5 ไม่เหมือนเดิม: แผนพัฒนาฉบับใหม่ของจีนมีอะไรที่แตกต่าง?
Blockdit Originals โดย ดร.อาร์ม ตั้งนิรันดร
มีคนบอกผมว่า แผนพัฒนารอบ 5 ปี ฉบับใหม่ของจีน ดูเหมือนไม่มีอะไรแตกต่างจากเดิม เพราะก็พูดเรื่องซ้ำเดิม เช่น การเติบโตทางเศรษฐกิจ เทคโนโลยี สิ่งแวดล้อม การพึ่งตัวเอง ความมั่นคง คล้ายกับแผนก่อนๆ
ความเข้าใจนี้ผิดถนัดครับ ถึงแม้ว่าแผนฉบับใหม่ของจีนจะแตะเรื่องหลักเดิมๆ แต่มาด้วยแนวคิดใหม่ทั้งหมด ซึ่งจะส่งผลเปลี่ยนทิศทางของจีน
ผมเรียกว่าเป็นห้าไม่เหมือนเดิม ในด้านหนึ่งสะท้อนฝันใหญ่ของจีน แต่อีกด้านก็สะท้อนความท้าทายมหาศาลที่จีนกำลังเผชิญ
ไม่เหมือนเดิมข้อแรก แม้ว่าแผนฉบับใหม่ของจีนจะพูดเรื่องการเติบโตทางเศรษฐกิจ แต่ทราบไหมครับว่า นี่เป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์การทำแผนของจีนที่ไม่มีการระบุเป้าหมายตัวเลขการเติบโตทางเศรษฐกิจในรอบ 5 ปี
ส่งสัญญาณว่าจีนไม่ได้ให้ความสำคัญกับตัวเลขการเติบโตเป็นอันดับแรกอีกต่อไป แต่ให้ความสำคัญกับเป้าหมายรอบด้านที่กว้างขวาง และเน้นไปที่คุณภาพของการเติบโตมากขึ้น
ทั้งยังส่งสัญญาณว่าจีนให้ความสนใจกับการโตให้ได้อย่างยั่งยืน แผนใหม่สะท้อนว่าจีนพร้อมจะโตต่ำลงในช่วง 5 ปี นี้ (ค.ศ. 2021-2025) เพื่อเน้นปฏิรูปโครงสร้างเศรษฐกิจ แก้ปัญหาหนี้และการผลิตเกินตัว พร้อมสร้างภาคเศรษฐกิจใหม่
สิ่งเหล่านี้ทำให้ระยะสั้นและกลางจีนจะโตได้ต่ำลง แต่จะไม่สะดุดขาตัวเองจนหยุดโตในระยะยาว
เป้าหมายคือ เศรษฐกิจจะต้องยังโตได้ในปี ค.ศ. 2025-2035 นั่นคือต้องโตต่อเนื่องให้ได้รวม 15 ปี เพื่อให้ขนาดเศรษฐกิจจีนก้าวขึ้นมาใหญ่แซงหน้าสหรัฐฯ สำเร็จ
สิ่งที่หลีกเลี่ยงเด็ดขาดคือ โตสูงโตแรงในช่วง 5 ปี นี้ แต่ถัดไปกลับตกขบวนเศรษฐกิจใหม่หรือเกิดวิกฤตจนต้องหยุดการเติบโต
ต่อไปนี้รัฐบาลท้องถิ่นห้ามใช้นโยบายไร้ความรับผิดชอบเพื่อปั๊มตัวเลข GDP ซึ่งทำให้เกิดฟองสบู่อสังหาริมทรัพย์ กับดักหนี้จากการลงทุนในโครงการที่ไม่คุ้มค่า และการผลิตเกินตัวในภาคอุตสาหกรรม ปัญหาเหล่านี้ล้วนแต่เป็นความเสี่ยงของวิกฤตทั้งสิ้น
