13 เม.ย. 2021 เวลา 04:00 • ประวัติศาสตร์
ความเป็นมา "เกาหลี" ตั้งแต่จุดเริ่มต้นจากแพกตูสู่สายน้ำฮัน | ตอน จากตำนานปรัมปราสู่หน้าประวัติศาสตร์ | Korea's story The Series Ep.0
ซีรี่ส์ย้อนยุคเกาหลี เป็นหนึ่งในประเภทของซีรี่ส์ที่ได้รับความนิยมเป็นอย่างมาก ทั้งในและต่างประเทศ หลายท่านเองก็อาจจะเคยได้ผ่านหูผ่านตามาบ้าง ไม่ว่าจะเป็นซีรี่ส์รุ่นบุกเบิกอย่าง แดจึงกึม จางอ๊กจอง หรือจะเป็นซีรี่ส์รุ่นใหม่อย่างเช่น คิงด้อม จางนกดู เนื่องจากเกาหลีเป็นหนึ่งในอารยธรรมที่มีประวัติศาสตร์มาอย่างยาวนาน ไม่ต่างไปจากอารยธรรมจีน แต่หลายท่านอาจจะรู้จักกับอาณาจักรโบราณของเกาหลีไม่กี่อาณาจักร เช่น โครยอ โชซอน วันนี้ Around Us จะนำมานำเสนอโดยย่อตั้งแต่เริ้มต้นถึงปัจจุบันโดยย่อ ให้ทุกท่านได้อ่านกัน
เขตแดนอาณาจักรโกโชซ็อน ที่มา: วิกิพีเดีย
ยุคเผ่าและอาณาจักรโกโชซ็อน
ในยุคแรกดินแดนบนคาบสมุทรเกาหลีประกอบด้วยผู้คนหลายเผ่าพันธุ์ เผ่าแรกที่ปรากฏคือเผ่าโกโชซ็อน ตั้งถิ่นฐานอยู่ทางภาคเหนือ ส่วนเผ่าอื่นได้แก่ เผ่าพูยอ อยู่บริเวณปากแม่น้ำซุงคารี เผ่าโคกูรยอ อยู่ระหว่างแม่น้ำอัมนก เผ่าอกจอ อยู่บริเวณมณฑลฮัมกย็อง เผ่าทงเย อยู่บริเวณมณฑลคังว็อน และเผ่าสามฮั่นคือ มาฮั่น ชินฮั่น และพยอนฮั่น ที่อยู่บริเวณแม่น้ำฮั่นและแม่น้ำนักดง ทางภาคใต้ของคาบสมุทรเกาหลี
ตำนานการกำเนิดของอารยธรรมเกาหลี เล่าถึงกำเนิดของชนชาติตนว่า เจ้าชายฮวางวุง โอรสของเทพสูงสุดบนสวรรค์ลงมาสร้างเมืองที่ภูเขาแทแบ็ก ได้แต่งงานกับหญิงที่มีกำเนิดจากหมี มีโอรสชื่อตันกุน ต่อมาเป็นผู้ก่อตั้งอาณาจักรโกโชซ็อน(โชซ็อนโบราณ)
เขตการปกครองของจีนในคาบสมุทรเกาหลี ที่มา: วิกิพีเดีย
ยุคในการปกครองของจีน
ดินแดนคาบสมุทรเกาหลีตกเป็นเมืองขึ้นจีนเมื่อจักรพรรดิฮั่นอู่ตี้หรือกวนอู่ตี้แห่งราชวงศ์ฮั่นยกทัพเข้ายึดครองดินแดนของอาณาจักรโชซ็อนโบราณ และแบ่งเกาหลีเป็น 4 มณฑล คือ อาณาจักรนังนัง ชินบอน อิมดุน และฮย็อนโท อย่างไรก็ตาม จีนปกครองมณฑลนังนังอย่างจริงจังเพียงมณฑลเดียวมณฑลอื่นจึงแยกตัวเป็นเอกราชชนเผ่าโคกูรยอเข้ายึดครองมณฑลนังนัง ขับไล่จีนออกไปได้สำเร็จ การตกเป็นเมืองขึ้นของจีนทำให้เกาหลีได้รับอิทธิพลทางวัฒนธรรมจากจีนมาก เช่นตัวอักษรและศาสนา (พุทธและขงจื๊อ)
เขตแดนยุคอาณาจักรทั้งสามของเกาหลี ที่มา: วิกิพีเดีย
ยุคอาณาจักรทั้งสามของเกาหลี
