ตับของคุณทำงานอะไรบ้าง อธิบายแบบรวบรัด
1. เริ่มจากตำแหน่ง ถ้ายืนท้าวสะเอว ตับอยู่แถวๆใต้อุ้งมือขวาของเรา หรือใต้ชายโครงด้านขวา ปกติเราจะคลำตับจากหน้าท้องไม่ค่อยได้ เพราะมันซ่อนอยู่หลังซี่โครง เวลาหมอตรวจร่างกายถ้าหมอจะคลำตับจะบอกให้เราหายใจเข้าลึกๆ เพื่อให้ปอดและกระบังลมดันตับลงมาจนพอจะคลำได้
.
.
2. คราวนี้มาดูโครงสร้างของตับกันบ้าง ให้นึกภาพว่า ตับมีท่ออยู่เส้นเลือดสามเส้นด้วยกัน เป็นเส้นเลือดที่วิ่งเข้าตับ 2 เส้น วิ่งออกจากตับ 1 เส้น หรือจะมองว่า input 2 ทาง ou tput 1 ทาง
.
.
3. เส้นเลือดที่วิ่งเข้าสองเส้น เส้นแรก มาจากหัวใจ นำออกซิเจนมาให้ตับ เส้นที่สองมาจากลำไส้ ซึ่งก็แน่นอนว่าจะนำอาหารที่เรากินเข้าไปและย่อยแล้ว ส่งมาที่ตับ (ส่งมาทำไมเดี๋ยวจะอธิบายครับ)
.
.
4.เส้นเลือดที่วิ่งออก จะนำเลือดที่มีสารอาหารต่างๆและผ่านกระบวนการของตับแล้วไปที่หัวใจ เพื่อที่จะบีบส่งไปเลี่ยงส่วนต่างๆของร่างกายอีกต่อหนึ่ง
จะเห็นว่า ตับเหมือนเป็นอวัยะที่ดักอยู่กลางทางระหว่างลำไส้กับหัวใจ
.
.
5.ในภาพรวมอาจจะเทียบตับว่าเป็นนิคมอุตสาหกรรม คือ อาหารที่กินและย่อยแล้ว จะถูกส่งมาที่ตับตับจะแยกว่า อาหารที่กินเข้าไปมีอะไรบ้าง โปรตีน ไขมัน คาร์โบไฮเดรตหรือสารพิษ จากนั้นก็จะผ่านกระบวนการที่เหมาะสม
.
.
6. สารอาหารหลักๆ ที่ตับได้รับจากลำไส้มี 3 อย่าง ได้แก่
- น้ำตาลกลูโคส ซึ่งก็มาจากคาร์โบไฮเดรตหรือแป้งที่เรากินเข้าไปแล้วถูกย่อยจนสามารถดูดซึมได้ถ้าน้ำตาลในเลือดเรามีมากเกินจำเป็นแล้ว ตับอ่อนจะสั่งให้ตับนำกลูโคสในเลือดไปเก็บในรูปของ ไกลโคเจน
ในทางตรงกันข้าม ถ้าน้ำตาลในเลือดเราลดลง ตับอ่อนจะสั่งให้ตับสลายไกลโคเจนที่เก็บไว้แล้วปล่อยออกมาในเลือดในรูปของกลูโคส
- ไขมันที่เรากินเข้าไป จะถูกสลายเป็นกรดไขมัน แต่ที่น่าสนใจคือ กรดไขมันจากลำไส้จะไม่เข้าเส้นเลือดโดยตรงแต่จะถูกส่งเข้าท่อน้ำเหลืองก่อน แล้วจึงเข้าเส้นเลือดภายหลัง ทำให้ไขมันที่กินเข้าไปไม่ได้ตรงไปที่ตับเหมือนสารอาหารอื่น แต่ไหลเวียนในเลือดก่อน
ไขมันส่วนนี้ถ้าไม่ถูกนำไปใช้ให้พลังงาน ก็จะถูกดูดเข้าไปเก็บไว้ในเซลล์ไขมัน แล้วส่วนที่เหลือจะถูกส่งไปที่ตับ เพื่อให้ตับนำไปใช้สร้างคอเลสเตอรอล
.
.
7. คอเลสเตอรอลส่วนมากที่ไหลเวียนในร่างกายเรานั้น ส่วนใหญ่มาจากตับสร้างขึ้น ไม่ใช่จากอาหารที่เรากินเข้าไป คอเลสเตอรอลเหล่านี้ สำคัญต่อร่างกาย เพราะเป็นวัตถุดิบที่สามารถนำไปใช้สร้างสารเคมีต่างๆที่สำคัญ เช่น ฮอร์โมนเพศชายและหญิง ฮอร์โมนเครียดที่ช่วยรับมือเวลาร่างกายเราเครียด คอเลสเตอรอลยังนำไปสร้างเป็นน้ำดี (สำหรับช่วยย่อยไขมัน) และวิตามิน D ได้อีกด้วย
.
.
