ทำไมเราจึงรู้สึกว่าหมอดูทำนายแม่น❓ 🔮กับ Barnum effect
จิตวิทยาว่าด้วยเรื่องการดูดวง
⚠️"โปรดใช้วิจารณญาณในการอ่าน"
..
"บางช่วงเวลาคุณเป็นคนชอบเข้าสังคม แต่ลึก ๆ แล้วคุณก็รักอิสระ
.
บางครั้งคุณก็มีปัญหาเรื่องความสัมพันธ์กับคน ซึ่งมันกำลังจะคลี่คลายได้ในไม่ช้า
.
ภายนอกคุณอาจดูเป็นคนเข้มแข็ง
แต่บางอย่างกำลังทำให้คุณรู้สึกอ่อนแอได้ในบางเวลา"
...ถ้านี่คือคำทำนายชีวิตคุณ...
คุณว่ามันค่อนข้างตรงไหมครับ?
ถ้าคุณรู้สึกว่า..."มันค่อนข้างใช่"
ผมกำลังจะบอกว่า...
มันไม่ใช่คำทำนายอะไรหรอก
แต่มันคือสิ่งที่เรียกว่า..
"จิตวิทยาการดูดวง"😌☝️
..
อะไรคือจิตวิทยาการดูดวง❓
ถ้าคุณเคยดูดวง คุณอาจจะรู้สึกแปลกใจว่าทำไมหมอดูหลายคนจึงทำนาย ทายทักได้แม่นยำ ทั้งที่หมอดูก็ไม่ได้รู้จักคุณมาก่อน
เรื่องนี้ ไม่ใช่ความบังเอิญ แต่มันคือสิ่งที่ถูกเรียกว่า"จิตวิทยาการดูดวง
จิตวิทยาการดูดวงถูกเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า"เทคนิคการบรรยายคุณลักษณะให้ตรงกับคนส่วนใหญ่" ในภาษาอังกฤษจะใช้คำว่า
Barnum effect หรือ Forer effect
สาเหตุที่เทคนิคนี้ถูกเรียกว่า Barnum effect หรือ Forer effect ก็เป็นเพราะ เทคนิคนี้ถูกค้นพบโดย Phineas Taylor Barnum เจ้าของคณะละครสัตว์และนักมายากลชื่อดัง ผู้ที่สังเกตุพบว่า
"มันจะมีคำพูดบางประโยคที่เมื่อพูดออกไป มันจะตรงกับคนส่วนใหญ่แทบทั้งหมด"
โดยทฤษฎีนี้ถูกยืนยันโดยการทดลองของ Bertram R. Forer นักจิตวิทยาชาวอเมริกัน
คุณ Forer ได้ทำการทดลองโดยเขาได้เขียนคำบรรยายลักษณะนิสัยให้กับนักศึกษากลุ่มหนึ่งที่ไม่รู้จักกันมาก่อนจำนวน 39 คน
ซึ่งเมื่อนักศึกษาทั้ง 39 คนได้อ่านคำบรรยายหรือคำทำนายดังกล่าวจบแล้ว ทุกคนต่างรู้สึกตกใจมากที่คุณ Forer สามารถเขียนคำบรรยายลักษณะนิสัยของพวกเขาออกมาได้ตรงอย่างน่าเหลือเชื่อ
จากคะแนนเต็ม 5 คะแนนมีนักศึกษาถึง 40%จากจำนวน 39 คนที่ให้คะแนนความแม่นยำเต็ม 5 คะแนน
โดยเมื่อสรุปผลการทดลอง คะแนนความแม่นยำเฉลี่ยที่ได้ สูงถึง 4.26 คะแนน
หลังจากนักศึกษาทุกคนอ่านคำทำนายจบ พร้อมกล่าวชื่นชมว่าอาจารย์ Forer ทำนายได้เก่งมาก
คุณ Forer จึงให้นักศึกษาทุกคนแลกกันดูคำทำนายของแต่ละคนปรากฏว่า...
ใบคำทำนายลักษณะนิสัยของทุกคนที่ได้รับมา...."เขียนเหมือนกันหมดเลย"😳
..ใช่ครับ..😌☝️
สิ่งที่เกิดขึ้นถูกเรียกว่า..
จิตวิทยาการดูดวงหรือเทคนิคการบรรยายลักษณะให้ตรงกับคนส่วนใหญ่
คำบรรยายที่คุณForerนำมาเขียนนั้น เขาก็ลอกเอามาจากคำทำนายหนังสือดูดวงตามท้องตลาดทั่วไป แล้วเอามาเขียนใหม่สลับไป สลับมาเท่านั้นเอง
เทคนิคโดยทั่วไปของมันก็คือ..
- ต้องไม่ชัดเจนมาก
- ไม่ฟันธงทันที
- มีทั้งดีและไม่ดี
- ไม่ตรงคำแรกก็ต้องตรงคำหลัง
- คนส่วนใหญ่ ใคร ๆ ก็เคยเป็นแบบนั้น
..
โดยมีหลักการสำคัญที่จะทำให้คนรู้สึกว่าคำทำนายนั้นแม่นยำมาก ๆ ก็คือ..
1).ผู้รับคำทำนาย ต้องเชื่อว่า คำทำนายนั้นเป็นคำทำนายเฉพาะตัวเขาเท่านั้น
ข้อนี้สำคัญ เราจะสังเกตุได้ว่าการทำนายมักจะต้องทำในรูปแบบเฉพาะผู้ทำนายกับผู้รับคำทำนาย
ข้อมูลเชื่อมโยงทั้งหลายก็จำเป็นต้องเป็นของใครของมันเท่านั้น
..