ไม่เหมือนเดิมข้อที่สองก็คือ แผนฉบับใหม่ของจีนแม้จะพูดเรื่องการพัฒนาเทคโนโลยีเช่นเดิม แต่ชัดเจนเลยว่าครั้งนี้เน้นไปที่การวิจัยพื้นฐาน (Basic Research) และการปฏิวัตินวัตกรรม (Breakthrough) แตกต่างจากเดิมที่จีนเก่งแต่เรื่องการวิจัยประยุกต์ (Applied Research) และการสร้างนวัตกรรมต่อยอด
มีคำพูดมานานว่า ฝรั่งเก่งการคิดจาก 0 ไป 1 ส่วนจีนเก่งการคิดจาก 1 ไป 2 หากยังเป็นอย่างนี้ จีนจะตกขบวนทันที ถ้าฝรั่งเปลี่ยนโลกจากยุค 4.0 หรือ 5.0 ไปเป็นยุค 6.0 หรือ 7.0 เหมือนกับที่ญี่ปุ่น ซึ่งเก่งเรื่องเทคโนโลยีประยุกต์เช่นกัน ตกขบวนเมื่อโลกเปลี่ยนจากยุค 3.0 เข้าสู่ยุค 4.0
อุตสาหกรรมเป้าหมายในแผนใหม่ของจีนล้วนเป็นเรื่องที่อาจนำไปสู่การปฏิวัตินวัตกรรม ไม่ว่าจะเป็นเรื่องควอนตัม เรื่องปัญญาประดิษฐ์ หรือเรื่องเซมิคอนดักเตอร์
จีนย้ำเน้นว่าการวิจัยในอุตสาหกรรมเหล่านี้ต้องไม่ใช่เพียงการวิจัยประยุกต์หรือการวิจัยต่อยอดบนพื้นฐานของเทคโนโลยีฝรั่ง แต่ต้องเป็นการวิจัยพื้นฐาน เพื่อจุดหมายปฏิวัตินวัตกรรม
ไม่เหมือนเดิมข้อที่สาม แผนฉบับใหม่ของจีนพูดเรื่องการรักษาสิ่งแวดล้อมและการส่งเสริมพลังงานสะอาดเหมือนกับแผนก่อนๆ
แต่ที่ต่างไปก็คือ ดัชนีวัดเรื่องสิ่งแวดล้อมและพลังงานกลายมาเป็นเป้าที่มีสภาพบังคับ แตกต่างจากในแผนก่อนๆ ที่เป้าหมายด้านนี้ไม่มีสภาพบังคับ
นี่เป็นการจัดลำดับความสำคัญของการพัฒนาใหม่อย่างชัดเจน ในแผนฉบับใหม่นี้ เป้าหมายด้านสิ่งแวดล้อมและพลังงานเป็นเป้าหมายด้านเดียวที่มีสภาพบังคับ
ส่วนเป้าหมายด้านอื่นๆ ไม่ว่าจะเป็นด้านเศรษฐกิจหรือสังคมล้วนแต่เป็นเป้าหมายที่ไม่มีสภาพบังคับ กลับตาลปัตรจากแผนก่อนๆ
สะท้อนชัดเจนว่า รัฐบาลจีนจริงจังกับเป้าระยะยาวที่จะเป็นสังคมปลอดคาร์บอนให้ได้ในปี ค.ศ. 2060 โดยจะทุ่มพลังให้กับอุตสาหกรรมพลังงานสะอาด การศึกษาวิจัยเศรษฐกิจไฮโดรเจน รวมทั้งการเปลี่ยนรถยนต์ทั้งหมดในจีนเป็นรถยนต์ไฟฟ้าในอนาคต
ไม่เหมือนเดิมข้อที่สี่ แผนฉบับใหม่ของจีนเน้นเศรษฐกิจและการบริโภคภายในดังทิศทางที่ได้พูดมาก่อนหน้านี้หลายปี แต่สโลแกนใหม่ที่ชื่อ “สองหมุนเวียน” ที่ปรากฎในแผนนี้ สะท้อนว่าจีนจะไม่ทิ้งเศรษฐกิจภายนอก โดยจะใช้เศรษฐกิจภายในเป็นตัวเชื่อมโยงกับเศรษฐกิจภายนอก
จีนมองยุทธศาสตร์การค้าว่าจะเชื่อมโยงภายในหรือภายนอกเพียงใด ขึ้นอยู่กับว่าอยู่ในอุตสาหกรรมยุทธศาสตร์หรือไม่
