การแต่งกายของคนมอญนั้น จะนิยมนำสไบมาซ้อนทับเสื้อที่ตัวเองสวมอยู่ จริงๆแล้วการแต่งกายวิถีมอญสามารถทำได้จริงในชีวิตประจำวัน เพราะเสื้อของมอญจะเป็นเสื้อแขนกระบอกคอกลมและพาดสไบ ไม่ได้ยุ่งยากวิลิศสมาหราเกินไป
สไบนี้ถือเป็นอัตลักษณ์ในการแต่งกายของชาวมอญแม้ว่าเราจะไม่ใช่ชาวมอญแต่ถ้าเราเห็นใครห่มผ้าแบบพาดชายสไบด้านหนึ่งลงบนไหล่ซ้าย หันขอบสไบออกด้านนอก ให้ชายสไบด้านหน้าอยู่ในระดับเอว จากนั้นดึงชายสไบที่เหลืออยู่ด้านหลังอ้อมรักแร้ขวากลับมาพาดที่ไหล่ซ้าย หรือการใช้สไบคล้องที่คอแล้วปล่อยชายสไบทั้งสองข้างลงมาด้านหน้า เราก็จะรู้ได้เลยว่านี่ล่ะสาวมอญ
สไบมอญ เป็นผ้าที่ใช้ได้ทั้งชายและหญิงนะคะ การใช้ผ้าสไบพาดไหล่ในหนุ่มมอญก็มีลักษณะการใช้ 2 แบบเช่นกัน คือ พับชายสไบมาทบกัน 1 ทบแล้วพาดไว้บนไหล่ซ้าย และการใช้ผ้าสไบคล้องคอแบบปล่อยชายสไบทั้งสองไปทางด้านหลัง แล้วพับสไบที่อยู่ด้านหน้าให้เป็นรูปสามเหลี่ยม
เดี๋ยวนี้เราจะไม่ค่อยพบเห็นการแต่งกายแบบมอญมากนัก เพราะหนุ่มสาวชาวมอญรุ่นใหม่ก็นิยมแต่งกายตามสมัยเหมือนกัน แต่เมื่อไหร่ที่ชาวมอญจะไป
งานเทศกาลประเพณีต่างๆหรือไปวัด ก็จะหยิบผ้าสไบมาพาดเลยล่ะ วิธีการใส่สไบมอญก็จะมีความแตกต่างกันตามกาละเทศะ คือ ถ้าไปวัด ชาวมอญทั้งหญิงและชายก็จะห่มแบบพาดไหล่ซ้าย แต่ถ้าไปงานรื่นเริงก็จะใช้แบบคล้องคอปล่อยชาย
ผ้าสไบของมอญจะไม่กว้างเหมือนสไบของไทย คือ กว้างประมาณ 12-15 ซม.และยาวประมาณ 110-200 ซม. เพราะคนมอญจะมีวิธีใช้สไบแบบคล้องคอและปล่อยชายลงมาทั้งสองข้างด้วยไง ถ้ากว้างเกินไปก็จะเกะกะ เวลาทำอะไรต่อมิอะไร
คนมอญจะเรียกสไบว่า หญาดฮะเหริ่มโตะ แต่ถ้าเป็นคนมอญในเมียนมาร์จะเรียกว่ายัตตุ๊ต อย่างที่บอกแล้วว่า สิ่งที่แสดงความเป็นมอญในเครื่องแต่งกายได้ดีที่สุดของมอญทั้งเมียนมาร์และไทย ก็คือ สไบ เพราะตัวเสื้อนั้นก็จะต่างกันไป แม้แต่ไทยเอง ถ้าไม่ใช่งานเทศกาลประเพณีบางทีก็จะเห็นหนุ่มๆ สวมเสื้อเชิ้ตแทนเสื้อผ่าหน้ากระดุมเชือก หรือสาวๆ สวมเสื้อลูกไม้ แทนเสื้อคอกลมแขนกระบอก สำหรับเมียนมาร์ เสื้อผ้าก็จะได้รับอิทธิพลจากท้องถิ่นที่ตนอยู่เช่นกัน ดังนั้น เราจะเห็นหนุ่มมอญในเมียนมาร์สวมเสื้อกุยเฮงผ้าโสร่งตาหมากรุกและพาดสไบ ส่วนสาวเมียนมาร์ก็จะเห็นสวมเสื้อลูกไม้พาดสไบเช่นกัน
