ครั้งหนึ่งพระพยอม กัลยาโณ เทศน์นักโทษในคุกว่า พวกนักโทษที่มาติดอยู่ในคุกไม่ได้ติดคนเดียว แต่เอาพ่อเอาแม่มาติดด้วย พ่อแม่ต้องลำบาก หาเงินซื้อข้าวปลาอาหาร ข้าวของเครื่องใช้ เสียค่ารถเดินทางมาเยี่ยมนักโทษทุกอาทิตย์ อีกทั้งเป็นการทำร้ายจิตใจพ่อแม่ให้ทนทุกข์ทรมานจนกว่าจะพ้นโทษ เป็นบาปกรรมเพราะการกระทำของตนคนเดียวแท้ ๆ
นักโทษคนหนึ่งได้ยินแล้วก็ร้องไห้โฮ สำนึกผิด เสียใจที่ทำร้ายพ่อแม่เพราะการกระทำของตนเอง
ไม่มีอะไรทำร้ายพ่อแม่เท่าลูกที่ประพฤติตัวเลว มันแย่กว่าการเรียนไม่ดี สอบตก หรือไม่ประสบความสำเร็จในชีวิตเสียอีก
ในสมัยโบราณ หนึ่งคนทำผิด ครอบครัวของเขาทั้งเจ็ดชั่วโคตรอาจถูกกุดหัวไปพร้อมกัน
สมัยนี้ไม่มีโทษประหารเจ็ดชั่วโคตร แต่บางครั้งกระแสลบของสังคมอาจแรงพอกับโทษประหาร บางตระกูลอาจต้องเปลี่ยนนามสกุลไปเลย
ในชีวิตของคนเรา การกระทำไม่ดีใด ๆ ก็ตามอาจมิได้สร้างความเดือดร้อนแค่คนทำคนเดียวเสมอไป มันมักลงไปที่ครอบครัวหรือคนที่รักด้วย
สามีภรรยาหย่ากัน ลูกอาจได้รับผลกระทบทางจิตใจ โตขึ้นเป็นคนมีปัญหา
ลูกประพฤติชั่ว อาจทำให้พ่อแม่อายุสั้นลงเพราะความเครียดและกลัดกลุ้มใจ
สามีโกงเงินและต้องโทษจำคุก ลูกเมียอาจไม่มีที่ยืนในสังคม เพราะถูกตราหน้าว่าเป็นตระกูลขี้โกง
สมาชิกคนหนึ่งในครอบครัวประพฤติชั่ว ทุกคนที่ใช้นามสกุลนั้นก็พลอยอับอายขายหน้าไปทั้งหมด
ทำเรื่องแย่มาก ๆ บางครั้งกระแสสังคมอาจถึงขั้นต่อต้าน ไม่คบหาสมาคมด้วย
แค่ทำให้คนที่รักเจ็บช้ำเสียใจก็แย่กว่าโทษอื่นใดแล้ว
ทว่าการทำเรื่องแย่ระดับ ‘โทษประหารเจ็ดชั่วโคตร’ ไม่จำเป็นต้องอยู่ในรูปของอาชญากรรมแต่อย่างไร หลายเรื่องซ่อนรูปในพฤติกรรมที่ดูเผิน ๆ ไม่น่าเดือดร้อนต่อคนอื่
.
พระพยอมเล่าอีกเรื่องหนึ่งว่า ในวันเกิดของผู้ใหญ่ท่านหนึ่ง มีการเลี้ยงฉลองกลางคืน ร่ำสุรากันเต็มที่ ครั้นถึงเช้า ผู้ใหญ่ท่านนั้นอยากทำบุญวันเกิดโดยใส่บาตรพระ ตื่นเช้าก็ออกมาใส่บาตรในสภาพเมามาย
เมื่อพระสี่รูปมาถึง มากกว่าที่คาดไว้ เพราะเตรียมปลาทูมาสำหรับพระสองรูปเท่านั้น ผู้ใหญ่ท่านนั้นก็ตะโกนเรียกเด็กในบ้านเสียงดังลั่น “อีหนู เอาปลาทูในครัวมาอีกสององค์ วันนี้พระมาสี่ตัว...”