เมื่อเป็นเอกราชจากจีน ดินแดนเกาหลีในขณะนั้นแบ่งเป็น 3 อาณาจักรใหญ่ และ 1 อาณาจักรเล็ก คือ
1) อาณาจักรโคกูรยอ ทางภาคเหนือ เผ่าโคกูรยอเริ่มเข้มแข็งมากขึ้นเมื่อราชวงศ์ฮั่นของจีนล่มสลาย และสามารถขยายอำนาจเข้ายึดครองมณฑลนังนังจากจีนได้ จากนั้นพระเจ้าทงมย็องซ็องทรงสถาปนาจักรรรดิโคกูรยอขึ้น มีเมืองหลวงคือชลบนต่อมาจึงย้ายไปเปียงยาง
2) อาณาจักรแพ็กเจ ชนเผ่าแพ็กเจเป็นเผ่าย่อยของเผ่าพูยอที่อพยพลงใต้ สถาปนาขึ้นโดยพระเจ้าอนจอพระราชโอรสองค์เล็กในพระนางโซซอโนยอง โดยการเข้ายึดครองอาณาจักรอื่นรวมทั้งอาณาจักรเดิมของเผ่าฮั่น ตั้งเป็นอาณาจักรมีเมืองหลวงที่ วีรเยซ็อง
3) อาณาจักรชิลลา อยู่ทางตะวันออกเฉียงใต้ของคาบสมุทรเกาหลี สถาปนาโดยพระเจ้าฮย็อกกอเซ พัฒนาขึ้นจากเผ่าซาโร แต่อาณาจักรนี้ไม่เข้มแข็งมากนักในช่วงแรก ดำเนินนโยบายเป็นมิตรกับโคกูรยอตลอดจนกระทั่งหลังสงครามระหว่างโคกูรยอกับแพ็กเจ อาณาจักรชิลลาจึงเข้มแข็งขึ้นเป็นลำดับ จนสามารถยึดครองลุ่มแม่น้ำฮั่นและลุ่มแม่น้ำนักดงจากแพ็กเจได้
4) อาณาจักรคายา เป็นอาณาจักรโบราณขนาดเล็กในแถมลุ่มแม่น้ำนักดงบริเวณภาคใต้ของคาบสมุทรเกาหลี ที่ตั้งอยู่ในยุคอาณาจักรใหญ่ทั้งสามของเกาหลี ก่อตั้งโดยพระเจ้าซูโร
ยุคอาณาจักรทั้งสามของเกาหลีสิ้นสุดเมื่อพระเจ้ามุนมูกษัตริย์องค์ที่ 30 แห่งอาณาจักรชิลลาสามารถรวบรวมแผ่นดินได้สำเร็จด้วยการกลืนโคกูรยอและแพ็กเจเข้าเป็นส่วนหนึ่งของชิลลา ในปี ค.ศ. 668
เขตแดนยุคสมัยอาณาจักรเหนือใต้ของเกาหลี ที่มา: วิกิพีเดีย
ยุคสมัยอาณาจักรเหนือใต้
เมื่อสิ้นสุดสมัย 3 อาณาจักรนั้น ชิลลาถือมีชัยเหนืออาณาจักรอื่นบนคาบสมุทรเกาหลีทั้งหมดในทางประวัติศาสตร์ถือว่าชิลลาเป็นผู้รวบรวมแผ่นดินเกาหลีได้ครั้งแรก จึงเรียกว่า ยุคชิลลารวมอาณาจักร แต่อาณาจักรชิลลาไม่ได้ครอบครองดินแดนทั้งหมดไว้ ที่ครอบคลุมได้นั้นเพียงดินแดนทางตอนใต้เท่านั้นดินแดนของโคกูรยอ ชิลลาก็ได้มาเพียงบางส่วน แต่ดินแดนทางเหนือจรดไปถึงแมนจูเรียตกอยู่ในการควบคุมของอาณาจักรเกิดใหม่อีกอาณาจักรหนึ่ง ชื่อว่า อาณาจักรพัลแฮ หรือเรียกว่า ป๋อไห่ ในชื่อเรียกตามภาษาจีน โดยอาณาจักรพัลแฮ ถือว่าเป็นสืบต่ออาณาจักรโคกูรยอ ในยุคสมัยนี้ นักประวัติศาสตร์บางท่านจึงจัดว่าเป็นยุคอาณาจักรเหนือใต้ของเกาหลี
เขตแดนยุคสมัยสามอาณาจักรหลังของเกาหลี ที่มา: วิกิพีเดีย
ยุคสมัยสามอาณาจักรหลัง
