16 เม.ย. 2021 เวลา 05:49 • ประวัติศาสตร์
กลุ่มดาวแกะ ที่มาของเดือนเมษายน
โดย พงศธร กิจเวช (อัฐ)
Facebook: คนดูดาว stargazer
กาลครั้งหนึ่งนานมาแล้ว พระราชาแอทามัส (Athamas) แห่งเมืองออโคมีนุส (Orchomenus) ในดินแดนกรีก ทรงมีพระมเหสีเป็นเทพธิดาแห่งเมฆชื่อ เนฟิลี (Nephele) ทรงให้กำเนิดพระโอรสและพระธิดาแฝดคือเจ้าชายฟริกซัส (Phrixus) และเจ้าหญิงเฮลลี (Helle)
ต่อมาพระราชาแอทามัสทรงมีพระชายาใหม่คือ ไอโน (Ino) ผู้เป็นพระธิดาของพระราชาแคดมัส (Cadmus) แห่งเมืองทีบส์ (Thebes)
ภาพเจสันเอาขนแกะทองคำมาแสดงให้พระราชาพีลิแอสทอดพระเนตร เป็นภาพวาดบนแจกันกรีก ประมาณ 340-330 ปีก่อนคริสตกาล หรือประมาณ 2,350-2,560 ปีก่อน ที่มา Wikipedia
พระมเหสีเนฟิลีเลยกริ้ว และเสด็จหนีไป ทำให้ฝนไม่ตก เกิดความแห้งแล้ง ประชาชนทุกข์ยากลำบาก
พระชายาไอโนทรงคิดหาทางกำจัดเจ้าชายฟริกซัสและเจ้าหญิงเฮลี จึงทรงอ้างว่าต้องบูชายัญเจ้าชายฟริกซัส จึงจะทำให้ดินฟ้าอากาศกลับเป็นปกติ พระราชาแอทามัสทรงหลงเชื่อ จึงทรงสั่งให้นำเจ้าชายฟริกซัสไปบูชายัญ
ขณะที่กำลังจะบูชายัญ ก็มีแกะวิเศษ มีขนเป็นทองคำ มีปีกบินได้ เข้ามาช่วยเจ้าชายฟริกซัสและเจ้าหญิงเฮลลีบินหนีไป
ภาพแกะตัวผู้ (ram) ชื่อวิทยาศาสตร์ Ovis aries ที่มา Wikimedia
ระหว่างที่บินข้ามทะเล เจ้าหญิงเฮลลีได้พลัดตกลงไปและจมน้ำสิ้นพระชนม์
เมื่อบินมาไกลจนเห็นว่าปลอดภัยแล้ว แกะทองคำจึงนำเจ้าชายลงที่ดินแดนคอลกิส (Colchis) เจ้าชายฟริกซัสทรงบูชายัญแกะทองคำถวายเทพเจ้า แกะตัวนี้ได้กลายเป็นกลุ่มดาวแกะ (Aries) อยู่บนท้องฟ้า
กลุ่มดาวแกะเป็นที่มาของชื่อเดือนเมษายน คำว่า “เมษายน” มาจากคำว่า “เมษ” แปลว่า แกะ กับคำว่า “อายน” แปลว่า การมาถึง หมายถึง ดวงอาทิตย์เคลื่อนที่มาถึงกลุ่มดาวแกะหรือราศีเมษ
ในทางดาราศาสตร์ดวงอาทิตย์จะเข้าไปอยู่ในกลุ่มดาวแกะวันที่ 20 เมษายน 2564
ย้อนกลับไปเรื่องเจ้าชายฟริกซัส หลังจากทรงบูชายัญแกะแล้ว ทรงเก็บขนแกะทองคำแขวนไว้บนต้นโอ๊ก มีวัวที่กีบเป็นทองเหลือง มีลมหายใจเป็นไฟ และมังกรที่ไม่เคยหลับ เฝ้าขนแกะทองคำไม่ให้ใครเอาไปได้
เวลาผ่านไปมีเจ้าชายหนุ่มชื่อ เจสัน (Jason) ทรงรับคำท้าจากพระราชาพีลิแอส (Pelias) ว่าหากเจ้าชายเจสันทรงนำขนแกะทองคำมาได้ จะทรงคืนราชบัลลังก์แห่งเมืองไอโอคุส (Iolcus) ที่พระราชาพีลิอัสทรงแย่งมาจากพระราชาเอสัน (Aeson) พระราชบิดาของเจ้าชายเจสัน
เจ้าชายเจสันทรงชวนพระสหายวีรบุรุษผู้กล้าออกร่วมเดินทางไปค้นหาขนแกะทองคำ หนึ่งในนั้นคือ แฮราคลีส (Heracles) หรือที่ชาวโรมันเรียกว่า เฮอร์คิวลีส (Hercules) ด้วย
ทั้งหมดออกเดินทางไปในทะเลด้วยเรืออาร์โก (Argo) จึงเรียกเหล่าวีรบุรุษนี้ว่า อาร์โกนอตส์ (Argonauts)
ภาพวาดแฮราคลีส (เฮอร์คิวลีส) กับเหล่าวีรบุรุษอาร์โกนอตส์ บนเหยือกศิลปะกรีก ประมาณ 460-450 ปีก่อนคริสตกาล หรือประมาณ 2,471-2,481 ปีก่อน ที่มา Wikipedia
เหล่าวีรบุรุษได้ออกเดินทางผจญภัยต่าง ๆ มากมาย จนในที่สุดสามารถนำขนแกะทองคำกลับไปได้
และเรืออาร์โกได้กลายเป็นกลุ่มดาวเรืออาร์โก (Argo Navis) ปัจจุบันได้แบ่งกลุ่มดาวเรืออาร์โกออกเป็น 3 กลุ่มดาวคือ กลุ่มดาวกระดูกงูเรือ (Carina) กลุ่มดาวท้ายเรือ (Puppis) และกลุ่มดาวใบเรือ (Vela)
ในกลุ่มดาวกระดูกงูเรือนั้นมีดาวคาโนปัส (Canopus) เป็นดาวฤกษ์ที่สว่างมากที่สุดอันดับ 2 บนท้องฟ้าเวลากลางคืน สามารถมองเห็นได้แม้ในเมืองที่มีมลพิษแสงมากอย่างกรุงเทพฯ (ความสว่าง -0.74)
ภาพกลุ่มดาวเรืออาร์โกที่ปัจจุบันแบ่งออกเป็น 3 กลุ่มดาว ที่มา แอป Celestron SkyPortal
ส่วนกลุ่มดาวแกะมีดาวสว่างคือ ดาวแฮมัล (Hamal) อาจพอเห็นได้ในเมืองใหญ่ (ความสว่าง 2.00)
นิตยสารสาระวิทย์ โดย สวทช.

ดูเพิ่มเติมในซีรีส์

โฆษณา