8 สำหรับโปรตีน หลังจากที่ถูกย่อยจนมีขนาดเล็กกลายเป็นกรดอะมิโนแล้ว ก็จะถูกดูดซึมเข้าเลือดแล้วส่งไปที่ตับ กรดอะมิโนเหล่านี้ก็จะถูกนำไปเป็นวัตถุดิบในการผลิตโปรตีนต่างๆ ที่สำคัญในร่างกาย (ซึ่งมีเยอะมากๆๆ ) แต่โปรตีนหลักๆ ที่สำคัญที่อยากพูดถึงก็เช่น
- โปรตีนที่ช่วยในการแข็งตัวของเลือด ซึ่งอธิบายว่าทำไมคนที่ป่วยด้วยโรคตับรุนแรงจึงมักจะมีปัญหาเลือดแข็งตัวยาก
- โปรตีนที่ใช้ขนส่งสารต่างๆ ในร่างกาย เพราะหลอดเลือดก็เหมือนแม่น้ำ การขนส่งสารต่างๆทางเลือดบางครั้งต้องการสารที่ทำหน้าที่เหมือนเรือขนไป เช่น ธาตุเหล็ก ฮอร์โมนบางชนิด เป็นต้น
- โปรตีนที่เกี่ยวกับระบบภูมิคุ้มกัน เช่น โปรตีนที่เกี่ยวข้องกับปฏิกิริยาการอักเสบ หรือปฏิกิริยาต่อต้านเชื้อโรคต่างๆ ดังนั้นผู้ที่มีภาวะตับทำงานไม่ดี ภูมิคุ้มกันจึงไม่ค่อยแข็งแรง
- โปรตีนอัลบูมิน หรือเรียกง่ายๆ ว่า ไข่ขาว เป็นโปรตีนหลักที่ตับเราสร้างขึ้น มีหน้าที่สำคัญมากๆ คือ เป็นตัวที่ดึงน้ำไว้ในเส้นเลือด
เส้นเลือดเรามีหน้าที่สำคัญคือ ต้องนำเลือด ออกซิเจน สารอาหาร ไปเลี้ยงร่างกาย ในทางกลับก็ดึงเอาสารพิษ หรือสิ่งที่ไม่ดีหลายๆ อย่างจากเซลล์ในอวัยวะต่างๆ กลับมาเพื่อนำไปกำจัดออกจากร่างกาย ทำให้เส้นเลือดต้องมีรูให้สารต่างๆผ่านเข้าออกได้
สมมติว่าเรามีอัลบูมินในเลือดต่ำ ก็จะไม่มีตัวดึงน้ำเอาไว้ น้ำก็จะซึมออกไปในเนื้อเยื่อต่างๆได้ง่ายขึ้น คนที่ตับเสียหายจนสร้างอัลบูมินได้น้อย จึงมีอาการบวมตามแขนขา หรือท้องบวมให้เห็นได้
.
.
9 .ตับยังมีหน้าที่สร้างน้ำดี จากคอเลสเตอรอลอย่างที่เล่าให้ฟังไปก่อนหน้าด้วย ซึ่งน้ำดีจะทำให้เราย่อยไขมันที่กินเข้าไปได้ดีขึ้น
.
.
10. หน้าที่สำคัญอีกอย่างของตับคือ การล้างสารพิษ (Detox) ซึ่งพิษที่ว่าคือ สารพิษที่มาจากพืชผักต่างๆ ที่เรากินเข้าไป (ไม่ใช่ยาฆ่าแมลง แต่เป็นสารเคมีต่างๆในพืช) คือถ้ามองในแง่การวิวัฒนาการ พืชไม่ต้องการที่จะให้เราไปกินใบของมัน (ผัก) เพราะเป็นอวัยวะสำคัญของพืช มันจึงมีการสร้างสารเคมีต่างๆไว้ป้องกันตัว ตับเราจะทำหน้าที่ เปลี่ยนสารเคมีเหล่านี้ให้อยู่ในรูปที่มีพิษลดลง
นอกเหนือไปจากนี้ยาต่างๆที่เรากินเข้าไปก็จะต้องผ่านกลไกนี้เช่นกัน ซึ่งก็จะทำให้ยามีฤทธิ์ต่างไป เช่น น้อยลงหรือทำงานในร่างกายได้ดีขึ้น
และทั้งหมดนี้ก็เป็นการทำงานคร่าวๆของตับ ซึ่งเมื่อเราเข้าใจการทำงานในสภาวะปกติของตับแล้ว ในวันหน้าเมื่อเราคุยกันเรื่องโรคต่างๆที่เกี่ยวข้องกับตับ จะทำให้เข้าใจได้ง่ายขึ้นครับ
ถ้าหากใครสนใจ สามารถไปฟัง podcast ฉบับเต็ม
ได้ที่ลิงก์ที่แนบไว้ด้านล่างนี้ได้เลยครับ
🎧 Youtube : https://youtu.be/KBNyHJuH04U
🎧 Apple Podcast : http://apple.co/39UKroJ
🎧 Spotify : http://spoti.fi/2Ms1dCF
🎧 Soundcloud : http://bit.ly/3uBONJA
🎧 Blockdit : https://bit.ly/2NIG5bP
ไม่อยากพลาดการแจ้งเตือนเมื่อมีโพสต์หรือบทความใหม่ๆ
Add Line เพื่อรับการแจ้งเตือนต่างๆได้ที่นี่
🔔 Line: @chatchapolbook
- 257
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