เริ่มตั้งแต่ ค.ศ. 892 เมื่ออาณาจักรชิลลาที่ปกครองทั้งคาบสมุทรเกาหลีเริ่มอ่อนแอในสมัยของราชินีจินซอง ทำให้ผู้นำทหารตั้งตนเป็นกษัตริย์ในอาณาจักรของตน ได้แก่
1) อาณาจักรโคกูรยอใหม่ (ฮูโกกูรยอ) หรือแทบง เป็นหนึ่งในสามอาณาจักรหลังได้รับการสถาปนาโดยกุง เย ในปี ค.ศ. 901ในบริเวณโคกูรยอเดิม และหลังจากพระเจ้ากุงเยถูกสำเร็จโทษ วังกอนจึงขึ้นเป็นกษัตริย์องค์ต่อมาในปี ค.ศ. 935แล้วเปลี่ยนชื่อเป็นอาณาจักรโครยอ แล้วเปลี่ยนพระนามเป็นพระเจ้าแทโจ
2) อาณาจักรแพ็กเจใหม่ หรือ ฮูแบ็กเจเป็นหนึ่งในสามอาณาจักรหลังโดยถูกก่อตั้งโดย คยอน ฮวอน ใน ค.ศ. 900 มีเมืองหลวงอยู่ที่ช็อนจู และล่มสลายลงไปอีกใน ค.ศ. 936 โดยกองทัพของวังกอนปฐมกษัตริย์แห่งราชวงศ์โครยอมาโจมตี
3) อาณาจักรรวมชิลลาเป็นอาณาจักรที่สถาปนาเมื่อปี ค.ศ. 668 โดยพระเจ้ามุนมูแห่งอาณาจักรชิลลา ภายหลังจากการรวมคาบสมุทรเกาหลีเข้าเป็นหนึ่งเดียว โดยอาณาจักรแห่งนี้มีราชธานีอยู่ที่คย็องจู ต่อมาได้ล่มสลายลงในปี ค.ศ. 935 ภายหลังจากการยอมจำนนต่อวัง กอน ของพระเจ้าคยองซุน กษัตริย์องค์สุดท้าย
เขตแดนราชวงศ์โครยอ ที่มา: วิกิพีเดีย
ราชวงศ์โครยอ
ราชวงศ์โครยอ ก่อตั้งโดยวัง กอน หรือพระเจ้าแทโจ ใน ค.ศ. 918 และรวบรวมสามแคว้นหลังได้ใน ค.ศ. 936 สมัยโครยอเป็นสมัยที่ลัทธิขงจื้อเข้ามาในเกาหลีอย่างเต็มตัว เป็นสมัยที่ทหารปกครองบ้านเมือง และการยึดครองของมองโกลก็ทำให้วัฒนธรรมมองโกลหลั่งไหลเข้าสู่เกาหลี สมัยโครยอเป็นสมัยที่พระพุทธศาสนาเจริญรุ่งเรืองในคาบสมุทรเกาหลี มีการพิมพ์พระไตรปิฏกภาษาเกาหลีเป็นฉบับแรก คือ ไตรปิฏก โคเรียนะ เก็บไว้ที่วัดแฮอินซา และชื่อของอาณาจักนี้ยังเป็นที่มาของคำว่า "โคเรีย" ในภาษาอังกฤษ
วัง กอนหรือพระเจ้าแทโจแห่งโครยอ ที่มา: วิกิพีเดีย
จุดสิ้นสุดของโครยอ เริ่มจากการที่พระเจ้าคงมินถูกลอบปลงพระชนม์ใน ค.ศ. 1374 โดยกลุ่มขุนนางสนับสนุนมองโกล และยกเอาพระเจ้าอู (우왕, 禑王) ขึ้นเป็นกษัตริย์และเริ่มนโยบายสนับสนุนมองโกลอีกครั้ง จนใน ค.ศ. 1388 ชเวยอง (최영, 崔瑩) และลีซองกเย (이성계, 李成桂)ได้ทำรัฐประหารยึดอำนาจจากกลุ่มขุนนางชเวยองเห็นว่าควรยกทัพบุกราชวงศ์หมิงเพื่อกำจัดอิทธิพลของราชวงศ์หมิง แต่ลีซองกเยไม่เห็นด้วยเพราะราชวงศ์หมิงขณะนั้นแข็งแกร่งมาก ลีซองกเยจึงหันหลังกลับมาบุกพระราชวังสังหารชเวยองและถอดพระเจ้าอูจากบัลลังก์ แล้วแต่งตั้งพระเจ้าชาง แต่ด้วยชาติกำเนิดที่ไม่แน่นอนจึงปลดพระเจ้าชาง แล้วตั้งพระเจ้าคงยางใน ค.ศ. 1392 แต่ต่มาก็ได้ปลดพระเจ้าคงยาง ประกาศล้มราชวงศ์โครยอ ปราบดาภิเษกตนเองเป็นกษัตริย์ราชวงศ์ใหม่ คือ ราชวงศ์โชซ็อน (조선, 朝鮮)
