😴 การนอนหลับ ช่วยทำความสะอาดสมองของเราได้อย่างไร?
วันนี้จะขอเล่าเรื่องนึงสั้นๆ แต่สำคัญให้ฟังเรื่องนึงครับ ตามชื่อเลย คือ เราจะทำความสะอาดสมองได้อย่างไร? หรือ อีกชื่อคือ การนอนช่วยป้องกันอัลไซเมอร์ได้ยังไง
จริงๆใครอ่านประจำน่าจะพอรู้ว่า ผมเน้นมาตลอดว่าการนอนให้เพียงพอ (7-8 ชม.สำหรับคนส่วนใหญ่) เป็นเรื่องที่สำคัญมาก
พอดีวันนี้ได้คุยกับคนวัย 60 ท่านนึง เขาเล่าให้ฟังว่า ตื่นเช้ามืดเพื่อไปวิ่งออกกำลังกายเป็นประจำ แต่พอถามว่านอนกี่โมงก็พบว่านอนดึก ทำให้มีเวลานอนคืนนึงแค่ประมาณ 6 ชม.เท่านั้น และนี่ไม่ใช่ครั้งแรกที่ผมได้ยินว่ามีคนรักสุขภาพลดชั่วโมงนอนเพื่อเอาเวลาไปออกกำลังกายให้มากขึ้น เลยอยากจะขอเขียนถึงอีกครั้ง
สรุปสั้นๆเป็นข้อๆทั้งหมด 12 ข้อนะครับ
1 เป็นข้อเท็จจริงที่ว่า เมื่ออายุเรามากขึ้น คุณภาพของการนอนจะแย่ลง เราจะหลับลึกได้น้อยลง ข้อนี้อาจจะแก้ได้ยากเพราะเป็นการเปลี่ยนแปลงตามวัย
2 การเปลี่ยนแปลงของการหลับนี้ อาจจะเกี่ยวข้องกับภาวะการจำ ที่ไม่ดีเท่าตอนอายุน้อยๆ
3 ปัญหาของการนอนไม่ดี นอนยาก นอนไม่พอ เป็นอาการนำหนึ่งที่พบมาก่อนจะป่วยเป็นโรคอัลไซเมอร์ได้หลายๆปี
4 โรคอัลไซเมอร์ จะสัมพันธ์กับการที่มีการสะสม สารที่เป็นพิษชนิดหนึ่งในสมอง ที่มีชื่อว่า เบตา อะไมลอยด์ ซึ่งสารนี้ทำลายเซลล์สมองได้
5 ไม่นานมานี้ มีงานวิจัยสำคัญอันนึงที่ดังมาก เป็นงานวิจัยที่ทำในหนูแล้วพบว่าในสมองของหนู (และต่อมาพบในคนด้วย) มีระบบที่ทำหน้าที่เหมือน ระบบท่อน้ำทิ้งในสมอง ระบบนี้มีชื่อว่า glymphatic ซึ่งก็ตามชื่อเลยคือ เป็นระบบที่คอยขับของเสียออกจากสมอง
6 เซลล์สำคัญที่เกี่ยวข้องกับระบบนี้ เป็นเซลล์ที่มีชื่อว่า เกลีย (glia) ซึ่งความหมายของชื่อ แปลว่ากาว เพราะสมัยก่อนเราไม่รู้ว่า เซลล์นี้ทำหน้าที่อะไร เราคิดว่ามันทำหน้าที่แค่เชื่อมเซลล์สมองเข้าด้วยกัน ในอดีตเราจึงคิดว่าเซลล์นี้ไม่ค่อยสำคัญเท่าไหร่
7 เซลล์เกลีย นี้พบกระจายอยูทั่วไปในสมอง เรียกได้ว่าอยู่ประกบคู่ไปกับเซลล์ประสาทเลย ซึ่งก็ไม่น่าแปลกใจ เพราะเรารู้ว่ามันทำงานเหมือนระบบระบายของเสียไม่ให้สะสมอยู่ใกล้ๆเซลล์ประสาทของสมอง
8 ความน่าสนใจคือ ระบบนี้ จะทำงานแค่ประมาณนึงตอนที่เราตื่นหรือหลับตื้นๆ แต่เมื่อเราหลับเข้าไปสู่การหลับระดับลึกๆ เซลล์ เกลียมันจะหดเล็กลงประมาณ 60% ซึ่งจะมีผลให้การระบายสารมีพิษต่างๆทำได้ดีขึ้น
9 อาจจะนึกภาพ จะเหมือนในตอนกลางวัน คนเยอะ รถเยอะ การจะทำความสะอาดถนน ก็เป็นไปได้ยาก แต่ตอนตี 2-3 ถนนจะโล่งๆ ทำความสะอาดได้ง่ายกว่า และยิ่งถ้าคิดว่า ตึกรามบ้านช่อง หดเล็กลง 60% ทำให้พื้นที่ตรอกซอกซอย ขยายกว้างใหญ่ขึ้น การชะล้างของเสียออกมาจากซอกเล็กซอกน้อยก็จะทำได้ดียิ่งขึ้น
10 ในช่วงที่เราหลับลึกนั้น ระบบกำจัดสารพิษ ของเสียนี้ จะทำงานเพิ่มขึ้น 10-20 เท่าเป็นอย่างน้อย
11 การนอนหลับดี จึงมีผลให้เราตื่นมาพร้อมกับสมอง ที่สะอาด พร้อมที่จะคิด จะทำอะไรต่างๆได้ดีขึ้น
12 หนึ่งในสารพิษที่ถูกกำจัดออกมาในช่วงที่เราหลับ ก็คือ โปรตีนที่เป็นพิษกับสมอง ซึ่งสัมพันธ์กับการเป็นโรคอัลไซเมอร์
การนอนยังไงก็เป็นพื้นฐานสำคัญของการดูแลสุขภาพ ที่ไม่ควรมองข้าม การตื่นเช้าไปวิ่งเป็นสิ่งที่ดีครับ แต่ก็ควรจะเข้านอนให้เร็วขึ้นด้วย เพื่อไม่ให้เวลานอนถูกเบียดบังไป
คืนนี้ก็อย่านอนดึกกันนะครับ ตื่นมาตอนเช้าสมองจะได้สะอาดเอี่ยมอ่องกันทุกคน
ถ้าชอบเรื่องราววิทยาศาสตร์เกี่ยวกับร่างกายมนุษย์แบบนี้
แนะนำอ่านหนังสือได้รับรางวัลของหมอเอ้วเพิ่มเติม เช่น เรื่องเล่าจากร่างกาย เหตุผลของธรรมชาติ และ 500 ล้านปีของความรัก สามารถเข้าไปเลือกดูที่ Chatchapol Book ใน shopee และ Line Myshop ได้เลยค่ะ
- 506
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