ภาษาชาวบ้านว่า เหล้าทำให้คนเป็นหมา เพราะขาดสติสัมปชัญญะ อย่างดีก็แค่เสียสติ เสียมารยาทนิดหน่อย อย่างแย่ก็เสียคน เสียการงาน ไปจนถึงขั้นสูญเสียทุกอย่าง
นอกจากนี้ก็ยังมีอบายมุขอื่น ๆ อีกมากมาย เช่น การพนัน บุหรี่ ยาเสพติด
การพนันสามารถทำลายครอบครัวพินาศในชั่วพริบตา สูบบุหรี่ทำให้เป็นมะเร็งปอด ดื่มเหล้าจนติดก็มักตามมาด้วยโรคตับ ไม่ว่าจะตายหรือไม่ตาย ลูกเมียก็เดือดร้อน อีกทั้งอาจก่อให้เกิดอุบัติเหตุคร่าชีวิตผู้อื่นได้ง่ายดาย
โทษประหารเจ็ดชั่วโคตรในยุคนี้ไม่ใช่โคตรของเราเองอย่างเดียว แต่อาจรวมชีวิตของคนอื่นที่อยู่ดี ๆ ก็เจอนรกเพราะการกระทำของเราคนเดียว
เป็นปฏิกิริยาลูกโซ่ที่ส่งผลลบกระเทือนไปทั้งครอบครัวหรือสังคม
ปฏิกิริยาลูกโซ่แบบนี้ว่า domino effect
โดมิโนเป็นเครื่องเล่นต่อจุดอย่างหนึ่ง แท่งโดมิโนแต่ละแท่งมีจุดจำนวนต่างกัน วิธีเล่นคือต่อเชื่อมแท่งโดมิโนที่มีจำนวนจุดเท่ากัน แต่การเล่นที่นิยมกันอีกแบบหนึ่งคือการเรียงแท่งโดมิโนทางตั้ง ซ้อนกันเป็นแถวทหารยาวเหยียด ทิ้งระยะห่างพอเหมาะ แล้วผลักแท่งโดมิโนแท่งแรกให้ล้มทับแท่งที่สอง แท่งที่สองจะล้มทับแท่งที่สาม สี่ ห้า... ไปเรื่อยๆ เป็นที่มาของสำนวน domino effect หมายถึงสิ่งที่เกิดขึ้นที่จุดหนึ่งก่อผลสะเทือนไปยังอีกจุดหนึ่ง และก่อผลขยายวงกว้างต่อไปเรื่อย ๆ
ใครคนหนึ่งทำเรื่องแย่ไว้ อาจส่งผลต่อทั้งสังคมหรือทั้งโลกอย่างไม่น่าเชื่อ
ดังนั้นก่อนคิดจะทำเรื่องไม่ดี จึงต้องคิดถึงผลที่จะตามมาในระยะยาวด้วย มีเมตตาเอาใจเขามาใส่ใจเราด้วย
รู้จักมองการณ์ไกล มองกว้าง จะเห็นผลดีผลเสียของเรื่องหนึ่ง ๆ ได้
คนขับรถหลายคนวางรูปถ่ายครอบครัวตัวเองด้านหน้ารถ เพื่อเตือนใจไม่ให้ใจร้อน กระทำเรื่องบุ่มบ่าม
การใช้ ‘เครื่องมือ’ เตือนตนเองเป็นสิ่งดี แต่จะดียิ่งขึ้นหากสามารถฝังโหมดเตือนตนเองในหัวตลอดเวลา โหมดที่ว่าก็คือ สติสัมปชัญญะ
ผมจดจำกวีบทหนึ่งมาได้ตั้งแต่เด็ก สอนให้รู้จักเตือนตนเอง
ตนเตือนตนของตนให้พ้นผิด
ตนเตือนจิตตนได้ใครจักเหมือน
ตนเตือนตนไม่ได้ใครจะเตือน
ตนแชเชือนใครจักช่วยให้ป่วยการ
ก่อนทำเรื่องใด ๆ ถามตัวเองสามข้อว่า สิ่งที่กำลังจะทำส่งผลอย่างไรต่อ :
1. ตัวเอง
2. ครอบครัว
3. สังคม
ถามตัวเองได้อย่างนี้เป็นนิสัย โอกาสเข้าคุกทั้งคุกจริงและคุกในใจก็ยากยิ่ง
.
จากหนังสือ #คำที่แปลว่ารัก / https://bit.ly/3183W7I
- 42
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