2).ผู้รับคำทำนาย ต้องมีความเชื่อมั่น ศรัทธาในตัวผู้ทำนาย ข้อนี้ยิ่งมีมากเท่าไหร่ คำทำนายจะยิ่งแม่นยำสุด ๆ
ดังนั้นการสร้างโปรไฟล์ที่น่าเชื่อถือและสิ่งแวดล้อมที่ดูเข้ม ขลัง จึงมีความจำเป็น การทำนายทายทักจึงต้องมีองค์ประกอบทั้งมีผู้อ้างอิงอย่างเช่นการนำเอาคนมีชื่อเสียงมารับรองความแม่นยำ
มีการสร้างอุปกรณ์ประกอบการทำนายขึ้นมาเพื่อให้ดูว่ามันมีกระบวนวิธีการที่จะได้มาซึ่งคำทำนาย
..
3).ทำนายในสิ่งที่เป็นความต้องการพื้นฐานในจิตใจของมนุษย์ทุกคน
อ้างอิงตามหลักหลักจิตวิทยากลุ่มมนุษยนิยม ที่บอกว่าคนเรามีความต้องการหลายอย่างที่เป็นสากล ไม่แตกต่างกัน ไม่ว่าจะเป็นชนชาติไหนก็ตาม เช่นทุกคนต้องการความรัก ทุกคนต้องการเป็นอิสระ
มีเสรีภาพ ทุกคนต้องการความมั่นคงปลอดภัย ฯ
..
4).ทำนายในแง่ดีไว้ก่อน
โดยปกติจะไม่มีใครทำนายในด้านลบมากกว่าด้านบวก อาจจะมีด้านลบบ้างแต่รับรองว่า เขาจะเจาะทางแก้ไว้ให้เรียบร้อยแล้ว เพราะคนส่วนใหญ่รับไม่ได้ต่อการถูกต่อว่าถึงแม้ว่ามันจะเป็นความจริง
..
หลายคนอาจจะสงสัยว่าหมอดูทั้งหลายเขาไปเรียนวิชาหรือเทคนิคนี้กันมาหรือเปล่า เขาถึงมีความเข้าใจว่าต้องทำแบบไหน จึงจะทำนายได้แม่นยำ..
ไม่ครับ ไม่จำเป็นต้องเรียน
แค่อาศัยการฝึกฝน จนชำนาญ เพราะเรื่องนี้เป็นสิ่งที่มีติดตัวคนเราทุกคนมาอยู่แล้ว...
เราเรียกมันว่า"สัญชาตญาณนักสืบ"
เราทุกคนมีความเป็นนักสืบในตัวเสมอเมื่อเราต้องการรู้เรื่องอะไรของใครสักคนหนึ่ง ขึ้นมา..😎
..
ยกตัวอย่าง...
หากภรรยาเริ่มสงสัยว่า สามีมีกิ๊ก?
สัญชาตญาณนักสืบจะถูกปลุกขึ้นมา ภรรยาจะเริ่มหาวิธีการที่จะล้วงข้อมูลจากสามีให้ได้
โดยอาจจะเริ่มจากการสังเกตุที่เสื้อผ้า กลิ่น พฤติกรรมการใช้มือถือ
ภรรยาบางคนสังเกตุแม้กระทั่ง ปริมาณการกินอาหารที่ลดลงไปของสามี นำไปสู่ข้อสันนิษฐานว่าแอบไปกินข้าวเย็นกับกิ๊กมาหรือเปล่า?😳
..
หมอดูก็เช่นกันครับ
หมอดูก็ล้วงข้อมูลจากเราเหมือนภรรยานั่นแหละครับ เพียงแค่หมอดูเขาทำทุกวัน ทำมานาน จนชำนาญ อ่านสีหน้า ท่าทางคน จนรู้ว่าใครกำลังเป็นอะไร มากน้อยแค่ไหน?
ความจริงแล้วหมอดูเขาไม่รู้อะไรของคุณหรอก
เหตุที่เขารู้ ส่วนมากก็เพราะคุณนั่นแหละ บอกเขาเองโดยไม่รู้ตัว..🤭
..
และสิ่งสำคัญที่ทำให้ใคร ๆ ต่างรู้สึกว่าหมอดูคนดัง ดูแม่น ก็คล้าย กับวิธีการของคนใบ้หวย
วิธีก็คือทำนายแบบหว่านแหไปก่อน ถ้าตรงไหนแม่น ทำนายถูกต้องก็ดัง ถ้าไม่ตรง ไม่แม่นก็มีสองทางเลือกคือหาทางบ่ายเบี่ยงในภายหลังหรือไม่ก็นั่งเงียบ ๆ ไปสักพัก รอคนลืม
เพราะคนเราส่วนใหญ่มักจะเลือกจำเฉพาะคำทำนายที่แม่นเท่านั้น
ส่วนคำทำนายที่ไม่แม่น ส่วนมากไม่ค่อยมีใครจำ
..
ย้ำอีกครั้งนะครับ บทความนี้เป็นการแบ่งปันข้อมูล นำเสนอให้พิจารณาในเชิงจิตวิทยาเท่านั้น
มิได้อ้างถึงหลักทางโหราศาสตร์ใด ๆ มาเกี่ยวข้อง
การดูดวงเป็นความเชื่อส่วนบุคคล
โปรดใช้วิจารณญาณในการอ่าน
ขอบคุณข้อมูลจาก
facebook page สมาคมจิตแพทย์แห่งประเทศไทย
ภาพประกอบจากunsplash
ติดตามอ่านบทความได้ที่
- 61
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