เขตแดนอาณาจักรโชซ็อน ที่มา: http://koreawowww.blogspot.com/2013/09/south-korea.html
ราชวงศ์โชซ็อน
ราชวงศ์โชซ็อน สถาปนาโดย อี ซ็องกเย จึงปราบดาภิเษกตนเองเป็นกษัตริย์ราชวงศ์ใหม่ และได้รับชื่อพระราชทานจากจักรพรรดิหงหวู่ว่า "ราชวงศ์โชซ็อน" อี ซ็อง-กเยขึ้นเป็น พระเจ้าแทโจ เป็นปฐมกษัตริย์แห่งราชวงศ์โชซ็อน ทรงย้ายราชธานีของเกาหลีไปยังเมืองฮันยัง (เกาหลี: 한양, 漢陽) หรือฮันซ็อง (เกาหลี: 한성, 漢城 ปัจจุบันคือกรุงโซล ประเทศเกาหลีใต้) เป็นราชวงศ์ที่ปกครองคาบสมุทรเกาหลีตั้งแต่ปี ค.ศ. 1392-1910โดยรวมแล้วราชวงศ์โชซ็อนมีอายุกว่า 600 ปี
อี ซ็องกเยหรือพระเจ้าแทโจแห่งโชซ็อน ที่มา: วิกิพีเดีย
ราชวงศ์โชซ็อนนั้น ได้สร้างการปกครองระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ที่มั่นคง ส่งเสริมปรัชญาของลัทธิขงจื๊อให้ซึมซาบไปในสังคมโชซ็อน และรับวัฒนธรรมจากจีน ในรัชสมัยพระเจ้าเซจงเป็นช่วงเวลาที่วัฒนธรรมโชซ็อนรุ่งเรือง มีความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี มีการประดิษฐ์อักษรฮันกึล
พระเจ้าเซจงมหาราช ที่มา: namu.wiki
แต่ช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 16 โชซ็อนอ่อนแอลงด้วยการรุกรานของญี่ปุ่นและเผ่าแมนจูสุดท้ายโชซ็อนพ่ายแพ้ต่อการรุกรานของราชวงศ์ชิง(แมนจู)ในรัชสมัยพระเจ้าอินโจ ทำให้โชซ็อนตกเป็นประเทศราชของราชวงศ์ชิง และใช้นโยบายปิดประเทศ จึงเป็นรู้จักของชาวตะวันตกในนาม อาณาจักรฤๅษี
พระเจ้าโกจงหรือจักรพรรดิควางมู ที่มา: namu.wiki
เมื่อสิ้นคริสต์ศตวรรษที่ 18 โชซ็อนก็เสื่อมลงด้วยการแบ่งฝักฝ่ายและการแย่งชิงอำนาจทั้งศึกภายนอกและศึกภายในจนกระทั่งปี ค.ศ. 1895 เมื่อจักรวรรดิญี่ปุ่นชนะสงครามกับจักรวรรดิชิงบังคับให้อาณาจักรโชซ็อนแยกตัวเป็นเอกราชจากจักรวรรดิชิง ใน ค.ศ. 1897 อย่างไรก็ตามพระเจ้าโกจงโดยการแนะนำของรัสเซียจึงเลื่อนสถานะอาณาจักรโชซ็อนเป็นจักรวรรดิโชซ็อน และสถาปนาอิสริยยศพระองค์เองใหม่เป็นสมเด็จพระจักรพรรดิ แต่ในที่สุดก็จบลงด้วยการเข้ายึดครองของจักรวรรดิญี่ปุ่นในค.ศ. 1910
เขตแดนจักรวรรดิเกาหลี ที่มา: วิกิพีเดีย
