17 มี.ค. 2021 เวลา 07:28 • สุขภาพ
"น้ำหยดลงหิน ทุกวันหินมันยังกร่อนฟันที่ว่าแข็ง ทั้งกินทั้งแปรง จะไม่สึกได้อย่างไร"
การสูญเสียฟันหลังทำให้ต้องใช้ฟันหน้าเคี้ยว เกิดการสึกของฟัน ต้องแก้ไขก่อนใส่ฟันปลอมเพื่อเพิ่มความสูงของใบหน้าที่ถูกต้อง
ฟันมีรูปร่างตามลักษณะการใช้งาน ฟันหน้าแบน บาง เพื่อการกัดตัด ฟันเขี้ยว แหลม เพื่อการกัดฉีกอาหาร ฟันหลัง มีตุ่มฟัน หลายตุ่ม และระนาบเอียง มีพื้นที่หน้าตัดที่กว้างขึ้น เพื่อการบดเคี้ยว โดยมีส่วนผิวฟัน (enamel) ที่แข็งแรงที่สุดเคลือบอยู่ที่ชั้นนอก ทำหน้าที่เหมือนชุดเกาะ ให้ความทนทาน ไม่รับความรู้สึก ถัดเข้ามาจะเป็นชั้นเนื้อฟัน(dentine)ที่แข็งแกร่งน้อยกว่าและมีระบบรับความรู้สึกเสียว มีการเจิญเติบโต สร้างเนื้อฟันเข้าสู่กลางโพรงประสาทฟันช้าๆ ตามอายุที่เพิ่มขึ้น โดยเนื้อเยื่อชั้นในสุดของฟันคือ ชั้นประสาทฟัน ปกติผิวฟันมีการสึกกร่อนโดยเฉลี่ย ประมาณ ปีละ 30 ไมโครเมตร ผิวเคลือบฟันมีความหนาประมาณ 1-2มิลลิเมตร( 1 มิลลิเมตร= 1000 ไมโครเมตร ) หากการสึกตามปกติ เราจะใช้ฟันได้ถึง 35-70 ปี ก่อนที่เคลือบฟันจะสึกหมดไปจนถึงชั้นเนื้อฟัน แต่หากมีการใช้งานฟันที่ผิดสุขลักษณะ จะเกิดการสึกมาก เมื่อสึกเกินไปย่อมเกิดปัญหาตามมา ทั้งการบดเคี้ยวที่ลดประสิทธิ์ภาพลงจากการเปลี่ยนแปลงรูปร่างหน้าตัดของฟัน สูญเสียความสูงแนวดิ่งของการสบฟัน เกิดปัญหาข้อต่อขากรรไกร การเสียวฟัน ความสวยงาม
แบ่งลักษณะการสึกสูญเสียผิวของฟันได้ เป็น 4 ประเภท
1. การสึกของผิวฟันด้านบดเคี้ยวที่เกิดจากการบดเคี้ยว(Attrition) เช่นการนอนกัดฟัน การเคี้ยวเส้นยาสูบ การบดเคี้ยวแต่ฟันหน้า จากการถอนฟันหลังแล้วไม่ได้ใส่ฟันทดแทน
ผิวฟันสึกจากการบดเคี้ยว
2. การสึกที่ผิวฟันจากการขัด สี Abrasion เช่นการสึกด้านแก้ม ด้านลิ้น การแปรงฟันที่รุนแรง ร่วมกับผงขัดที่ผลึกมีความหยาบแข็ง
3. ผิวฟันสึกจากภาวะเป็นกรด (Erosion)ซึ่งเป็นไปได้ทั้งกรอจากภายนอกร่างกาย เช่น จากอาหารรสเปรี้ยว น้ำผลไม่ น้ำอัดลม แอลกอฮอล์ และกรดจากกระเพาะอาหาร เช่นภาวะกรดไหลย้อน อาเจียนบ่อยๆ
4. ผิวฟันสึกที่เกิดจากแรงเค้นจากแรงบดเคี้ยวนอกแนวแกนฟัน( Abfraction= nonaxial cyclic occlusal force)ที่เกิดซ้ำๆ ทำให้เกิดการแตกหลุดของผลึกผิวฟันที่อยู่ไกลจากจุดที่เกิดแรง เช่นการสึกที่บริเวณคอฟัน
คอฟันสึกจากแรงบดเคี้ยวนอกแนวแกนฟัน
ในปัจจุบันมีความเชื่อว่าการสึกบริเวณคอฟันเป็นผลจากหลายสาเหตุร่วมกัน เช่นแรงเค้นจากการบดเคี้ยว การแปรงฟันด้วยผงขัดหรือแรงที่มากเกินและ การเสียสมดุลย์ของการเติมแร่ธาตุสู่ผิวฟัน จากภาวะเป็นกรดในช่องปาก
การป้องกันแก้ไขผิวฟันสึก
1. อาหาร รับประทานอาหารที่เหมาะสม ไม่กินของที่มีความเป็นกรดสูงและบ่อยเกินไป เช่นน้ำอัดลม น้ำผลไม้รสเปรี้ยว
2. การแปรงฟัน ให้ถูกวิธี ไม่ใช้แปรงที่แข็งเกิน ไม่แปรงรุนแรง ไม่ใช้ยาสีฟันที่มีผลขัดหยาบและแข็งบ่อยเกินไป
3. กรณีที่ผิวฟันสึก ควรปรึกษาหมอฟัน เพื่อวินิจฉัย วางแผนแก้ไข รักษา ปัองกัน เช่นการทำการเคลือบฟลูออไรด์ การอุดปิดผิวฟันที่สึกด้วยวัสดุอุด การทำเคลือบผิวฟันเทียม ปิดผิว หรือการทำครอบฟัน เพื่อปรับระดับการบดเคี้ยว
Dental digest ย่อยเรื่องฟันให้คุณเข้าใจง่ายๆ
16 มีนาคม 2564
โฆษณา