ช่วงนี้หลายคนก็กำลังตื่นเต้นกับวัคซีน COVID-19 กัน
เราจะได้ฉีดวัคซีนกันเร็ว ๆ นี้ละนะ แต่บางคนก็ยังลังเลว่าจะฉีดดีไหม? ข่าวสารเกี่ยวกับประสิทธิภาพของวัคซีนของผู้ผลิตแต่ละรายก็เลยแพร่สะพัดเต็มไปหมด ซึ่งอันนี้ก็ขอบอกว่าไม่ใช่เฉพาะคนไทยหรอกครับ ต่างชาติเค้าก็ตื่นตัวกันเรื่องนี้เหมือนกัน
ทีนี้ถ้าเราลองศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับประสิทธิภาพของวัคซีนจากแหล่งข้อมูลในต่างประเทศเราจะเจอคำว่า Efficacy ซึ่งเราก็จะงง ๆ ว่าทำไมไม่ใช้ Efficiency ? ความหมายของสองคำนี้เหมือนหรือต่างกันอย่างไร?
ถ้าอยากรู้ ครูพี่เป้จะเล่าให้ฟัง
มาดูกันที่ความหมายอย่างเป็นทางการกันก่อน
สำนักงานราชบัณฑิตยสถานได้ให้ความหมายของ 2 คำนี้ต่างกันดังนี้ครับ
Efficiency แปลว่า ประสิทธิภาพ
Efficacy แปลว่า ประสิทธิศักย์
เห็นคำว่า "ประสิทธิศักย์" แล้วครูพี่เป้ถึงกับต้องอุทานในใจเป็นภาษาอิตาเลียนว่า Porca miseria! แล้วเดินไปจิบ Espresso แก้ปวดหัว
เรามาอธิบายง่าย ๆ แบบทั่วไปกันก่อนดีกว่า
Efficiency หรือประสิทธิภาพนั้น จะหมายถึงอัตราส่วนระหว่างสิ่งที่ได้กับทรัพยากรที่ใช้ไป อันนี้เป็นความหมายทั่วไปใช้กันทุกวงการ เช่น ถ้ารถยนต์ A กับรถยนต์ B มีกำลังเท่ากัน แต่รถยนต์ A กินน้ำมันน้อยกว่า แบบนี้รถยนต์ A ก็ถือว่ามีประสิทธิภาพมากกว่า
คำว่า Efficiency ใช้ในทางบริหารจัดการกันก็เยอะนะครับ ประมาณว่าผู้บริหารคนนี้มี Efficiency มากกว่าคนนั้น หลัก ๆ เค้าก็จะดูว่างบประมาณที่ใช้น้อยกว่า ใช้เวลาน้อยกว่า ใช้บุคลากรน้อยกว่า แล้วงานก็เสร็จตามเวลาเหมือนกัน แบบนี้เรียกว่าเป็นการบริหารงานที่ประสิทธิภาพ
ส่วนคำว่า Efficacy นั้นแปลตรง ๆ ได้ว่า ความสามารถในการทำให้เกิดผลตามที่ตั้งใจ
ก็คือมีเป้าหมายแล้วทำตามเป้าหมายได้นั่นเอง ซึ่งเราก็จะสับสนกับคำว่า Effectiveness ซึ่งแปลว่าประสิทธิผลอีก
เอาเป็นว่าถ้าจะหมายถึงประสิทธิผลโดยทั่วไปฝรั่งเค้าก็ใช้ effectiveness แหละ แต่ในทางการแพทย์ efficacy กับ effectiveness นี่ต่างกันชัดเจนครับ
หากเป็นการทดลองใช้ยา วิธีการรักษา หรือวัคซีนที่แบ่งผู้รับการรักษาเป็นกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุมอย่างชัดเจน แล้วการรักษานั้นประสบความสำเร็จ เราจะเรียกว่าเป็นการรักษาที่มี efficacy
แต่ถ้านำวิธีการรักษา ยา หรือวัคซีนนั้นไปใช้โดยทั่วไปแล้วประสบความสำเร็จ เราจะเรียกวิธีการรักษานั้นว่าเป็นการรักษา เป็นยา เป็นวัคซีนที่มี efficiency ครับ
กล่าวโดยสรุป
Vaccine efficacy คือ ความสามารถของวัคซีนในการลดการติดโรคของคนที่ได้รับวัคซีนเทียบกับคนที่ไม่ได้วัคซีน วัดค่าภายใต้สถานการณ์เฉพาะที่ถูกควบคุมอย่างดีที่สุดจากกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุม
Vaccine efficiency คือ ความสามารถที่แท้จริงของวัคซีนในการลดจำนวนผู้ติดโรค เก็บข้อมูลจากกลุ่มประชากรขนาดใหญ่ภายใต้สถานการณ์ที่หลากหลายและไม่มีการควบคุมเป็นการเฉพาะ
ดังนั้น ประสิทธิภาพของวัคซีนช่วงนี้ที่เราเห็นตามสื่อต่าง ๆ จึงเรียกว่า Vaccine efficacy และไม่สามารถเอามาเปรียบเทียบกันได้นะครับ เพราะทำในกลุ่มทดลองที่ต่างกันมาก และสถานการณ์จำเพาะที่แต่ละบริษัทจัดให้มีการทดลองนั้นก็แตกต่างกันเหลือเกิน
อ้างอิง
Efficiency vs Efficacy
- 2
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