ยุคจักรวรรดิเกาหลีและยุคเกาหลีภายใต้การปกครองของจักรวรรดิญี่ปุ่น
จักรวรรดิเกาหลี (เกาหลี: 대한제국) คือราชอาณาจักรโชซ็อนที่ยกสถานะของรัฐจากราชอาณาจักรเป็นจักรวรรดิ ตามพระบรมราชโองการของพระเจ้าโกจง พร้อมกับการเปลี่ยนพระอิสริยยศจาก กษัตริย์ เป็น จักรพรรดิ โดยพระองค์มีพระนามว่า จักรพรรดิควางมูแห่งเกาหลี เพื่อให้ประเทศเอกราชจากจักรวรรดิชิง และยกสถานะของประเทศมีความเท่าเทียมกับจักรวรรดิชิง และ จักรวรรดิญี่ปุ่น แม้ว่าโดยพฤติการณ์แล้วสถานะของเกาหลีไม่ได้เข้าข่ายการเป็นจักรวรรดิเลยก็ตาม จนกระทั่งถูกจักรวรรดิญี่ปุ่นยึดครองในปี ค.ศ. 1910 โดยการลงนามในสนธิสัญญาผนวกดินแดนญี่ปุ่น-เกาหลี ทำให้ญี่ปุ่นเข้ายึดครองโชซ็อนอย่างสมบูรณ์เกาหลีก็ตกเป็นอาณานิคมของญี่ปุ่นไป 30 กว่าปี เป็นช่วงเวลาที่ระบอบกษัตริย์ถูกล้มล้างจากอำนาจทั้งปวง จักรพรรดิแห่งญี่ปุ่นมีสถานะเป็นพระประมุขแห่งเกาหลี และทรงตั้งรัฐบาลข้าหลวงใหญ่ขึ้นมาปกครองเกาหลี จนกระทั่งญี่ปุ่นแพ้สงครามโลกครั้งที่สอง เกาหลีจึงถูกแบ่งเป็นเหนือและใต้
เขตแดนเกาหลีเหนือและเกาหลีใต้ ที่มา: วิกิพีเดีย
ยุคหลังสงครามโลกครั้งที่ 2
หลังสงครามโลกครั้งที่ 2 เกาหลีเป็นอิสระจากญี่ปุ่นแตกถึงกระนั้นเกาหลีก็ถูกแทรกแซงโดยสองชาติมหาอำนาจในสมัยสงครามเย็น โดยทางเหนือคือสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนเกาหลี (เกาหลีเหนือ) ได้รับสนับสนุนจากจีนและสหภาพโซเวียต และทางใต้คือสาธารณรัฐเกาหลี (เกาหลีใต้) ได้รับการสนับสนุนจากสหประชาชาติ โดยเฉพาะอย่างยิ่งจากสหรัฐอเมริกา จากนั้นจึงเกิดเป็นสงครามเกาหลี โดยสงครามเริ่มต้นขึ้นเมื่อวันที่ 25 มิถุนายน ค.ศ. 1950 เมื่อเกาหลีเหนือได้ส่งกองทัพเข้ารุกรานเกาหลีใต้ คณะมนตรีความมั่นคงแห่งองค์การสหประชาชาติได้อนุญาตให้มีการจัดตั้งกองบัญชาการสหประชาชาติและส่งกองทัพไปยังเกาหลีเพื่อขับไล่การรุกรานของเกาหลีเหนือ โดยต่างฝ่ายต่างผลัดกันเป็นฝ่ายยึดครองเมืองหลวงอย่างฮันซอง(โซล) สุดท้ายการสู้รบได้ยุติลง เมื่อวันที่ 27 กรกฎาคม 1953 ความตกลงการสงบศึกเกาหลีได้ถูกลงนามและอนุญาตให้มีการส่งตัวเชลยศึกกลับคืน ข้อตกลงครั้งนี้ได้สร้างเขตปลอดทหารเกาหลี (DMZ) เพื่อเป็นการแบ่งแยกเกาหลีเหนือและเกาหลีใต้ โดยเกาหลีเหนือปกครองในระบอบคอมมิวนิสต์ และเกาหลีใต้ปกครองในระบอบประชาธิปไตยโดยมีประธานาธิบดีเป็นประมุข มาจนถึงปัจจุบัน
โฆษณา