“พื้นที่สงวนชีวมณฑล”
รูปภาพจาก https://www.unesco-arabmab.com/en/event-details/50th-anniversary-of-unescos-man-and-the-biosphere-programme
พื้นที่สงวนชีวมณฑล คือ "สถานที่เรียนรู้เพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน" มีลักษณะแบบสหวิทยาการ (Interdisciplinary) โดยเชื่อมโยงระหว่างมนุษย์และสิ่งแวดล้อม ซึ่งเป็นการอนุรักษ์แหล่งทรัพยากรนั้นๆ และเป็นการส่งเสริมความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับทรัพยากรธรรมชาติ พื้นที่สงวนชีวมณฑลนี้ ยังรวมถึงระบบนิเวศบนบก ทางทะเล และชายฝั่ง ซึ่งแต่ละพื้นที่ได้ส่งเสริมการแก้ปัญหาที่ส่งผลกระทบต่อการอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพ จึงเป็นรูปแบบของการพัฒนาอย่างยั่งยืนอีกอย่างหนึ่ง
พื้นที่สงวนชีวมณฑลอยู่ภายใต้โครงการ MAB (Man And Biosphere programme : โครงการมนุษย์และชีวมณฑล) ที่เป็นองค์กรระหว่างรัฐบาล ตามการตัดสินใจของคณะกรรมการการประสานระหว่างประเทศของ MAB (MAB International Coordinating Council : MAB ICC) ซึ่ง UNESCO ได้ริเริ่มโครงการพื้นที่สงวนชีวมณฑลนี้มาตั้งแต่ปี ค.ศ. 1970
หลักการของโครงการพื้นที่สงวนชีวมณฑล แบ่งพื้นที่ออกเป็น 3 ส่วน ดังนี้
1. เขตแกนกลาง(Core area) ต้องเป็นพื้นที่อนุรักษ์ที่ได้รับการคุ้มครองตามกฎหมาย
2. เขตกันชน(Buffer zone) เป็นพื้นที่ผ่อนปรนให้มีกิจกรรมในทางสังคมและเศรษฐกิจชุมชน แต่ต้องมีการจัดการพื้นที่และใช้ประโยชน์จากทรัพยากรอย่างยั่งยืน
3. เขตรอบนอก(Transition zone) เป็นพื้นที่ที่มีชุมชนอาศัยอยู่ เป็นเขตที่อนุญาตให้มีการพัฒนาทางเศรษฐกิจและสังคมของชุมชนโดยรอบพื้นที่ และต้องจัดให้มีการฝึกอบรมให้การศึกษาแก่ประชาชนในพื้นที่ให้รู้จักใช้ประโยชน์ทรัพยากรธรรมชาติอย่างยั่งยืน
บทบาทหน้าที่ที่สำคัญของพื้นที่สงวนชีวมณฑล มี 3 ประการ ได้แก่
1. เป็นพื้นที่ที่อนุรักษ์ สงวนรักษาทรัพยากรพันธุกรรมและชนิดพันธุ์ของสิ่งมีชีวิตที่เป็นพืช สัตว์ และแม้กระทั่งจุลินทรีย์ในพื้นที่นั้น รักษา และอนุรักษ์ระบบนิเวศ สภาพภูมิทัศน์และความหลากหลายทางวัฒนธรรมในพื้นที่
2. เป็นพื้นที่ที่มีการพัฒนา/ เพื่อส่งเสริมการพัฒนาอย่างยั่งยืนทางเศรษฐกิจ สังคม ประเพณีและวัฒนธรรม
3. เป็นพื้นที่ที่สามารถให้การสนับสนุนโครงการสาธิต การฝึกอบรม และให้ความรู้เกี่ยวกับสิ่งแวดล้อม การศึกษา วิจัยและตรวจสอบปัญหาที่เกี่ยวกับการอนุรักษ์และการพัฒนาอย่างยั่งยืนในทุกระดับ ทั้งระดับท้องถิ่น ระดับชาติ และระดับนานาชาติ
สำหรับประเทศไทยแล้ว พื้นที่สงวนชีวมณฑลมีทั้งหมด 5 แห่ง (อัปเดตเมื่อวันที่ 15 กันยายน 2021) ได้แก่
1. เขตสงวนชีวมณฑลสะแกราช จังหวัดนครราชสีมา มีระบบนิเวศเป็นป่าดิบแล้งและป่าเต็งรัง มีพื้นที่ 78.08 ตารางกิโลเมตร ได้รับการประกาศในปี 1976
รูปภาพจาก https://www.mhesi.go.th/index.php/news-and-announce-all/news-all/524-2019.html
2. เขตสงวนชีวมณฑลแม่สา-ห้วยคอกม้า ประกอบด้วย 2 พื้นที่ลุ่มน้ำ คือลุ่มน้ำแม่สาตั้งอยู่ในท้องที่อำเภอแม่ริมบางส่วนและอำเภอสะเมิงบางส่วน ขนาดเนื้อที่ 420 ตารางกิโลเมตร และลุ่มน้ำห้วยคอกม้า ตั้งอยู่ในท้องที่อำเภอเมือง ขนาดเนื้อที่ 0.65 ตารางกิโลเมตร มีระบบนิเวศแบบ ป่าดิบเขา ป่าสนเขา ป่าเบญจพรรณ และป่าเต็งรัง ได้รับการประกาศในปี 1977
รูปภาพจาก https://www.cmthainews.com/archives/12331
3. เขตสงวนชีวมณฑลห้วยทาก ตั้งอยู่ในท้องที่อำเภองาว จังหวัดลำปาง มีระบบนิเวศแบบป่าเบญจพรรณสัก มีพื้นที่ 294.4 ตารางกิโลเมตร ได้รับการประกาศนปี 1977
รูปภาพจาก https://www.facebook.com/prhotnews02/photos/pcb.2685729948239141/2685724111573058/
4. เขตสงวนชีวมณฑลระนอง ตั้งอยู่ในเขตท้องที่ตำบลหงาว อำเภอเมือง จังหวัดระนองระบบนิเวศแบบป่าชายเลน ขนาดเนื้อที่ 303 ตารางกิโลเมตรได้รับการประกาศในปี 1997
รูปภาพจาก https://pantip.com/topic/33531702
5. เขตสงวนชีวมณฑลดอยหลวงเชียงดาว อำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่ เป็นพื้นที่ที่มีความหลายหลากทางชีวภาพสูง โดยเฉพาะสังคมพืชกึ่งอัลไพน์ และสัตว์ป่าเฉพาะถิ่นและหายากได้รับการประกาศในปี 2021
รูปภาพจาก https://www.hellowinter.60เส้นทางความสุข.com/ภาคเหนือ/ดอยหลวงเชียงดาว/
หากไม่อยากพลาด content ดีๆ อย่าลืมติดตาม “มนุษย์ท่องเที่ยว” ทั้งใน Blockdit และ Facebook fanpage
- 3
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
