ปี่พาทย์นางหงส์ ∙ ดนตรีขลังประโคมศพ
ดวงอาทิตย์ลับขอบฟ้าไปแล้วหลายชั่วโมง ค่ำคืนที่อากาศเริ่มเย็นแบบนี้เหมาะจะหาอะไรเพลินๆอ่านแล้วเปิดเพลงฟังไปพลาง ต่อจากนี้เรามาอ่าน"อะไรเพลินๆ"ที่ว่ามากันดีกว่า "อะไรเพลินๆ"ที่อาจทำให้คืนนี้ของคุณเย็นยะเยือกมากขึ้นไปอีก อย่าลืมเปิดเพลงที่เข้ากับบทความนี้ด้วยล่ะ ดูจากหัวข้อแล้วคงเดาไม่ยากว่าเป็นเพลงแบบไหนใช่ไหม
ผู้อ่านหลายคนคงเคยได้ยินหรือรู้สึกคุ้นหูวงปี่พาทย์นี้อยู่ไม่มากก็น้อย อาจด้วยเหตุผลที่วงดนตรีนี้ถูกถ่ายทอดสืบต่อกันมาอย่างช้านาน หรืออาจเคยได้ยินจากละครสยองขวัญเรื่อง "ปี่แก้วนางหงส์" ที่ถูกนำมารีเมคสู่จอแก้วให้คอละครได้ชมกัน แต่ไม่ว่าด้วยเหตุผลใดก็ตาม ในวันนี้ผู้เขียนจะพาทุกท่านเข้าสู่บทความที่จะเล่าถึงประวัติความเป็นมาของวงปี่พาทย์นางหงส์ไปด้วยกัน
วงปี่พาทย์นางหงส์มีมาแต่โบราณซึ่งเกิดขึ้นราวสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น เหตุที่ใช้ชื่อว่าปี่พาทย์นางหงส์ก็เนื่องจากเรียกตามชื่อเพลงที่เล่นคือ "เพลงเรื่องนางหงส์" โดยวงปี่พาทย์นี้จะใช้ประโคมเฉพาะในงานศพและเป็นที่นิยมมากในชนชั้นสูงและสามัญชนในอดีต แต่ในปัจจุบันนี้จะนิยมเป็นวงปี่พาทย์มอญแทน วงปี่พาทย์นางหงส์จึงกำลังเลือนหายไปตามกาลเวลา
เหตุที่ทำให้วงปี่พาทย์นางหงส์ในปัจจุบันมีผู้บรรเลงน้อยมาก อาจเพราะการบรรเลงเพลงเรื่องนางหงส์ นักดนตรีต้องมีศักยภาพที่มีความเท่าเทียมกัน มีปฏิภาณไหวพริบ สติปัญญาในการจดจำ เนื่องจากการบรรเลงเพลงเรื่องนางหงส์ทุกเรื่องจะมีความยาวมากตามแต่ผู้ปรับจะเป็นผู้กำหนดการบรรเลง และเพลงเรื่องนางหงส์นั้นรูปแบบของการผูกเรื่องต่างกัน ทำให้ต้องใช้ระบบของการเล่นแบบไม่ซ้ำกันเป็นการนำเสนอผลงาน แนวในการบรรเลงรวมถึงระดับเสียงนั้นก็มีความยากอีกทำให้ความนิยมลดน้อยลง
เมื่อครั้งหนึ่งสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี มีพระประสงค์ให้นำวงปี่พาทย์นางหงส์ของกรมศิลปากรมาประโคมย่ำยามในงานพระบรมศพของสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี วงปี่พาทย์นางหงส์จึงได้เป็นที่รู้จักขึ้นอีกครั้ง
ในส่วนของเครื่องดนตรีมีเครื่องดนตรีในวงเหมือนกับวงปี่พาทย์ไม้แข็งเพียงแต่เปลี่ยนมาใช้ปี่ชวาแทนปี่ใน เอาฆ้องเหม่งออกเพราะมีฉิ่งเป็นตัวควบคุมจังหวะหลักแล้ว ใช้กลองมลายู1คู่เข้ามาร่วมบรรเลงด้วย กล่าวคือเป็นการผสมผสานระหว่างวงปี่พาทย์ไม้แข็งกับวงบัวลอยเข้าด้วยกันนั่นเอง
เนื่องจากเป็นดนตรีที่ใช้บรรเลงในงานศพจึงเกิดความเชื่อที่ว่าหากบ้านใดบรรเลงเพลงนี้นอกเหนือจากในงานอวมงคลจะเกิดเรื่องไม่ดีขึ้น นั่นเป็นความเชื่อที่มีมาแต่โบราณซึ่งขึ้นอยู่กับวิจารณญาณส่วนบุคคล แต่สิ่งที่เป็นรูปธรรมในตอนนี้นั้นคือวงปี่พาทย์นางหงส์หลงเหลืออยู่น้อยในปัจจุบันเป็นเพราะเหตุผลที่กล่าวมาก่อนหน้านี้และโอกาสในการบรรเลงก็มีอยู่น้อยหากเทียบกับวงปี่พาทย์อื่น การบรรเลงที่ไพเราะและมีเสน่ห์ทุกท่วงทำนองแบบนั้นจึงหาได้ยากยิ่ง แต่ถึงแม้จะเหลืออยู่น้อยเพียงใดผู้เขียนเชื่อว่าวงปี่พาทย์นางหงส์จะไม่มีวันสูญสลายไปอย่างแน่นอนหากเรายังรักษาวัฒนธรรมที่มีมาแต่โบราณเท่าที่จะทำได้
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
