ทำไมรัฐต้องแปรรูปให้ ปตท. เข้าไปอยู่ตลาดหลักทรัพย์ คำถามนี้น่าจะเป็นสิ่งที่หลายคนตั้งคำถามและเอามานำเสนอทุกครั้งที่มีประเด็นราคาน้ำมันหรือโยงการเมือง
จั่วหัวมาน่าจะเป็นประเด็นเลยที่เดียว ช้าก่อนอ่านสิ่งที่น้องเปลวหยิบมานำเสนอก่อนครับ เร็วๆ นี้ มีข่าวเรื่องการเปิดประมูลซื้อตึกฝึกอบรมจากรัฐวิสาหกิจสายการบินแห่งหนึ่ง ที่ประสบปัญหาทางการเงินอย่างหนัก โดยการได้สิทธิ์ชนะนี้ คือบริษัทลูกของ ปตท. อย่าง Enco รวมไปถึงโครงการต่างๆ ที่ทาง ปตท. และ บริษัทในกลุ่มได้ดำเนินการ รวมไปถึงรับนโยบายจากรัฐ เพื่อการกระตุ้นเศรษฐกิจอย่างต่อเนื่องทุกปี หรือแม้กระทั่งการส่งเงินปันผลให้รัฐ หรือ การนำส่งเงินที่ติดอันดับต้นๆ ทุกปี จะเห็นได้ว่า การแปรรูปรัฐวิสาหกิจถือเป็นสิ่งที่ช่วยพัฒนาภาครัฐและระดมทุนได้อย่างมีประสิทธิภาพ แต่ในขณะเดียวกันแล้วบางรัฐวิสาหกิจก็ไม่ได้ประสบความสำเร็จเสมอไปหากโดนแทรกแซงจากรัฐ หรือ การเมือง
กลับมาประเด็นทำไมต้องแปรรูปถ้าสรุปมาคร่าวๆ สาระสำคัญหลักๆ คือรัฐต้องการเงินมาลงทุนรวมไปถึงกระตุ้นเศรษฐกิจในขณะนั้น
1. รัฐต้องการเงินมาขยายธุรกิจ
การนำหุ้นเข้าตลาดหุ้น ถึงแม้ว่าจะเสียความเป็นเจ้าของไปส่วนหนึ่ง แต่ก็ทำให้เงินก้อนใหม่เข้ามาใช้ในการขยายกิจการต่อ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงวิกฤตเศรษฐกิจที่รัฐมักจะมีรายรับไม่พอกับรายจ่ายส่งผลให้ไม่สามารถหาเงินไปเยียวยาธุรกิจในเครือของรัฐบาลได้ การยอมเสียความเป็นเจ้าของบางส่วนไปก็ยังดีกว่าปล่อยให้ธุรกิจล้มและสูญเสียกิจการทั้งหมดไปเลย
การระดมทุนผ่านรัฐวิสาหกิจก็คล้ายกับการระดมทุนโดยรัฐ เพียงแต่เงินที่ระดมทุนได้มาจะไม่สามารถนำมาใช้ในโครงการอื่นที่ไม่ใช่ของกิจการได้ แต่รัฐวิสาหกิจเองก็มีสภาพเป็นกึ่งรัฐเพราะหลายครั้ง รัฐวิสาหกิจก็เข้าทำโครงการที่กำไรน้อยหรือขาดทุน แต่จะสร้างประโยชน์ให้กับประชาชน การระดมทุนผ่านการแปรรูปรัฐวิสาหกิจจึงคล้ายกับการระดมเงินจากภาครัฐเพียงแต่ต้องนำไปใช้ในจุดประสงค์ที่เกี่ยวข้องกับกิจการเสมอ
2 รัฐต้องการเงินมาสร้างความมั่นคงของชาติ
วิกฤตต้มยำกุ้งถือเป็นเหตุการณ์ที่อธิบายวิกฤตของชาติไทยได้ดี เนื่องจากในช่วงปี 2540 ประเทศไทยพยายามนำเงินสำรองระหว่างประเทศมาตรึงค่าเงินบาทไทยให้คงที่เมื่อเทียบกับดอลล่าร์สหรัฐ จนในท้ายที่สุดก็ต้องปล่อยลอยตัวค่าเงินและทำให้ประเทศตกอยู่ในวิกฤตทันที เพราะธุรกิจจำนวนมากสร้างหนี้ในรูปสกุลเงินสหรัฐ พอปล่อยลอยตัว ธุรกิจก็ไม่อาจชำระหนี้ได้ และล้มละลายไปจำนวนมาก รัฐเองก็บอบช้ำจากเหตุการณ์ดังกล่าวมากจนเกิดภาวะวิกฤตทางการเงินจนต้องไปกู้ยืมเงินจาก IMF มาอย่างที่ทราบกัน