ถ้ามีใครใส่สไบมอญเดินผ่านหน้าเรา สิ่งที่จะสะดุดตาอันดับแรก คือ สีสันอันสดใส เช่น สีฟ้า สีชมพู สีเขียวตองอ่อน สีเหลือง แต่สีอ่อนแบบสีขาว ก็ใช้กันนะ ปกติแล้วชาวมอญจะพาดสไบสีที่เข้ากับผ้านุ่งของตนเอง นอกจากนี้ ถ้าพวกเขาไปงานศพ ก็จะพาดสไบมอญสีดำปักลวดลายด้วยด้ายสีขาว
ลักษณะที่โดดเด่นอีกอย่างหนึ่งของสไบมอญ คือ การปักลายตลอดริมผ้า ซึ่งลายนี้จะแสดงถึงกลุ่มของตนได้ มอญในประเทศไทยมีประมาณ 31 กลุ่ม กระจายกันอยู่ตามลุ่มน้ำเจ้าพระยา และอยู่ภาคกลางเป็นส่วนใหญ่
ถ้าเป็นมอญเจ็ดริ้ว จังหวัดสมุทรสาคร ริมผ้าจะเป็นลายดอกพิกุล ส่วนตรงกลางจะเป็นลายดอกมะเขือ ถ้าเป็นมอญบางลำภู จะปักลายแปดแฉกล้อมด้วยดาว หรือที่เรียกว่า “ลายดาวล้อมเดือน” ที่ริมผ้าตลอดทั้งผืน มีหงส์ที่ปลายทั้งสองด้าน ส่วนใหญ่แล้ว สไบมอญจะปักเป็นลายดอกไม้ ลายที่เป็นที่นิยมได้แก่ ลายดอกชบา ดอกมะเขือ ดอกลำพู ดอกลีลาวดี และดอกบัว แต่ลายที่เป็นสัญลักษณ์ของชาวมอญก็คือ ลายหงษ์ นั่นเอง
นอกจากนี้ คนรุ่นใหม่ๆที่ฟื้นฟูการปักผ้าสไบมอญขึ้นมาก็ได้คิดลายใหม่ๆ เช่น ลายกุ้ง ลายหอย ลายปู ลายปลา รวมทั้งมีลายไม้เลื้อย เป็นลายที่มีการปักเส้นเลื้อยยาวต่อเนื่องไปตลอดทั้งผืน พร้อมด้วยดอกและใบไม้ในรูปแบบต่างๆ
ถ้าหากเราอยากรู้จักชาวมอญให้มากกว่านี้ ควรหาโอกาสไปเรียนวิธีการปักสไบมอญด้วยตนเองสักครั้ง เพราะจริงๆแล้ว เมื่อก่อนนั้น สาวมอญจะพาดสไบที่ตัวเองปักเท่านั้น เป็นการอวดฝีมือไปในตัว
ถ้าใครสนใจทดลองเรียนปักสไบมอญ สามารถไปได้ที่บ้านปักผ้าสไบมอญ ชุมชนบางกระดี่ กรุงเทพมหานครนี่เอง ซึ่งจะมีคุณป้าแพงเจ้าของบ้านคอยแนะนำการปักผ้าลวดลายตามวัฒนธรรมมอญ หรือ จะแวะไปที่ศูนย์การเรียนรู้โฮมสเตย์ไทรน้อย จังหวัดพระนครศรีอยุธยาก็ได้ค่ะ
เรียบเรียงจาก bangkanmark.org , arit.bpru.ac.th , onceinlife.co , km-ir.arts.tu.ac.th , Burma library.org
ขอบคุณรูปภาพประกอบจาก arit.bpru.ac.th , m-culture.go.th , always on the go , myohan.artstation.com
- 1
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