ในอุตสาหกรรมยุทธศาสตร์ จีนต้องพยายามยืนบนลำแข้งตัวเองให้ได้มากขึ้น แต่ในอุตสาหกรรมทั่วไป จีนจะส่งเสริมการลงทุนจากต่างชาติ รวมทั้งการนำเข้าสินค้าจากต่างชาติ เพื่อสร้างอิทธิพลและอำนาจต่อรองในทางเศรษฐกิจ
ขณะเดียวกันจีนก็จะรุกผนวกเข้ากับห่วงโซ่การผลิตในเอเชียให้มากกว่าเดิม
เราต้องจับตานโยบายหลายอย่างที่จะมีผลต่อการสร้าง “ห่วงโซ่จีนเชื่อมโลก” แข่งกับ “ห่วงโซ่สหรัฐฯ เชื่อมโลก”
ไม่ว่าจะเป็นเรื่องหยวนดิจิทัล การเดินหน้ายุทธศาสตร์ Belt & Road การผลักดัน RCEP ไปจนถึงการแสดงความสนใจเข้าร่วม CPTPP รวมทั้งการบุกตลาดโลกของบริษัทเทคโนโลยีจีน
และที่ต่างจากเดิมข้อสุดท้าย ก็คือ เรื่องความมั่นคง แม้ว่าแผนฉบับใหม่ของจีนจะมีเนื้อหาด้านความมั่นคงดังเช่นทุกแผนก่อนหน้า
แต่ความมั่นคงกลายมามีเนื้อหาโดดเด่นขึ้นอย่างชัดเจนในแผนฉบับนี้ แถมยังเป็นความมั่นคงในมิติที่หลากหลาย ไม่ใช่เพียงเรื่องการทหารเท่านั้น
มีตั้งแต่ความมั่นคงด้านเทคโนโลยี ซึ่งจีนให้ความสำคัญอย่างชัดเจนเป็นครั้งแรกว่าต้องยืนบนลำแข้งของตนให้ได้ในอุตสาหกรรมยุทธศาสตร์ ความมั่นคงด้านไซเบอร์ ซึ่งเกี่ยวข้องกับความปลอดภัยของข้อมูล ความมั่นคงด้านอาหาร ซึ่งเชื่อมโยงกับอุตสาหกรรม Biotech ซึ่งเป็นหนึ่งในอุตสาหกรรมยุทธศาสตร์ ความมั่นคงด้านพลังงาน ที่เกี่ยวโยงกับการแสวงหาทรัพยากรสำคัญทั่วโลก รวมทั้งเกี่ยวโยงกับการลงทุนในอุตสาหกรรมพลังงานสะอาด
ไปจนถึงความมั่นคงด้านโครงสร้างประชากร ในแผนฉบับใหม่มีเนื้อหาเฉพาะที่รับมือความท้าทายจากการเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุที่แรงและเร็วของจีน อันเนื่องมาจากนโยบายลูกคนเดียวที่ใช้มายาวนาน
“ห้าไม่เหมือนเดิม” สะท้อนว่าจีนมาถึงจุดที่ถอยหลังไม่ได้อีกแล้ว ดังที่มีคนเปรียบว่า เศรษฐกิจจีนเหมือนคนที่กำลังเดินไต่ลวดกลางหุบเหว ในขณะที่ด้านหลังก็มีไฟลามมา
การเดินไต่ลวดนั้นต้องรักษาสมดุลให้ดี ทั้งระหว่างการเติบโตด้านปริมาณกับด้านคุณภาพ ทั้งระหว่างการพึ่งตัวเองและการเชื่อมโยงกับภายนอก
ที่สำคัญ ทางรอดเดียวของจีนคือ ต้องบุกไปข้างหน้าทางเดียวเท่านั้น ถอยหลังเจอไฟ ตกไปเจอเหว!
- 202
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