การเอารัฐวิสาหกิจเข้าตลาดหุ้นจะช่วยเพิ่มโอกาสที่รัฐจะหาเงินได้ เพราะเมื่อหุ้นอยู่ในตลาดหุ้น รัฐก็สามารถขายให้กับประชาชนหรือผู้ที่สนใจลงทุน และนำเงินที่ได้จากการขายหุ้นดังกล่าวไปใช้ในการพยุงเศรษฐกิจได้ อย่างที่เห็นจากการก่อตั้งกองทุนวายุภักษ์ 1 และ 2 ขึ้นมา เพื่อให้รัฐขายหุ้นในรัฐวิสาหกิจบางส่วนกับประชาชนทั่วไป จนรัฐสามารถหาเงินสดหลายหมื่นล้านบาทเพื่อไปใช้ในยามวิกฤตได้
3 รัฐต้องการความโปร่งใส
ข้อดีอย่างยิ่งข้อหนึ่งของการเข้าตลาดหุ้นคือการกำกับดูแลกิจการที่ดีและความโปร่งใส เนื่องจากทันทีที่หุ้นเข้าจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ บริษัทก็จะถูกควบคุมดูแลโดยสำนักงานคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ (ก.ล.ต.) ซึ่งมีกฎระเบียบยิบย่อยมากมาย และการมีผู้ถือหุ้นรายย่อยก็จะทำให้เกิดการตรวจสอบและโปร่งใสเพื่อให้เกิดความเสมอภาค
ยกตัวอย่างเช่น ประชาชนสามารถติดตามข้อมูลและผลงานของปตท. อย่างละเอียดได้โดยง่าย มีงบการเงินให้อ่านทุกไตรมาส มีการตรวจสอบความโปร่งใส ประชาชนสามารถรู้ได้ว่าคณะกรรมการเข้าประชุมครั้งหนึ่งจะได้เบี้ยประชุมกี่บาท ในขณะที่ถ้าเทียบกับองค์กรภาครัฐโดยทั่วไปแล้ว ประชาชนแทบจะไม่สามารถตรวจสอบได้เลย เพราะข้อมูลไม่ถูกเปิดเผยเป็นสาธารณะเหมือนหุ้นที่จดทะเบียนอยู่ในตลาดหุ้น
4 รัฐต้องการการบริหารธุรกิจแบบเอกชน
การแปรสภาพรัฐวิสาหกิจส่วนใหญ่มักมาพร้อมกับการพัฒนาองค์กรอย่างมาก เนื่องจากการมีผู้ถือหุ้นอื่นที่ไม่ใช่รัฐจะทำให้เกิดสภาพคล้ายเอกชนที่มีการจัดการที่ดีขึ้น รวมไปถึงแสวงหาการเติบโตที่มากกว่า โครงสร้างองค์กรเอื้อให้กับการบริหารแบบเอกชนมากขึ้น และลดอำนาจจากภาคการเมืองลงให้มากที่สุด ยกตัวอย่างเช่น ปตท. ที่ก่อนจะได้รับการแปรรูปอย่างจริงจังก็มีสภาพปั้มน้ำมันเป็นปั้มสามทหารที่ค่อนข้างล้าสมัยและแข่งขันได้ยากกับปั้มน้ำมันจากต่างประเทศ แต่เมื่อผ่านการแปรรูป ปตท. ก็ได้พัฒนาเป็นอย่างมากจนกลายเป็นปั้มน้ำมันที่ครองส่วนแบ่งตลาดอันดับหนึ่งของประเทศมาอย่างยาวนาน
การแปรรูปรัฐวิสาหกิจจึงจำเป็นกับองค์กรที่เป็นส่วนในการหารายได้เข้ารัฐซึ่งอยู่ในธุรกิจที่มีการแข่งขันสูงจากภาคเอกชน ยกตัวอย่างเช่น PTT และบริษัทในกลุ่ม กับธุรกิจพลังงาน THAI กับธุรกิจสายการบิน หรือ MCOT กับธุรกิจสื่อ แต่ในส่วนขององค์กรที่ไม่ได้มุ่งเน้นการหารายได้หรือไม่ได้อยู่ในธุรกิจที่มีการแข่งขันสูง การแปรรูปก็อาจจะไม่ได้สำคัญมากนัก
ภาพประกอบ PTTinsight
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
