[เรื่องราวจากของเก็บ] 16 สิงหาคม 105 ปี ศูนย์วิจัยข้าวไทย ศูนย์วิจัยข้าวปทุมธานี หรือชื่อเดิมสถานีทดลองข้าวรังสิต สร้างขึ้นโดยพระราชประสงค์ของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ตั้งอยู่เลขที่ 85 หมู่ 1 (คลอง 6) ถนนรังสิ

สำรวจ
ลงทุน
คำถาม

มีบัญชีอยู่แล้ว?หรือ

•

16 ส.ค. 2021 เวลา 07:05 • การเกษตร

16 สิงหาคม 105 ปี ศูนย์วิจัยข้าวไทย

ศูนย์วิจัยข้าวปทุมธานี หรือชื่อเดิมสถานีทดลองข้าวรังสิต สร้างขึ้นโดยพระราชประสงค์ของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ตั้งอยู่เลขที่ 85 หมู่ 1 (คลอง 6) ถนนรังสิต-นครนายก ตำบลรังสิต อำเภอธัญบุรี จังหวัดปทุมธานี

ประวัติและความเป็นมา

หลังจากที่บริษัทขุดคลองและคูนาสยามในทุ่งหลวง ได้ดำเนินการปรับพื้นที่เสร็จสิ้นในปี 2459 ทรงให้ตั้งนาทดลองคลองรังสิต สังกัดกรมเพาะปลูกขึ้น ซึ่งเป็นสถานีทดลองข้าวแห่งแรกของประเทศไทย โดยมี พระยาโภชากร (ตริ มิลินทสูต) เป็นหัวหน้าสถานีคนแรก ท่านได้ทำการปรับปรุงพันธุ์ข้าวเจ้านาสวนที่นาทดลองคลองรังสิตเป็นเวลานานถึง 12 ปี จนประสบผลสำเร็จได้ข้าวพันธุ์ปิ่นแก้ว

จากนั้นในปี 2475 ได้รับ ม.ล.ยิ่งศักดิ์ อิศรเสนา ซึ่งจบการศึกษาเกษตรศาสตร์จากประเทศอังกฤษมา

ร่วมงานและ ได้ขยายเนื้อที่นาเพิ่มขึ้นอีก 1,700 ไร่ โดยเช่าจากสำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์

2 ปีต่อมา ม.ล.ยิ่งศักดิ์ อิศรเสนา ก็ได้เป็นหัวหน้าสถานีทดลองและมีบทบาทสำคัญในการผลิตบุคลากรโดยได้รับมอบหมายให้เปิดการสอบผู้ที่มีความรู้ จบการศึกษาระดับมัธยมศึกษาปีที่ 8 เข้าเรียน เรื่องข้าว มีหลักสูตร 15 เดือน (เป็นภาควิชาการ 3 เดือน และการฝึกภาคสนามอีก 1 ปี) เพื่อขยายการเผยแพร่พันธุ์ข้าวไปในอำเภอที่มีการทำนาเป็นหลัก รวม 27 อำเภอ ในภาคกลางลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยา จึงเป็นการเริ่มต้นของการส่งเสริมการใช้ข้าวพันธุ์ดีของประเทศ

ในปี พ.ศ. 2485 นาทดลองคลองรังสิต ได้รับความเสียหายจากอุทกภัยอย่างหนัก น้ำท่วมแปลงนาขยายพันธุ์ทั้งหมด ทางสถานีจึงนำต้นข้าวเมล็ดพันธุ์ข้าวจากรวง (panicle seeds) ของข้าวพันธุ์ดีทั้งหมด ย้ายไปปลูกในกระถางทำให้การทำนาในปี พ.ศ.2486 ต้องใช้เมล็ดพันธุ์คัด (breeder seeds) เมล็ดพันธุ์หลัก (foundation seeds) และเมล็ดพันธุ์ขยาย (Stock seeds) ที่เหลือเก็บข้ามปี

พ.ศ.2526 สถานีทดลองข้าวรังสิต ได้รับการยกฐานะเป็นศูนย์วิจัยข้าวปทุมธานี สังกัดสถาบันวิจัยข้าว กรมวิชาการเกษตร และปัจจุบัน ย้ายมาสังกัด สำนักวิจัยและพัฒนาข้าวเปลี่ยนชื่อเป็น กองวิจัยและพัฒนาข้าว กรมการข้าว กระทรวงเกษตรและสหกรณ์

งานวิจัยข้าวไทยได้ดำเนินมาอย่างต่อเนื่องจนครบ 100 ปี ดังนั้น เพื่อเฉลิมฉลองในวาระพิเศษนี้ ไปรษณีย์ไทย ได้จัดทำตราไปรษณียาการที่ระลึกภาพพระบรมฉายาลักษณ์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ เมื่อครั้งเสด็จพระราชดำเนินไปยังพระราชานุสาวรีย์สมเด็จพระศรีสุริโยทัย ทุ่งมะขามหย่อง จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เพื่อทรงเกี่ยวข้าวในนาที่ใช้น้ำจากอ่างเก็บน้ำในพื้นที่รอบพระราชานุสาวรีย์ฯ ตามโครงการส่งเสริมอาชีพปลูกข้าวนาปรัง เมื่อวันที่ 14 พฤษภาคม 2539

แสตมป์ชุด 100 ปี งานวิจัยข้าวไทย

วันแรกจำหน่าย 16 สิงหาคม 2559

พิมพ์ที่ Thai British Security Printing Public Company Limited, Thailand

ขนาด : 36 x 51 มิลลิเมตร

วิธีการพิมพ์ : ลิโธกราฟี่

จัดพิมพ์ชนิดราคา 3 บาท จำนวน 500,000 ดวง

แสตมป์ 100 ปี งานวิจัยข้าวไทย