายว่า “แท้จริง เราเป็นของพระเจ้า และยังพระองค์ที่เราจะกลับไป”
ศพแม้จะไม่มีชีวิต แต่อิสลามถือว่าศพมีความอาย ดังนั้น การอาบน้ำศพต้องทำอย่างมิดชิด ผู้ชายอาบน้ำให้ศพผู้ชายและผู้หญิงอาบน้ำให้ศพผู้หญิง ศพจะถูกรีดท้องเบาๆเพื่อให้อุจจาระหรือปัสสาวะที่คั่งค้างออกมา หลังจากนั้น ศพจะถูกอาบน้ำถูสบู่ทั่วทั้งร่างตั้งแต่ศีรษะจรดเท้าโดยมีผ้าคลุมศพอย่างมิดชิดตั้งแต่คอจนถึงตาตุ่มสำหรับศพผู้หญิง ส่วนศพผู้ชายปิดตั้งแต่สะดือลงไป การอาบน้ำศพจบด้วยการใช้น้ำผสมพิมเสนหรือการบูรราดอีกทีหนึ่ง คนอาบน้ำศพถูกห้ามมิให้นำสิ่งที่ไม่ดีของศพออกมาพูดให้คนอื่นฟัง
เสร็จจากการอาบน้ำแล้ว ศพจะถูกนำมาวางไว้บนผ้าขาวที่โรยด้วยการบูรหรือพิมเสนเพื่อกลบกลิ่นศพ ศพผู้ชายจะถูกห่อด้วยผ้าขาวสามผืน ส่วนศพผู้หญิงจะถูกห่อด้วยผ้าขาวห้าผืน
หลังจากห่อศพเสร็จแล้ว ศพจะถูกนำไปใส่ไว้ในโลงที่ทำจากไม้ราคาถูกหรืออาจนำไปวางไว้บนแคร่ จะรวยขนาดไหนก็ไม่อนุญาตให้ใช้โลงศพราคาแพง
การจัดพิธีศพเป็นข้อบังคับที่อิสลามกำหนดให้เป็นหน้าที่ทางสังคม สังคมมุสลิมจึงต้องรับผิดชอบร่วมกัน หากมีการตายเกิดขึ้น เมื่อถึงเวลาทำพิธีขอพร(ละหมาด)ให้แก่ศพ ใครที่สามารถมาร่วมได้ก็จะมาร่วมโดยไม่ต้องมีการเชิญ การขอพรให้แก่ศพใช้เวลาไม่เกินห้านาที
ก่อนการละหมาดขอพรให้ศพ ทายาทของศพจะประกาศให้คนที่มาร่วมละหมาดศพยกโทษให้แก่ศพหากผู้ตายเคยล่วงเกินใครไว้ และหากผู้ตายมีภาระหนี้สินกับใคร ทายาทจะประกาศตัวเป็นผู้รับผิดชอบการชดใช้ เพราะอิสลามถือว่าหนี้สินเป็นสิทธิระหว่างมนุษย์ หากไม่ชำระหนี้ แม้จะพลีชีพเพื่อศาสนาซึ่งเป็นการตายอย่างมีเกียรติก็ยังไม่ได้เข้าสวรรค์จนกว่าเจ้าหนี้จะยกหนี้ให้
สาระสำคัญของคำขอพรให้แก่ศพก็คือการขอให้พระเจ้าอภัยโทษและประทานความเมตตาแก่ศพ เพราะสองสิ่งนี้เป็นเงื่อนไขสำคัญที่พระเจ้าจะรับใครเข้าสวรรค์
หลังจากละหมาดขอพรให้ศพแล้ว ศพจะถูกแบกไปยังสุสานเพื่อฝังในหลุมที่ขุดลึกลงไปประมาณหนึ่งเมตร ศพจะถูกวางตะแคงขวาและหันไปทางทิศเดียวกับที่มุสลิมหันไปในเวลาละหมาด นั่นคือ ก๊ะอฺบ๊ะฮฺ หลุมศพจะถูกกลบด้วยดินและห้ามสร้างอาคารถาวรไว้เหนือหลุมศพเพื่อมิให้กลายเป็นสถานที่สักการะ
พิธีกรรมจัดการศพทั้งหมดใช้เวลาภายในหนึ่งวันเพื่อไม่ให้เกิดการสิ้นเปลืองและเป็นภาระ
โฆษณา