4 ก.ย. 2021 เวลา 04:35 • หนังสือ
บทเพลงแด่โคลองด์
บทเพลงแด่โคลองด์ : อ่านฝรั่งเศส x Phitacques Lecdi
บทความที่แล้วได้พูดถึง “พระเจ้าชาร์ลส์ที่ 1 มหาราช” หรือ “พระเจ้าชาร์เลอมาญ” ไปแล้ว ครั้งนี้ผมจะพาท่านผู้อ่านมาสัมผัสกับวรรณกรรมอันโด่งดังจากยุคกลาง “บทเพลงแด่โคลองด์ (Chanson de Roland)” โดยเฉพาะผู้เขียนเองยังต้องเรียนเรื่องนี้เป็นเรื่องแรกเมื่อได้สัมผัสกับวิชาวรรณคดีฝรั่งเศส
บทเพลงแด่โคลองด์ เป็นมหากาพย์ที่สำคัญและเป็นที่รู้จักกันมากที่สุดในบรรดามหากาพย์ทั้งหมดทั้งมวล ซึ่งแต่งขึ้นช่วงปีค.ศ.1066 ถึง ค.ศ.1095 โดยอิงจากสงครามครัวซาด หรือ สงครามครูเสด ที่ฝั่งสเปนและฝรั่งเศสปะทะกับแขกมัวร์ (Maure) มหากาพย์เรื่องนี้มีหลักฐานไม่แน่ชัดว่าใครเป็นคนแต่ง เพราะไม่มีฉบับสมบูรณ์ดั้งเดิม มีแต่งานที่แต่งเติมขึ้นและมีกวีท่านอื่นเป็นผู้รวบรวมแทน
บทเพลงแด่โคลองด์ : อ่านฝรั่งเศส x Phitacques Lecdi
ฉากของบทเพลงแด่โคลองด์ รัฐมนตรีเอแก็งอาร์ดเล่าว่า เมื่อปีค.ศ.778 ขณะที่พระเจ้าชาร์เลอมาญทรงยกทัพกลับมาจากสเปน กองทัพฝ่ายหลังเกิดการปะทะกับพวกบาสก์ขณะนำขบวนมาจากเมืองคงเซอโว (Ronceveaux) ประเทศสเปนในปัจจุบัน และการปะทะนี้ที่โคลองด์ แม่ทัพแห่งกองทัพเบรอตาญได้สละชีวิตไป แต่มหากาพย์เรื่องนี้ก็ดัดแปลงจากประวัติศาสตร์อยู่บ้าง อย่างพวกบาสก์เปลี่ยนเป็นพวกซาคาแซ็ง (Sarrasins) ที่เป็นพวกนอกรีตศัตรูระดับชาติ และเปลี่ยนพวกชาวป่าชาวเขาเป็นทหาร 2 แสนนาย โคลองด์กลายเป็นหนึ่งในพระราชนัดดา (หลาน) ในพระเจ้าชาร์เลอมาญ และการสละชีวิตโคลองด์นั้นเป็นน้ำมือของกานลง (Ganelon) อย่างชัดเจน
บทเพลงแด่โคลองด์ : อ่านฝรั่งเศส x Phitacques Lecdi
พระเจ้าชาร์เลอมาญทรงยกทัพสู้กับพวกซาคาแซ็งที่ประเทศสเปน พระเจ้ามาร์ซีล (Marsile) กษัตริย์ผู้คิดไม่ซื่อแห่งซาคากอส (Saragosse) หรือ เมืองซาราโกซา (Zaragoza) ทรงมีพระราชประสงค์สงบศึกกับพระเจ้าชาร์เลอมาญ พระองค์จึงทรงรับสั่งให้บรรดาขุนนางเข้าประชุมกัน จนที่สุดพระองค์ทรงตัดสินพระทัยส่งราชทูตไปเข้าเฝ้าพระเจ้ามาร์ซีล โคลองด์ยังได้แต่งตั้งกานลง (Ganelon) ไปเป็นราชทูต กานลงจึงตัดสินใจบุกเพราะไม่พอใจกับคำสั่งของโคลองด์และอยากให้กองทัพฝ่ายพระเจ้ามาร์ซีลชนะ โดยกานลงให้โคลองด์อยู่นำทัพหลังและให้ไปสู่ความตายด้วยน้ำมือศัตรู
บทเพลงแด่โคลองด์ : อ่านฝรั่งเศส x Phitacques Lecdi
พระเจ้าชาร์เลอมาญได้เสด็จกลับขึ้นไปบนเนินที่มั่น ขณะเดียวกันทัพหลังที่นำโดยโคลองด์นั้น ได้ถูกศัตรูล้อมรอบไว้หมดแล้ว โอลีวีเยขอให้โคลองด์เป่าแตรงาช้างเพื่อส่งสัญญาณให้กับพระเจ้าชาร์ลเลอมาญ แต่โรลองด์ปฏิเสธ เพราะถ้าเป่าออกไป พวกนอกรีตก็จะเข้ามาสมทบด้วย การต่อสู้ยังคงนองเลือดกันต่อไป บรรดาแม่ทัพใหญ่ล้มตายไปมาก ยกเว้น โอลีวีเย ตือร์แป็ง และโคลองด์ เขาจึงตัดสินใจเป่าแตร พระเจ้าชาร์เลอมาญทรงได้ยินจึงรีบเสด็จมา เมื่อพระองค์เสด็จมาถึงทอดพระเนตรโคลองด์นอนอยู่กลางสนามรบ เขาพยายามจะจูบดาบดือค็องดาล แต่ก็ทำไม่ได้ เขาจึงสละวิญญาณให้พระเจ้าและตายโดยหันหน้าไปทางประเทศสเปน
บทเพลงแด่โคลองด์ : อ่านฝรั่งเศส x Phitacques Lecdi
พระเจ้าชาร์เลอมาญเสด็จกลับไปยังเนินที่มั่น พระองค์ทรงไล่ปราบพวกซาคาแซ็งและทรงหยุดพระอาทิตย์ ผู้อ่านต้องเข้าใจว่าพระเจ้าชาร์เลอมาญในเรื่องมีพลังวิเศษนะครับ เพื่อที่จะมีเวลาไล่สับพวกนี้เป็นชิ้นๆ หลังจากนั้นพระองค์พระราชทานเกียรติยศครั้งสุดท้ายแก่นักรบที่เสียชีวิตทุกคน ครั้นพระองค์เสด็จกลับยังแอซ์ลาชาแปล (Aix-la-Chapelle) และบอกเรื่องการตายของคู่หมั้นให้กับโอด (Aude) น้องสาวของโอลีวีเยให้ฟัง โอดได้ยินเรื่องแล้วหมดสติและตรอมใจตายไป แล้วการพิจารณาคดีของกานลงก็เริ่มขึ้น ปีนาเบล (Pinabel) นักรบฝ่ายกานลงท้าว่าถ้าใครอยากให้กานลงถูกลงโทษต้องล้มเขาให้ได้ ทีแยร์คี (Thierry) นักรบฝ่ายโคลองด์ออกมาสู้กันในสนามรบและผลสุดท้ายปีนาเบลเป็นฝ่ายแพ้ และเรื่องความคิดไม่ซื่อของกานลงได้ถูกพระเจ้าตัดสินแล้ว พระองค์จึงรับสั่งให้เอากานลงไปมัดมือมัดเท้าไว้กับม้า 4 ตัว ให้ฉีกร่างแยกกันออกไป
คอนเซปต์หลักๆ ของมหากาพย์เรื่องนี้เป็นนักรบทั้งสิ้น ผู้แต่งพยายามแบ่งโลกให้เห็นเป็น 2 ด้าน ระหว่างพระเจ้าและซาตาน กล่าวคือประเทศฝรั่งเศสกำลังรบกับซาตานเคียงบ่าเคียงไหล่กับพระเจ้า บรรดาตัวเอกทางฝ่ายฝรั่งเศสล้วนมีแต่ความศรัทธาในคริสต์ศาสนาอย่างแก่กล้า จะเห็นว่ามีการใช้คำที่สรรเสริญพระเจ้าอยู่บ่อยครั้งและมีการอ้อนวอนถึงสวรรค์อย่าแน่วแน่ ความรักแผ่นดินเกิดของตัวละครเข้าใจง่ายและซาบซึ้ง อย่างเช่น ในความคิดของตัวละครประเทศฝรั่งเศสอันสดใสคือแผ่นดินหลัก ส่วนสำหรับโคลองด์ผู้ที่อ้อนวอนพระเจ้าด้วยจิตแน่วแน่ คือ แผ่นดินฝรั่งเศส ท่านคือแผ่นดินอันงดงาม และเมื่อถึงฉากที่โคลองด์ใกล้ตาย ภาพของประเทศฝรั่งเศสก็ค่อยๆ แล่นเข้ามาในความคิด ตรงบทที่ว่า
De plusieurs choses à remembrer li prist
De dulce France
(หลายๆ สิ่งที่เขาจำได้ ฝรั่งเศสอันสดใส)
จะเห็นว่าผู้แต่งได้สร้างตัวละครแต่ละตัวให้มีอัตลักษณ์อย่างชัดเจนและมีพละกำลัง เช่น โคลองด์ ผู้เปี่ยมไปด้วยความกระตือรือร้น โอลีวีเย ผู้เปี่ยมด้วยปัญญา ตือร์แป็ง ผู้เชี่ยวชาญด้านการทหาร กานลง ผู้ทรยศ พระเจ้าชาร์เลอมาญ ผู้มีพลังเหนือมนุษย์ เป็นต้น เรื่องของภาษายังไม่สละสลวยเท่าที่ควร ทางวรรณศิลป์ก็ยังดูวกไปวนมาและบางครั้งก็เปลี่ยนภาษาไปตามบริบท แต่บรรยากาศของมหากาพย์ยังคงดูทรงพลัง
บทเพลงแด่โคลองด์ : อ่านฝรั่งเศส x Phitacques Lecdi
โฆษณา